متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی در گفت‌وگو با پانا:
وضعیت بحرانی تالاب‌های کشور؛ برنامه‌های مدیریتی روی کاغذ مانده است
تهران (پانا) - متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی با اشاره به وضعیت بحرانی تالاب‌های کشور گفت برای تعدادی از تالاب‌ها برنامه تهیه شده است اما این برنامه‌ها غالبا روی کاغذ مانده و اجرا نشده‌اند.
علی ارواحی در گفت‌وگو با پانا همزمان با روز جهانی تالاب‌ها درباره تعداد تالاب‌های موجود در کشور اظهار کرد: «تعداد تالاب‌ها در کشور از چند منبع استخراج می‌شود. یکی از آن منابع، کنوانسیون رامسر و یکی دیگر منابع ذخیره‌گاه‌های زیست کره توسط یونسکو است. آنچه اکنون در پیوست آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها در هیات دولت مطرح و به تصویب رسیده این است که در کشور 143 تالاب به ثبت رسیده است.»
متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی افزود: «از تعداد 143 تالاب موجود در کشور، 25 سایت تالابی داریم که 34 تالاب کشور را در برمی‌گیرد و تحت عنوان 25 سایت تالابی در کنوانسیون رامسر ثبت شده است.»
چند تالاب از سیلابها بهره‌مند شده‌اند؟
مدیر سابق طرح حفاظت از تالاب‌های ایران با اشاره به وضعیت بحرانی تالاب‌های کشور و سهم تغییرات اقلیمی در این وضعیت بحرانی گفت: «یک جایی می‌گوییم تغییرات اقلیمی باعث این وضعیت شده است. سوال این است که در همین یک تا دو ماه گذشته که شاهد بارش‌های حدی در تعدادی از استان‌های کشور بودیم و یکی از مهم‌ترین کارهای تالاب‌ها کنترل و ذخیره سیلابها است، چند تالاب از این سیلابها توانسته‌اند بهره‌مند شوند؟.»
ارواحی در ادامه افزود: «واقعیت این است که تغییراتی در طبیعت ایجاد شده است و مسیر‌های سیلابی که به تالاب‌ها منتهی می‌شد قطع شده یا دخل و تصرف در آن صورت گرفته است یا در رودخانه‌ها به شکل دیگری تغییرات کاربری در بستر رودخانه صورت گرفته است. مجموعه این موارد توسط ما انسان‌ها ایجاد شده است. اگر اکنون میزان فرسایش خاک 5 برابر متوسط جهانی است این فرسایش از کجا به وجود آمده است. آیا حاصل تغییرات اقلیمی است؟ نه، به این علت است که منابع خاک به درستی حفظ نشده است.»
عملیات آبخیزداری در بالادست تالاب‌ها اجرا نشده است
وی ادامه داد: «عملیات آبخیزداری یا عملیات کنترل رسوب به‌طور گسترده در بالادست تالاب‌ها و رودخانه‌ها اجرا نشده است و به تبع شاهد هستیم که رسوبات قابل توجهی وارد رودخانه‌ها و تالاب‌ها می‌شود و این مساله ظرفیت نگهداشت سیلاب و آب را در تالاب‌ها و سدهایی که احداث شده به شدت پایین می‌آورد در نتیجه، خسارات سیل را شاهد هستیم. از طرفی منابع آب از دست می‌رود در شرایطی که غالب آبخوان‌های کشور با افت شدید سطح آب زیرزمینی روبه‌رو هستند.»
ارواحی در ادامه با اشاره به طرح حفاظت از تالاب‌های کشور گفت: «برای تعدادی از تالاب‌ها برنامه تهیه شده است اما این برنامه‌ها غالبا روی کاغذ مانده و اجرا نشده‌اند. این برنامه‌ها که برای مدیریت تالاب‌ها تهیه شده است از پشتوانه لازم و کافی در برنامه‌های توسعه برخوردار نیستند. برای مثال ممکن است در فصل محیط زیست در غالب یک ماده به این موضوع اشاره شده باشد. به عنوان مثال در برنامه ششم توسعه ماده 38 بند (د) در حمایت از این برنامه‌های مدیریتی بوده است اما اگر بخواهیم از این گذر کنیم لازم است که در تمام فصول برنامه هفتم بحث تالاب‌ها مد نظر قرار بگیرد.»
ضرورت توجه به تالاب‌ها در برنامه هفتم توسعه
وی با تاکید بر ضرورت توجه به تالاب‌ها در تدوین برنامه هفتم توسعه گفت: «اکنون زمان مناسبی برای توجه به تالاب‌ها در برنامه هفتم توسعه است زیرا برنامه هفتم در حال تهیه است. اگر قرار است کشاورزی و صنعت توسعه یابد، باید با در نظر گرفتن ملاحاظات مرتبط با حفظ تالاب‌ها باشد. بنابراین بخشی از آن توجه به برنامه‌های تالاب‌ها در قوانین و سیاست‌ها است و بخش دیگر آن به منابع و اعتبارات لازم برای اجرای تعهدات است که پیش‌بینی نشده است یا به تالاب‌ها اولویت نمی‌دهند.»
متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی تاکید کرد: «موضوع دیگر نقشی است که سازمان برنامه و بودجه می‌تواند داشته باشد و از طرفی ستادهایی که بر اجرای برنامه‌ها و تالاب‌ها نظارت دارند، بحث تخصیص اعتبار و اجرای برنامه مدیریت تالاب‌ها را جدی‌تر بگیرند. در عین حال باید عموم ذی‌نفعان و برنامه‌ریزان توسعه، مجریان توسعه و سیاست‌گذاران کشور را از ارزش‌ها و کارکردهای تالاب‌ها آگاه کنیم.»
مهاجرت از پیامدهای اولیه خشکی تالاب‌ها
ارواحی خاطرنشان کرد: «نباید فراموش کرد اگر تالاب‌ها خشک شوند پیامدهای اولیه آن مهاجرت مردم محلی از پیرامون تالاب و ناامنی غذایی است. ضمن اینکه کشاورزی پایدار نخواهد بود و اگر تالابی خشک شود ریزگردها منتشر می‌شوند و هزینه‌های ناشی از سلامت و بهداشت به دولت و مردم تحمیل می‌شود.»
ارسال دیدگاه