طرح تقویت نظام آموزش و پرورش در دستورکار است/ اجباری‌شدن پیش‌دبستانی برای کودکان از ۵ سالگی

به گزارش خبرنگار پانا؛ علیرضا منادی سفیدان؛  رئیس کمیسیون آموزش،  تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی با حضور در  برنامه «روی خط خبر» شبکه خبر به تشریح طرح تقویت نظام آموزشی در کمیسیون آموزش،  تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی  با رویکرد اجرای عدالت آموزشی پرداخت و گفت‌: ما امسال با آغاز مجلس دوازدهم، طرح تقویت نظام آموزش و پرورش کشور را در دستور کار قرار دادیم.  هدف ما این است  که در  آموزش و پرورش با توجه به  پیشرفتی که در نظام آموزشی جهان به سرعت در حال رخ دادن است،  در حداقل زمان ممکن،  حداکثر آموزش را به فرزندان این مرز و بوم ارائه  دهیم تا بتوانند برای آینده میهن‌مان مفید باشند.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در ادامه درباره فرآیند طی شده برای این طرح در کمیته گفت:   این طرح حدوداً  ۸ ماه است که  در دستور کار کمیته است و  تقریباً تا مراحل نهایی شدن، ۲ ماده از آن   باقی مانده است. شاه‌بیت این طرح،  زمان و تقویم مدارس است؛ به این معنا که هر منطقه، با توجه به اقلیم خود، تصمیم بگیرد چه زمانی آغاز تحصیل و تعطیلات آن  باشد.

منادی سفیدان با بیان اینکه ضرورت این طرح روشن است، افزود:  بیش از سی نماینده، ذیل این طرح را امضا کرده‌اند. همین نشان می‌دهد که اکثریت نمایندگان به اهمیت آن باور دارند. بسیاری از اعضای کمیسیون آموزش هم افرادی برجسته در حوزه آموزش‌وپرورش هستند؛ سال‌ها مدیر، معاون وزیر یا استاد دانشگاه بوده‌اند. ما معتقدیم که آموزش‌وپرورش کشور نیازمند یک تحول اساسی است.

وی به منطبق بودن این طرح با اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش  اشاره کرد و گفت:  این طرح، منطبق با سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش است؛ سندی مهم که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد و حتی مقام معظم رهبری نیز تایید فرمودند. هدف ما، عملیاتی کردن همین سند است. نمونه‌ای از اقدامات گذشته در چارچوب این سند، رتبه‌بندی معلمان بود که در دوره قبل انجام دادیم.

رئیس  کمیسیون آموزش،  تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی  از دیگر مصوبات مهم در حوزه آموزش و پرورش خبر داد و گفت:   قوانین مربوط به مدارس غیردولتی اصلاح شده است؛  ساعات موظفی معلمان غیرانتفاعی از ۴۴ ساعت به ۳۰ ساعت کاهش یافت و اخیرا   تامین اجتماعی هم این ۳۰ ساعت را به‌عنوان بیمه کامل پذیرفته است. همچنین تاسیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، ابتدا در شورای عالی انقلاب فرهنگی و سپس در مجلس تصویب شد. هدف تمامی این اقدامات، به‌روز کردن نظام آموزش‌وپرورش کشور و افزایش بهره‌وری آن بر اساس تحقیقات علمی است.

منادی سفیدان ادامه داد: تحقیقات جهانی هم ضرورت اجباری شدن پیش دبستانی از ۵ سالگی  را تأیید می‌کند. برای نمونه، موسسه «پری» در شیکاگو تحقیقاتی انجام داد که منجر به دریافت جایزه نوبل برای پژوهشگر آن، آقای حکمت، شد. نتایج این تحقیقات نشان داد که  دوره سنی ۳ تا ۶ سالگی، دوران طلایی گیرایی کودکان است.

وی افزود: در این سن، هرچقدر برای آموزش سرمایه‌گذاری شود، بیشترین بهره‌وری و کمترین هزینه را در آینده خواهد داشت. چنین بازدهی‌ای در سال‌های بعد دیگر تکرار نمی‌شود. بر همین اساس، در کمیسیون آموزش تصویب کردیم که پیش‌دبستانی اجباری شود.

