رتبه‌بندی به روایت یک معلم:باید این ذهنیت شکل بگیرد که «رتبه‌بندی باعث رشد منِ معلم خواهد شد»
تهران (پانا) - حبیبی، دبیر درس فلسفه در مدارس تهران ضمن قدردانی از اجرای قانون رتبه‌بندی به نفع معلمان، درباره جزئیات این قانون و نحوه اجرای آن‌ها توضیحاتی را ارائه داد.
طاهره حبیبی دبیر فلسفه و منطق منطقه ۱۹ تهران در گفت‌وگو با پانا با اشاره به اجرای قانون رتبه‌بندی پس از 13 سال در دولت سیزدهم، گفت: «قانون رتبه‌بندی به‌عنوان یک خروجی یا متممی بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش استخراج شد؛ به همین دلیل قانون‌گذار، دید آینده‌نگرانه و آرمانی داشته است تا همان چیزی که مقرر است در سند برای ارتقای جایگاه معلمی و افزایش کیفیت فعالیت معلمان اعم از شایستگی‌ها و مهارت‌های عمومی و تخصصی اتفاق بیفتد. با در نظر گرفتن مجموعه این مسائل، قانون رتبه‌بندی شکل گرفت و چون مبدا سند تحول بنیادین بود، عمده‌ترین بار محتوایی‌اش، ارتقای کیفیت معلمان بوده است.»
وی افزود: «قانون رتبه‌بندی از دولت دهم شکل گرفت و در سه دولت نیز طول کشید و هر بار مسئولان سر این قضیه صحبت کردند، با صحبت‌هایشان یک تلقی و انتظاری را بین معلمان درباره رتبه‌بندی دامن زدند که شاید خیلی تناسبی با محتوای اولیه نداشت. همیشه معلمان برخی مطالبات مالی و حقوقی داشتند و این تصور فراگیر بین جامعه معلمان وجود دارد که حقوق معلمان نسبتی با سختی‌های این شغل نداشته و دیده نشده است.»
حبیبی ادامه داد: «مطالبات همیشه وجود داشته و از جایی به بعد دیدیم که خود مسئولین این مطالبات را به اجرای رتبه بندی موکول می‌کنند و به این ذهنیت که رتبه‌بندی قرار است همه مطالبات معلمان را جبران کند، دامن زده می‌شود. ذهنیتی که معلمان از رتبه‌بندی داشتند کاملا با ذهنیتی که قانون‌گذار داشت، متفاوت بود و هیچوقت بر روی بحث کیفی قضیه تاکید نشد.»
این معلم فرهیخته در ادامه اظهار کرد: «هربار که وزارت آموزش و پرورش برای اجرای این طرح درخواست می‌کرد، در هیئت دولت یا سازمان برنامه و بودجه، بحث مالی قضیه دیده می‌شد و از بار مالی می‌گفتند؛ اصطلاح بار مالی، شان محتوایی قانون را تحت تاثیر قرار می‌دهد، تهی می‌کند و جوری دیده می‌شود که انگار فقط قرار است افزایش حقوقی صورت بگیرد. رتبه بندی قرار بود پکیجی شامل حقوق مالی به صورت مطلوب و انگیزه‌ای برای ارتقای کیفیت باشد و به ارتقای کل نظام تعلیم و تربیت کمک کند. از طرفی شغل معلمی جزء مشاغلی است که در جامعه مورد احترام و اعتماد می‌باشد ولی فرسودگی‌های خاص خودش را دارد که کمتر دیده می‌شود.»
وی با تاکید بر رضایت شغلی معلم و تاثیر آن بر آموزش، اظهار کرد: «اگر معلم رضایت شغلی نداشته باشد، آموزش و تربیت خوبی صورت نمی‌گیرد و این یک فرهنگ را می‌سازد؛ به هرحال نوجوانان و کودکان درون سیستم آموزش و پرورش و در این نظام قرار دارند و شخصیت اجتماعی‌شان شکل می‌گیرد. تاثیری که معلم بر روی آن‌ها دارد بسیار زیاد است و بدون اصلاح این رابطه و نقش معلم در نظام آموزش و پرورش، نمی‌شود به آینده امیدوار بود و هر اشکالی که در تامین رضایت شغلی معلم باشد، قطعا اثرات خیلی زیادی روی کل ساختار آموزش و پرورش می‌گذارد.»
حبیبی ضمن اشاره به تحقق تامین رضایت شغلی معلم با کمک رتبه‌بندی، گفت: «مدام پاسخ دادن به مطالبات مالی توسط دولت‌های مختلف به تاخیر انداخته شد و به کانال رتبه‌بندی منتقل می‌شد. انگار رتبه‌بندی فقط قرار است پاسخگوی مطالبات مالی باشد و هیچ شفاف‌سازی هم برای بخش محتوایی کیفیت قضیه، ارتقای شان معلمی، افزایش صلاحیت‌های معلمی و... صورت نمی‌گرفت؛ یعنی کاری در آن راستا انجام نمی‌شد و موجب شد که شکافی بین هدف سیاست‌گذار و هدف قانون‌گذار از این قانون شکل بگیرد. با این وضعیت دولت جدید و وزیر محترم تصمیم گرفتند که قانون را اجرا کنند با این که دولت‌های مختلف به بهانه بار مالی از اجرای آن، صرف نظر کرده بودند. به‌هرحال تصمیم مهمی گرفته شد و قدم رو به جلویی بود.»
