در مسیر جمع‌آوری اطلاعات مطلوب، بهترین راه مشاهده تجربه دیگران است

داوود مرآتی؛ روانشناس تربیتی و استاد راهنما مدارس دولتی در شهر تهران در توضیح تحولات ایجاد شده در رویداد "الف تا" در نظام آموزشی کشور و عملکرد مدارس غیرانتفاعی گفت: بحث سیستمی نگاه کردن به آموزش در دنیا به عنوان یک رویه چندین و چند سال وجود داشته است. اگر بنا باشد یک رفتار اجتماعی را تغییر دهیم و یک اجتماع جدید را بوجود بیاوریم، باید این اجتماع، چهار مرحله را طی کند. ابتدا مرحله سازنده و پایه است، سپس مرحله پیش برنده است،بعد از آن تحکیم و در آخر بازگشت و بازنگری ارزشی است. چنین نمایشگاه‌هایی به ما بازخورد می‌دهد تا ما ببینیم آیا در فرآیند سیستماتیک توانستیم به آموزش پرورش کمک کنیم یا نه؟ نقطه تحول در آن ایجاد شده یا نه؟

وی ادامه داد: دو عامل در نظریات روانشناسی اجتماعی و روانشناسی یادگیری مطرح است که می تواند به یک سیستم اعتماد به نفس دهد. این یک تجربه است با دو اطلاعات. یعنی من برای بدست آوردن یک تجربه زمان زیادی را در حال حاضر ندارم تا آن را طی کنم. چون سرعت اطلاعات بسیار بالاست، اگر بخواهم برای جمع آوری اطلاعات وقت بگذاریم از دنیا عقب می‌مانم.

مرآتی در ادامه با اشاره به عدم زمان کافی برای جمع آوری اطلاعات بیان کرد: بهترین راه مشاهده تجربه دیگران است. برای جمع آوری اطلاعات هم امروز کتابخانه های خیلی بزرگی وجود دارند. ما وقت نداریم همه‌ کتاب ها را بخوانیم؛ بهترین راه این است که در یک جشنواره با صاحبنظران در این مورد گفت و گو و مذاکره کنیم. مدارس غیردولتی به لحاظ ساختاری برادر ناتنی مدارس تحت پوشش آموزش و پرورش دیده می‌شوند، در حالی که برادری هستند که دارند از جیب خودشان خرج می کنند. بنابراین باید به رویکردی برسند به نام رویکرد توسعه و تحول که برندینگ شدنشان دیگر با ساختار بزرگ و تجهیزات نیست، بلکه با تحول در فرایند آموزش است که با وجود این نمایشگاه‌ ها می تواند آن تحول را به سرمایه مالی و سرمایه بنیان گذاری خودش اضافه کند و در نهایت هم بدنه‌ آموزش و پرورش را تقویت کند، هم خودشوگان بهره‌ بیشتری ببرند.

این روانشناس تربیتی در رابطه با امکان اجرایی کردن بخش های مهارتی سند اجرایی مدارس و سند تحول در مدارس غیردولتی بیان کرد: گاهی قیاس ما مع الفارق و گاهی منطقی است. از این زاویه اگر توانایی هایی مدارس غیردولتی را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم عدم اجرای بعضی از مفاهیم مثل منشور، عوامل اجرایی و پایگاه اجرایی در مدارس دولتی، نخواستن نیست، بلکه نتوانستن است. یعنی ما باید بین نتوانستن و نمی دانم و نمی خواهم تفاوت قائل شویم. مدرارس دولتی که شهریه نمی گیرند مجبورند کمک های مردمی جمع کنند. مدارس دولتی تحت پوشش آموزش پرورش بدون خرج کرد مناسب نمی تواند فعالیت های فوق برنامه بسیاری را انجام دهد. مدارس غیردولتی ابتدا به ساکن با این اندیشه ایجاد شد که اینها بار آموزش و پرورش را کم می‌کنند، اما غیرانتفاعی بودن بعضی مدارس به انتفاعی بودن برخی دیگر تبدیل شد.

وی تاکید کرد: زمانی که بحث انتفاع مطرح می‌شود عملکردها سراغ محصول کردن، قرائت نامناسب و... می‌رود. اینجاست که باید دولت حمایت هایی را از مدارس غیردولتی داشته باشد، چون سرمایه گذاری در آموزش زودبازده نیست. کسانی که مدارس غیردولتی را احداث کردند ابتدا اعتقادشان کمک کردن به آموزش پرورش بوده است. حمایت دولت در بعضی از زیرساخت ها، گام های کم بهره و طولانی مدت و کمک ها باعث می شود مدیران و مؤسسین مدارس غیردولتی با تعداد کمتر دانش آموزان و ظرفیت بهتر بتواند به آموزش و پرورش کمک کنند.

مراتی ادامه داد: نکته دیگری که وجود دارد نظارت بر شیوه جذب دبیران و عوامل اجرایی در مدارس غیردولتی است، که متاسفانه تعداد کمی از آنها اسلام داری جذب را رعایت نمی‌کنند و این بی تردید در دراز مدت کیفیت مدارس غیردولتی را کاهش می دهد.

وی همچنین در پایان در توضیح ارکان سند و چگونگی اجرایی کردن تحول بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بیان کرد: سند سه رکن فلسفی و بنیادی و کرلیسی، رکن موضوع پیروی و ساحت نگری و رکن راهکار را شامل می‌شود. امروز ما متاسفانه شیپور را سر و ته می زنیم. یعنی به جای اینکه از ورزش های بنیادی استفاده کنیم فقط سراغ راهکارها که در کوتاه مدت به آدم رضایت می دهد رفتیم. اما در دراز مدت اینطور نیست. مدارس غیردولتی بنا به سبک زندگی مردم، سبک استخدام و سبک اشتغال، تابع سبکی هستند که مشتری محور است. اما در مدارس دولتی اینطور نیست. بنابراین ما برای تغییر این نگرش در مدارس غیردولتی باید اول ارزش‌های بنیادین در وزارتخانه کار کنیم و در جذب‌هایمان، استخدام‌هایمان، بکارگیری‌هایمان، ازدواج‌هایمان به این ارزش بپردازیم. مشتری‌ها سراغ چنین ارزش‌هایی می‌روند و ما تحت این عنوان و راهکار به آنها بگوییم. متاسفانه در این رابطه می‌بایست همچون یک شبکه کار صورت بگیرد. این شبکه سازی در دولت و حاکمیت توسط نهاد‌های رسمی و غیررسمی، فرهنگ سازی شود و شما می توانید ببینید که امروز وقتی باور‌هایی مانند بازارچه، پیاده‌روی، هدیه دادن و هدیه گرفتن را در جامعه ایجاد می کنید، چند نسل بعد نمی توانید در مقابل این باور حرفی بزنید.

خبرنگار دانش آموز: آرمیتا رزاقیان