در گفت‌وگو با پانا مطرح شد؛
اهمیت آموزش اخلاق فضای مجازی در نظام آموزشی
تهران (پانا) - یک وکیل دادگستری گفت: در عصر دیجیتال امروز، ضرورت ایجاد درسی با موضوع اخلاق استفاده از فضای مجازی و فرهنگ‌سازی صحیح استفاده از اینترنت در مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان، بیش از پیش نمایان شده است. این نیاز نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان به عنوان یک اولویت آموزشی شناخته می‌شود.
علیرضا طباطبایی در گفت‌وگو با پانا درباره نقش دیجیتال شدن مدارس و ورود حقوق شهروندی به کلاس درس اظهار کرد: «در عصر دیجیتال امروز، ضرورت ایجاد درسی با موضوع اخلاق استفاده از فضای مجازی و فرهنگ‌سازی صحیح استفاده از اینترنت در مقاطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان، بیش از پیش نمایان شده است. این نیاز نه تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان به عنوان یک اولویت آموزشی شناخته می‌شود.»
وی درخصوص دلایل اهمیت تربیت شهروندی دیجیتال، گفت: «یکی از اصلی‌ترین دلایل ضرورت آموزش اخلاق فضای مجازی، حفاظت از کودکان و نوجوانان در برابر خطرات متعدد سایبری است. بر اساس تحقیقات، کودکان در معرض خطراتی همچون قلدری سایبری، استثمار جنسی آنلاین، افشای اطلاعات شخصی و تماس با محتوای نامناسب قرار دارند. آموزش شهروندی دیجیتال، کودکان را قادر می‌سازد تا این خطرات را بشناسند و راهکارهای مناسب برای مقابله با آن‌ها بیاموزند.»
وی ادامه داد: «تربیت شهروندی دیجیتال شامل سه بُعد اصلی عاطفی که شامل درک تأثیرات گسترده فناوری‌های دیجیتال بر جامعه، رفتاری که یعنی مشارکت در جوامع آنلاین با رفتار اخلاقی و شناختی یعنی تفکر انتقادی درباره محتوا و تشخیص اطلاعات نادرست. این آموزش به کودکان کمک می‌کند تا بتوانند محتوای آنلاین را به صورت انتقادی ارزیابی کنند، اطلاعات غلط و تعصب‌آلود را تشخیص دهند، و در برابر کلاهبرداری‌های آنلاین محافظت کنند.»
طباطبایی بیان کرد: «تحقیقات نشان می‌دهد که نابرابری‌های قابل توجهی در دانش و تجربه دیجیتال بین گروه‌های مختلف دانش‌آموزان، معلمان و مدارس وجود دارد. کودکان از خانواده‌های کم‌برخوردار از نظر دیجیتال، چالش بیشتری در درگیر شدن با برنامه‌های درسی شهروندی دیجیتال دارند. آموزش سیستماتیک این موضوعات می‌تواند به کاهش این شکاف کمک کند.»
وی ادامه داد: «شهروندی دیجیتال کودکان را برای مشارکت فعال، مسئولانه و مداوم در زندگی اجتماعی آماده می‌کند. این آموزش شامل ارزش‌هایی همچون احترام به دموکراسی، عدالت، برابری و حاکمیت قانون است و به کودکان کمک می‌کند تا شهروندان فعال و آگاه دیجیتال باشند.»
وی درباره تجربیات بین‌المللی در این موضوع گفت: «اتحادیه اروپا و شورای اروپا برنامه‌های جامعی برای آموزش شهروندی دیجیتال توسعه داده‌اند. مرکز اروپایی ورگلند و شورای اروپا دوره‌های آنلاین متعددی برای آموزگاران ایجاد کرده‌اند که موضوعاتی همچون نفرت پراکنی آنلاین، قلدری سایبری، اطلاعات نادرست، دسترسی و شمولیت، و مسائل بحث‌برانگیز آنلاین را پوشش می‌دهند. در فرانسه نیز آموزش در دو مرحله انجام می‌شود. ابتدا مدیران مدارس آموزش می‌بینند، سپس این دانش به تیم‌های آموزشی منتقل می‌شود.»
وی افزود: «همچنین در ایالات متحده‌یک برنامه را برای کودکان طراحی کرده که موضوعاتی همچون قلدری سایبری، رمزهای عبور بدافزار و شبکه‌های اجتماعی را پوشش می‌دهد. این برنامه برای دانش‌آموزان کلاس‌های سوم تا هشتم طراحی شده است.»
این وکیل دادگستری گفت: «اما در منطقه خاورمیانه، کشورهایی مانند اردن، کویت و مصر از اوایل دهه ۱۹۹۰ فناوری‌های اینترنت را برای استفاده عمومی پذیرفته‌اند. با این حال، در این منطقه هنوز فرصت‌های زیادی برای توسعه برنامه‌های جامع شهروندی دیجیتال وجود دارد.»
وی‌گفت: «آموزش شهروندی دیجیتال مؤثر باید سه بعد اصلی را در نظر بگیرد. بعد عاطفی شامل درک تأثیرات گسترده فناوری دیجیتال و تأمل در رفاه دیجیتال و بعد رفتاری که شامل مشارکت در جوامع آنلاین و توسعه ارزش‌های فراگیر و اخلاقی و‌در نهایت بعد شناختی که تفکر انتقادی درباره محتوا و تشخیص اطلاعات نادرست است.»
وی ادامه داد: «یکی از کلیدی‌ترین عوامل موفقیت، آموزش مناسب معلمان است. معلمان باید دانش و مهارت‌های لازم برای آموزش مؤثر این موضوعات را کسب کنند. این آموزش باید شامل جدیدترین روندها و تهدیدات سایبری باشد.
طباطبایی درباره ادغام در برنامه درسی موجود گفت: «بهتر است آموزش امنیت اینترنت در برنامه‌های موجود و مبتنی بر شواهد که در حال حاضر به آسیب‌های مرتبط آفلاین می‌پردازند، ادغام شود. به عنوان مثال، در برنامه‌هایی که روی قلدری عمومی، خشونت در روابط یا پیشگیری از سوءاستفاده جنسی تمرکز دارند.»
وی در آخر گفت: «ایجاد یک درس جامع با موضوع اخلاق استفاده از فضای مجازی و روش‌های درست فرهنگ‌سازی در مقاطع تحصیلی مختلف، نه تنها یک ضرورت بلکه یک سرمایه‌گذاری مهم برای آینده جامعه است. تجربیات بین‌المللی نشان می‌دهد که کشورهای موفق، رویکرد سیستماتیک و چندبعدی را اتخاذ کرده‌اند که شامل آموزش معلمان، ادغام در برنامه درسی، مشارکت والدین و همکاری با بخش خصوصی است.»
این وکیل دادگستری ادامه داد: «با توجه به گسترش روزافزون استفاده از فناوری‌های دیجیتال توسط کودکان و نوجوانان، اجرای چنین برنامه‌ای نه تنها برای حفاظت از آن‌ها، بلکه برای تربیت نسلی آگاه، مسئول و فعال در عرصه دیجیتال ضروری است. این سرمایه‌گذاری در آموزش، بنیان‌های محکمی برای جامعه‌ای امن‌تر و پویاتر در فضای مجازی فراهم خواهد کرد.»
الهه کلهری
ارسال دیدگاه