رئیس  کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی به نرخ ۳۰ درصدی پوشش پیش‌دبستانی اشاره کرد و گفت: ما هر سال حدود یک‌میلیون و دویست هزار موالید داریم. در حال حاضر، تنها حدود سی درصد از این کودکان به مهدکودک می‌روند؛ آن هم غالباً خانواده‌های برخوردار. بیش از هفتاد درصد کودکان کشور تا شش‌سالگی  بدون هیچ آموزشی در خانه می‌مانند.

منادی سفیدان افزود: این یعنی یک سرمایه عظیم انسانی را رها کرده‌ایم. ما می‌خواهیم پیش‌دبستانی را تحت  پوشش آموزش عمومی دولت قرار دهیم تا عدالت آموزشی برقرار شود.

وی با اشاره به اینکه دو الگوی جدید برای تحول ساختار آموزشی کشور پیشنهاد شده است،  گفت: در حال حاضر نظام آموزشی ما ۶-۳-۳ است (شش سال ابتدایی، سه سال متوسطه اول، سه سال متوسطه دوم). با طرح جدید، دو الگو مطرح شده است.  (  ۱-۵-۳-۳)  ؛ یعنی یک سال پیش‌دبستانی به آموزش‌وپرورش اضافه شود.  (۱-۶-۳-۳)؛  یعنی یک سال پیش‌دبستانی در دل دبستان قرار گیرد.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی هدف این طرح را  ورود دانش‌آموزان با بنیه قوی‌تر به دبستان عنوان کرد و گفت:  هدف این است که آموزش‌وپرورش یک سال زودتر کودکان را  تحت حمایت خود قرار دهد. در این یک سال، آموزش‌ها بیشتر شامل بازی، دست‌ورزی و تقویت خزانه لغات کودک است، نه تکالیف سنگین. نتیجه این می‌شود که کودک با آمادگی و بنیه قوی‌تر وارد دبستان شود و مسیر دوازده‌ساله تحصیل را بهتر طی کند.

منادی سفیدان افزود: در حال حاضر، هفتاد درصد مردم کم‌برخوردار، فرزندان خود  را مستقیم به دبستان می‌فرستند،  بدون اینکه از آموزش‌های پیش‌دبستانی برخوردار باشند. در حالی که اگر دولت مسئولیت آموزش پیش‌دبستانی را بر عهده بگیرد، عدالت آموزشی محقق می‌شود.

وی در ادامه به توسعه عدالت آموزشی با دسترسی برابر به معلمان برتر در قالب مدارس آنلاین اشاره کرد و گفت:  ما طرح‌های دیگری نیز در تهران داریم. برای مثال، مدرسه «البرز» و مدارس ماندگار، مشابه با بودجه‌ای که برای پویش‌ها گذاشته شده است. این مدارس از طریق روش‌های آنلاین، بهترین معلمان تهران را در اختیار چند هزار مدرسه قرار می‌دهند.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی  افزود: در برنامه هفتم توسعه، متأسفانه رویکرد بر این بود که آموزش پیش‌دبستانی در اختیار بخش غیردولتی باشد. غیردولتی یعنی پول  و این باعث می‌شود همان هفتاد درصد کودکان محروم، از آموزش محروم بمانند. ما در کمیسیون این را تغییر دادیم و خواستیم دولت مکلف شود همه کودکان را تحت پوشش قرار دهد.

منادی سفیدان در ادامه از ورود یک‌میلیون کودک پنج‌ساله به پیش‌دبستانی در صورت تصویب طرح جدید خبر داد و گفت: اکنون حدود یک‌میلیون و دویست هزار دانش‌آموز سال اول ابتدایی داریم. اگر یک سال پیش‌دبستانی به آموزش رسمی اضافه شود، تقریباً یک‌میلیون کودک پنج‌ساله وارد این دوره می‌شوند.

