روایت تلخ و شیرین معلمی از جنس ایثار

یدالله قربعلی متولد سال ۱۳۴۳ نجف آباد اصفهان است. او در اثر بیماری ارثی در سن ۱۰ سالگی نابینا شده و دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته ادبیات است و در مدارس عادی و استثنایی تدریس کرده و در سال ١٣٨٧ به عنوان معلم نمونه کشوری انتخاب شده است.

قربعلی از چگونگی نابینا شدنش به پانا می گوید:« در ١٠ سالگی نابینا شدم، هرچند که قبل از آن هم از ضعف بینایی رنج می بردم و در مدارس عادی نتوانستم تحصیل کنم.»

او از ورودش به آموزش و پرورش می گوید که در سال ١٣۶٣ در آموزش و پرورش به صورت پیمانی استخدام و از سال ۱۳۶۷ که فارغ التحصیل دانشگاه شدم همزمان با کار در مدارس نابینایی استان، به مدارس عادی هم برای تدریس ادبیات می رفتم. من پس از دیپلم در مدارس ابتدایی تدریس می‌کردم و از سال ۶۷ به بعد در مقطع متوسطه مشغول به کار شدم.

این معلم روشندل تصریح می کند: «کار من در مدارس استثنایی به جز تدریس ادبیات، تدریس زبان و کارهای پرورشی و مشاوره‌ای برای بچه‌های نابینا در مدارس عادی هم بود که به این کار آموزش تلفیقی گفته می شود. به این صورت است که تعدادی از دانش آموزان نابینا در مدارس عادی ثبت نام می کنند و ما به عنوان نمایندگان اداره آموزش و پرورش استثنایی برای پیگیری امور مدارس عادی مراجعه می‌کنیم و به هر دانش‌آموزی چند ساعت اختصاص داده می شود که دبیر به دانش آموز نابینا سرکشی کرده و مشکلات مربوط به وی را رفع می کند.»

قربعلی در ادامه بیان می‌کند: «من در طول دوره کاری غیر از کارهای آموزشی به کارهای پرورشی مدارس هم می پرداختم و در بسیاری از مدارس نجف آباد به عنوان مربی سرود شعر سرود می سراییدم و در آهنگ سازی و اجرای سرود و شرکت در مسابقات دانش آموزان آنها را راهنمایی می کردم. ضمن اینکه در کارهای پرورشی مدارس از قبیل اجرای برنامه های صبحگاهی مدارس اقدام می کردم و این کار یکی از فعالیت های مورد علاقه من بود. علاوه بر این از سال ۱۳۶۸ به بعد به آموزش جانبازان نابینا در شهرستان نجف آباد هم پرداختم که برای 5 جانباز تدریس می کردم و حاصل آن راه یافتن همه جانبازان به آموزش‌های عالی بود.»

وی تاکید می کند: «سرودن شعر و نوشتن آثار ادبی و مقالات در جراید از دیگر علاقه های من است و ۴۰۰ قطعه از سرایش هایم در حال آماده سازی برای چاپ است. همچنین سفرنامه ای با نام «خسی در بزم یار» از من توسط انتشارات توانمندان چاپ شده است. در سال ۱۳۸۷ نیز به عنوان معلم نمونه کشوری انتخاب شدم.»

این معلم ادامه می دهد:« یکی از اهداف مهم من تشکیل کتابخانه ویژه نابینایان در شهرستان نجف آباد است که در سال ۱۳۷۸ این کتابخانه را ایجاد کردم و همچنان در آن فعالیت می‌کنم و برای استفاده عموم نابینایان است که با کتاب های صوتی و بریل سطح اندیشه و آگاهی خوشان را افزایش دهند. این کتابخانه هم اکنون با نام کتابخانه شهیدان فتاح الجنان تحت پوشش شهرداری و با نظارت من فعالیت دارد.»