طاهره حبیبی ادامه داد: «اطلاع‌رسانی شایسته‌ای درباره این قضیه صورت نگرفت و پاسخگویی مطالبات قبلی به نحو شایسته نیز صورت نگرفته بود. ذهنیت غلطی بین جامعه معلمان وجود داشت و از طرف دیگر آیین‌نامه‌ای که برای این قانون تصویب شد، با انتظارات معلمان و انتظارات رویکرد علمی تعلیم و تربیت زیاد مناسب نبود.»
وی افزود: «بعضی دولت‌ها خیلی بر روی سابقه کار تاکید می‌کردند و آن زمانی که تازه وارد آموزش و پرورش شدم، در صحبت‌های مسئولین فقط روی بخش سابقه کار تاکید می‌شد و گاهی هم روی مدرک تحصیلی اما در عمل آیین نامهای به معلمان ابلاغ شد که شغل معلمی را با معیارهای آکادمیک یا غیرمرتبط با شغل معلمی ارزشیابی می‌کرد. معلم، کلاس درس و مدرسه مهم‌ترین و اساسی‌ترین بنیان آموزش و پرورش است، از این جهت که همه طراحی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها، قرار است در این قسمت محقق شود و اگر به درون کلاس راه پیدا نکند، هیچ نفعی نخواهد داشت.»
این فرهنگی فرهیخته، معلم را نیازمند مهارت معلمی و شیوه‌های دیگری از مهارت و دانش بیان کرد و افزود: «آیین‌نامه اجرای رتبه‌بندی بدون در نظر گرفتن این که به معلمان چه چیزی دادند و چه بستری برای رشد معلمان فراهم کرده‌اند، برخی معیارهای سفت و سختی چیده که اغلب معلمان واجد این معیارها نیستند. مشکل این است که معلم از قبل ذهنیتی برایش شکل گرفته که رتبه‌بندی قرار است حق و حقوق من را به خودم برگرداند و اصلا ذهنیتی شکل نگرفته که قرار است باعث رشد منِ معلم بشود.»
حبیبی گفت: «برای معلم جوان ممکن است رتبه‌بندی چنین تاثیری داشته باشد ولی برای معلمین با سابقه که در حال سپری کردن سال‌های پایانی خدمت‌شان هستند و انتظارات‌شان فقط در مقوله مالی می‌چرخد، سخت است. معلمی که خدمت خود را انجام داده و سال‌ها مطالباتی داشته که مدام موکول شده است به رتبه‌بندی، برایش این نارضایتی شکل می‌گیرد. معلمان معیارهایی برای ارزشیابی در طرح رتبه‌بندی را می‌بینند که اصلا این معیارها حتی در گذشته به آن‌ها اطلاع داده نشده که به این معیارها نیاز دارند و به دنبال آن بروند.»
وی در ادامه اذعان کرد: «بسیاری از معلمان در شان خود نمی‌بینند که بخواهند برای هر کاری که کرده‌اند، مستند و مدرک آماده کنند. از طرفی ممکن است مدرک‌سازی‌های جعلی وجود داشته باشد و این روش، روشی نیست که با روح ساختار تعلیم و تربیت تناسب داشته باشد و نهایتا منجر به رضایت شغلی شود؛ اتفاقا احساس ناکافی بودن در معلم تشدید می‌شود. اگر می‌خواهیم معلم ارتقا پیدا کند، باید برای او کارگاه با استادان و مربیان خوب برگزار شود و چالش‌های او در کلاس درس درک شود و متناسب با این چالش‌ها برای معلمان طراحی آموزش ضمن خدمت صورت بگیرد. در این صورت معلمان استقبال خواهند کرد.»
این فرهنگی خاطرنشان کرد: «خیلی اوقات شاید افزایش حقوق، مسئله معلمان نیست؛ مسئله آن‌ها این بود که حرف‌شان شنیده شود و به حرف‌شان توجه شود.»
حبیبی، فرهنگ ارتقای مقام معلمی را نیازمند تغییر فرهنگ سازمانی در کل آموزش و پرورش دانست و گفت: «گفت‌وگو، شفافیت و طراحی سیستم به ارتقای واقعی معلم و رشد او کمک می‌کند؛ همه معلم‌ها از اینکه رشد پیدا کنند و بتوانند معیارهای شایستگی را پیدا کنند، استقبال می‌کنند.»
وی بیان کرد: «ده‌ها عامل در ساختار آموزش و پرورش وجود دارد که می‌شود با آن‌ها، کیفیت معلمی و معلم شایسته‌ای که استحقاق رتبه‌بندی را دارد، کشف کرد.»
طاهره حبیبی ادامه داد: «این که دولت محترم بالاخره تصمیم گرفت بعد از چند نوبت که این طرح را اجرا کند، خیلی اقدام مثبتی است و این امر که صدای معلمان در مورد طرح رتبه‌بندی شنیده شود، بسیار ضروری است و امیدواریم که شنیدن این صداها، به طراحی آیین‌نامه‌ها و بازطراحی مدیریت نیروی انسانی در آموزش و پرورش کمک کند.»
وی افزود: «معلم باید رضایت شغلی داشته باشد، از شغل خود لذت ببرد و به جایگاه خودش افتخار کند تا بتواند بار این مسئولیت را بر دوش بکشد. باید مسیر رشد واقعی معلم هم ترسیم شود و در نهایت دغدغه‌شان این باشد که معلم از آموختن و از اینکه رشد کند، لذت ببرد. حتما خروجی این لذت و این رضایت شغلی در نظام تعلیم و تربیت پُر برکت خواهد بود.»
ارسال دیدگاه