وی افزود: حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد آن‌ها (یعنی ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر) همچنان به بخش خصوصی می‌روند. حدود ۶۰۰ هزار نفر تحت پوشش مستقیم آموزش‌وپرورش قرار می‌گیرند. این عدد، با توجه به کاهش نرخ موالید در آینده، قابل مدیریت است.

رئیس  کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی  از آماده بودن شرایط و زیرساخت‌های لازم   این طرح خبر داد و گفت: ما هم فضای آموزشی داریم و هم معلم. بسیاری از مدارس در شیفت بعدازظهر غیرفعال و خالی از دانش‌آموز  هستند. حدود دویست‌ هزار معلم غیررسمی و تعداد زیادی معلم پیش‌دبستانی داریم که سال‌ها زحمت کشیده‌اند. در قانون پیش‌بینی کرده‌ایم این معلمان جذب شوند.

منادی سفیدان درباره محل تعمین اعتبارات این طرح، گفت: منابع مالی این طرح هم مشخص شده است. برای مثال؛ درصدی از مالیات بر برخی کالاها  به این طرح اختصاص پیدا می‌کند،  یا افزایش جزئی در تعرفه اینترنت برای تأمین هزینه آموزش پیش‌دبستانی‌ها لحاظ شود. با این روش‌ها، بار مالی اضافی به دولت تحمیل نمی‌شود.

وی  خزانه لغات غنی‌تر و ترس کمتر از مدرسه را ثمره پیش‌دبستانی اجباری دانست و افزود:   اگر این کار اجرایی شود، یک شاهکار خواهد بود. ما می‌توانیم یک‌میلیون کودک را یک سال زودتر وارد مسیر آموزش کنیم. این کودکان پس از پایان پیش‌دبستانی، خزانه لغات بالاتری خواهند داشت، مهارت‌های ارتباطی بیشتری کسب می‌کنند، ترسشان از مدرسه از بین می‌رود و در سال اول دبستان بسیار آماده‌تر از سایر کودکان خواهند بود.

قرارگیری ۷.۵ میلیون کودک صفر تا شش سال تحت نظر آموزش‌وپرورش

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی از قرارگیری ۷.۵ میلیون کودک صفر تا شش سال تحت نظر آموزش‌وپرورش خبر داد و گفت: هر سنی آموزش متناسب با خودش را دارد. ما هرگز قصد نداریم تکالیف سنگین اول دبستان را به کودکان پنج‌ساله بدهیم. آموزش در این سن بیشتر شامل بازی، دست‌ورزی و فعالیت‌های آمادگی است. اکنون حدود ۷.۵ میلیون کودک صفر تا شش سال در کشور داریم. قبلا  این موضوع تحت نظر سازمان بهزیستی بود، اما با تصمیم مجلس، این گروه سنی به آموزش‌وپرورش منتقل شد.

پیش‌دبستانی،  اولین حلقه زنجیره آموزش از کودک تا دانشگاه

منادی سفیدان پیش‌دبستانی را  اولین حلقه زنجیره آموزش از کودک تا دانشگاه دانست و افزود:  پیش‌دبستانی، در واقع اولین حلقه زنجیره آموزش است. ما باید دولت را مکلف کنیم که هزینه کند، معلم بیاورد و این کودکان را تحت آموزش رسمی قرار دهد. ما نمی‌خواهیم کودکان پنج‌ساله تکالیف سنگین داشته باشند. هدف این است که در این یک سال، آموزش‌های بازی‌محور و دست‌ورزی انجام شود تا کودک برای ورود به دبستان آماده شود.

وی به نمونه‌هایی از شروع آموزش در سنین پایین در جامعه بین‌الملل اشاره کرد و گفت: در بسیاری از کشورها آموزش حتی از سنین پایین‌تر آغاز می‌شود؛ در انگلستان، آموزش از چهار سالگی شروع می‌شود. در فرانسه، کودکان از چهار سالگی وارد آموزش کدنویسی می‌شوند. در چین نیز همین رویکرد وجود دارد.