قربعلی در خصوص اقدامی که برای بچه‌های خاص انجام می‌داده، عنوان می کند:« در سال ۱۳۹۳ بازنشسته شدم، ولی همچنان با آموزش و پرورش استثنایی و عادی همکاری می‌کنم. در خصوص دوران کرونا هم تا حدی که می شد از امکانات فضای مجازی استفاده کرد، از آن استفاده می‌کنم. اما من یکی از کارهایی که قبل از شروع کرونا نسبت به انجام آن اقدام کرده بودم و این کار در دوره کنونی خیلی برای دانش‌آموزان مفید بود، در دوره ای که برای دوستان جانباز تدریس می کردم، دو دانش آموز جانباز نابینا داشتم که اینها علاوه بر چشم از دست هم محروم بودند و حتی نمی‌توانستند کتابهای بریل را بخوانند. برای اینکه بتوانند محتوای کتاب ویادداشت های داخل کلاس را مورد استفاده قرار دهند، اقدام به ضبط مطالبی می کردم که در کلاس یک دانش آموز نیاز دارد. این اقدام باعث شد به مرور برای اینکه همه دانش آموزان نابینا که در مدارس عادی تحصیل می کردند و از یادداشت کردن محروم هستند، بتوانند از مطالب غیر از آنچه در کتاب نوشته شده و توضیحات معلم است یادداشتی در اختیار داشته باشند. بر این اساس اقدام به تولید کتاب های صوتی درسی عربی دوره راهنمایی و متوسطه و ادبیات و زبان فارسی کردم و آنها را به صورت فایل صوتی در اختیار دانش‌آموزان قرار دادم و به خاطر اینکه این تجربه را از قبل داشتم برای من خیلی راحت بود که در فضای مجازی در دوران کرونا با بچه ها ارتباط صوتی برقرار کنم.»

وی در مورد کار در مدارس عادی می گوید: «برای دانش آموزان بینا که بتوانند از کلاس من بهتر استفاده کنند، معمولاً قبل از رفتن به کلاس مطالبی را که نیاز دانش آموزان است بر روی تابلو داشته باشند روی برگه می نوشتم و از دانش آموزی می خواستم تا مطالب را روی تابلو همزمان با تدریس بنده بنویسد و این ارتباط تنگاتنگ باعث شد که دانش‌آموزان خیلی راحت‌تر با من ارتباط برقرار کنند. از این رد هیچ وقت برای من این محدودیت سخت نبود، به خاطر اینکه تدبیر توانسته کاری کند که با دانش آموزان و با همکاران ارتباط مستقیم و تنگاتنگ داشته باشم.»

قربعلی در مورد خاطره اش از تدریس در مدارس عادی نیز بیان می‌کند: «یک روز در کلاس به خاطر اینکه نظر دانش آموزان را نسبت به روش تدریس و کار خود بدانم، به آنها گفتم روی برگه ای بدون اینکه نامتان را ذکر کنید، انتقاد و پیشنهاد خودتن را بنویسید و من سر فرصت آنها را بررسی می‌کنم و چنانچه نیاز به تغییر روش تدریس است، اقدام می‌کنم. این کار را من تقریباً در طول تدریس در سال های متفاوت انجام می‌دادم، یادداشت های بسیاری از دانش آموزان را در اختیار دارم که پیشنهادها و انتقادهای خوبی ارائه داده اند. در بار نخست برگه ها که جمع‌آوری شد، یکی از دانش‌آموزان بلند شد و فکر کرده بود من به دلیل نابینایی این کار را انجام دادم. محترمانه گفت، من داخل کلاس شما احساس نمی‌کنم شما نابینا هستید و هیچ محدودیتی در کلاس های شما وجود ندارد، بنابراین هیچ وقت این اجازه را به خودم ندادم در مورد نابینایی شما نظری داشته باشم، چون آن را حس نمی کنم و این بسیار برای من ارزنده بود.»

این معلم نابینا تصریح می کند: «انسان در مراحل مختلف زندگی با مشکلات و مسائل عدیده مواجه می شود و باید از آنها درس بگیرد و خوب درس گرفتن تنها این نیست که ما به دیگران نصیحت کنیم بلکه در عمل خودمان نیز باید بتوانیم آنچه که آزموده به آموخته‌های خودمان است، اضافه کنیم.»

قربعلی ادامه می دهد: «از نکات مهمی که در مسیر زندگی انسان وجود دارد همین است که چگونه با مشکلات مواجه شود. من همواره حدیثی از حضرت علی مدنظر داشتم که الهام بخش زندگی من بوده است. «همانا آدم نباید فکر کند که جسم کوچک و ناچیزی است، در حالی که در وجودش جهان بسیار بزرگی وجود دارد.» وقتی انسان برای رسیدن به مدارج مختلف تلاش می کند، موانعی سر راه او ایجاد می شود و از طرفی هم امکانات برایش ایجاد می شود که می‌تواند از آن استفاده کرده، موانع را پشت سر بگذارد و پیشرفت کند. گرچه نمی توان گفت مشکلات در زندگی انسان بی تاثیر است، همانگونه که ندیدن برای من حسرت مطالعه و استفاده از امکانات را دارد، اما با تدبیر و جایگزین کردن امکانات می توان آنها را جبران کرد.»

خبرنگار: حسن تقیان