منادای سفیدان در ادامه  بر لزوم گسترش آموزش عمومی تاکید کرد و  افزود: آموزش عمومی باید گسترده‌تر شود. در یونسکو نیز هرچه آموزش عمومی کشورها بیشتر باشد، جایگاه آن کشور در رنکینگ جهانی بالاتر می‌رود. برخی معتقدند بهتر است آموزش در هفده سالگی تمام شود تا جوانان زودتر وارد بازار کار شوند. اما دیدگاه غالب این است که آموزش تا هجده سالگی ادامه یابد تا سطح علمی و آمادگی نسل جوان بالاتر باشد.

ما نباید برای کل کشور یک نسخه واحد داشته باشیم

وی همچنین گفت:  ما نباید برای کل کشور یک نسخه واحد داشته باشیم. شرایط اقلیمی خوزستان با کردستان، آذربایجان شرقی، خراسان یا سیستان و بلوچستان متفاوت است. برای مثال؛ در سیستان و بلوچستان بادهای سرد ۲۰ روزه داریم که مدارس را به تعطیلی می‌کشاند. در برخی شهرها آلودگی و غبار مدارس را تعطیل می‌کند.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی  درباره  وجود ابزار آموزش آنلاین برای جدا نشدن دانش‌آموز از مدرسه در صورت تعطیلی‌های پیش‌بینی نشده، گفت: بنابراین  هر منطقه باید بر اساس تحقیقات و شرایط خودش، تعطیلات و زمان آغاز سال تحصیلی را تنظیم کند. در این میان، ما ابزارهای آموزش آنلاین را هم تقویت می‌کنیم. شبکه «شاد» که اکنون ۱۵.۵ میلیون دانش‌آموز از آن استفاده می‌کنند، در حال توسعه است.

منادی سفیدان افزود: سرورها افزایش پیدا می‌کنند و کمبودها برطرف خواهد شد. هدف این است که حتی در ایام تعطیلی ناشی از شرایط اقلیمی، آموزش لحظه‌ای از دانش‌آموزان جدا نشود. با تقویت تجهیزات و ابزارهای آموزش آنلاین و همچنین تنظیم تقویم آموزشی بر اساس اقلیم، به هیچ‌وجه آموزش دچار وقفه نمی‌شود. ساعات آموزشی مورد نیاز (مثلاً ۹۰۰ ساعت برای ابتدایی یا بیش از هزار ساعت برای دوره‌های بالاتر) در تمام کشور اجرا می‌شود، اما بازه زمانی آن ممکن است که تغییر کند. 

وی ادامه داد:  یک استان می‌تواند به‌جای اول مهر، اول شهریور سال تحصیلی را آغاز کند. استانی دیگر می‌تواند به‌جای اول مهر، پایان مهر شروع کند. این انعطاف، با توجه به شرایط اقلیمی هر منطقه منطقی و عقلایی است. وزارت آموزش‌وپرورش هم نظر مثبتی نسبت به این موضوع دارد.

اولیا و مربیان یار سوم نظام آموزشی هستند

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی والدین و مربیان را یار سوم نظام آموزشی در مدارس دانست و گفت: در همین قانون جدید، حضور اولیا و مربیان در تصمیم‌گیری مدرسه جدی و قانونی شده است. هیچ‌کس به اندازه پدر و مادر کودک دلسوز او نیست. بسیاری از والدین داوطلبانه وارد عمل می‌شوند؛ مثلاً اگر بخشی از مدرسه خراب باشد، خودشان پیش‌قدم می‌شوند و آن را درست می‌کنند. در واقع، اولیا و مربیان یار سوم نظام آموزشی هستند.

منادی سفیدان در ادامه افزود: محور اول معلم است؛ محور دوم دانش‌آموز؛ یار سوم نیز، اولیا و مربیان است. همان‌طور که در فوتبال می‌گویند بازیکن دوازدهم تماشاگران هستند، در آموزش‌وپرورش هم اولیا و مربیان نقشی مشابه دارند و  نقشی جدی در اداره مدرسه، تأمین امکانات، رفع نواقص و ارتقای کیفیت آموزش دارند.

تشکیل معاونت اقتصادی در طرح تقویت نظام آموزش و پرورش

وی در ادامه از تشکیل معاونت اقتصادی در طرح تقویت نظام آموزش و پرورش خبر داد و گفت: تشکیل یک معاونت اقتصادی در این طرح وجود دارد، هرچند که جزو مواد پایانی است. ما اعتقاد داریم اقتصاد آموزش‌وپرورش یک اقتصاد گسترده است و باید متخصصان اقتصادی آن را مدیریت کنند.

رئیس کمیسیون آموزش،  تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی،  افزود: ۱۷ میلیون دانش‌آموز، یک میلیون معلم، ۱۰۸ هزار مدرسه، میلیون‌ها مترمربع فضای آموزشی در بهترین نقاط شهرها است که این‌ها ظرفیت عظیمی محسوب می‌شوند.

آموزش‌وپرورش می‌تواند درآمد اختصاصی داشته باشد

منادی سفیدان گفت: بخشی از فضای جلویی مدارس می‌تواند کاربری تجاری پیدا کند و درآمد آن صرف آموزش شود. در حوزه لوازم‌التحریر، وقتی میلیون‌ها دانش‌آموز مشتری هستند، می‌توان بازار را مدیریت و درآمدزایی کرد. جمعیت خودش ثروت است. ما اکنون ۱۷ میلیون دانش‌آموز داریم؛ این کم‌ثروتی نیست. اگر این ظرفیت درست مدیریت شود، آموزش‌وپرورش می‌تواند درآمد اختصاصی داشته باشد.

آموزش و پرورش نیازمند مدیریت اقتصادی است

وی ادامه داد: یکی از ایرادهایی که امروز به آموزش‌وپرورش وارد است، این است که مدیرانش بیشتر آموزشی هستند تا اقتصادی. اقتصاددان حرفه‌ای در آموزش‌وپرورش نداریم. در حالی که این مجموعه بزرگ، نیازمند مدیریت اقتصادی است.

رئیس کمیسیون آموزش،  تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی  افزود: در قانون، پیش‌بینی کرده‌ایم که معاونت اقتصادی آموزش‌وپرورش شکل بگیرد و اقتصاددانان متخصص در آن حضور داشته باشند. این افراد باید بتوانند دارایی‌های آموزش‌وپرورش را مدیریت کنند و با ظرفیت‌های موجود، منابع مالی پایداری برای نظام آموزشی فراهم آورند.

تاکید بر تقویت دانشگاه فرهنگیان و تربیت دانشجومعلمان باکیفیت در قانون جدید

منادی سفیدان گفت:  ما امروز نیازمند معلمان توانمند هستیم. معلمی که برای تربیت فرزندان این کشور تلاش می‌کند، باید آموزش‌دیده، کارآمد و باانگیزه باشد. به همین دلیل، دانشگاه فرهنگیان نقش بسیار مهمی در این مسیر دارد. در قانون جدید، بر تقویت دانشگاه فرهنگیان و تربیت دانشجومعلمان باکیفیت تاکید شده است. همچنین تأمین خوابگاه، امکانات رفاهی و آموزش‌های تخصصی برای دانشجومعلمان پیش‌بینی شده است.

وی هدف اجرای این طرح را همگام شدن با جامعه جهانی دانست و افزود: هدف این است که آموزش‌وپرورش کشور با تحولات جهانی همگام شود و به سمت کیفیت بیشتر حرکت کند. این طرح می‌تواند بسیاری از مشکلات دیرینه آموزش‌وپرورش را حل کند. اگر اجرا شود، یک تحول جدی و اساسی در آینده آموزش کشور خواهد بود.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی  در پایان گفت:   بیشتر مواد این طرح در کمیسیون آموزش تصویب شده و تنها دو ماده باقی مانده است و  به‌زودی کار بررسی در کمیسیون تمام می‌شود. پس از آن، طرح به صحن علنی مجلس خواهد آمد. اگر نمایندگان محترم مجلس به آن رای دهند و سپس در شورای نگهبان هم تایید شود، ان‌شاءالله قانون خواهد شد.