نباید قدرت رقابت را از سرویس‌های داخلی مقابل سرویس‌های خارجی بگیریم

امیر خوراکیان، معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی در برنامه در انتهای الوند که صبح یکشنبه از شبکه دوم سیما پخش شد، درباره خدماتی که بر اساس اصطلاح وب ۱ توزیع می‌شد، گفت: تا زمانی که این خدمات توزیع می‌شد، مسئولیت محتوا برعهده مسئول آن سامانه یا پلت فرم بود اما با آمدن وب ۲ این موضوع بحث برانگیز شد که چقدر سامانه‌ها درباره محتوا مسئولیت دارند و چقدر کاربران که به عنوان کسانی که نقش بارگذاری محتوا را ایفا می کنند، مسئول هستند.
وی افزود: یک دسته بندی داریم که براساس آن نقش پلت فرم در تولید محتوا در میزان مسئولیت تعیین کننده است. یعنی هرچقدر صاحب پلتفرم تولیدات داشته باشد، خودش مسئولیت محتوا را برعهده دارد. اما اگر کاربری بتواند محتوایی را روی پلتفرم منتشر کند، به همان میزان مسئولیت صاحب پلتفرم کمتر می‌شود و مسئولیت آن به منتشر کننده برمی‌گردد.
وی ادامه داد: این مسئله در جلسه ۳۶ تا ۴۰ شورای عالی فضای مجازی در ذیل سند جامع ساماندهی پیام رسان‌های اجتماعی برای نخستین بار مورد تاکید قرار گرفت و تصریح شد. قوه قضائیه موظف شد براساس این مطلب آیین نامه‌ای را تهیه کند.
خوراکیان درباره این آیین نامه توضیح داد: در آن تصریح شده که در سامانه‌هایی که کاربران خودشان محتوا منتشر می‌کنند، مسئولیت مستقیم با منتشر کننده محتوا است. البته دو تا سه شرط هست که باید صاحب پلتفرم رعایت کند، مثلا اطلاعات کاربران را حفظ کند که قابل بررسی باشد یا در صورت لزوم با مراجع قضایی همکاری کند که اگر‌ محتوا نامناسب بود، قابل پیگیری باشد و تدابیر لازم را برای جلوگیری از انتشار چنین محتواهایی داشته باشند. ما در موارد خاص به این مصوبه شورای عالی فضای مجازی و آیین نامه قوه قضائیه، استناد داشتیم.گروهی نیز محتوای تولیدی از جای دیگر را منتشر می‌کنند که آن‌ها به نسبت مسئول هستند و دقیقا ملاک اصلی، نقش در تولید و توزیع محتوا است.
وی اضافه کرد: هیچوقت مسئولیت سامانه‌ها و پلتفرم‌ها مطلقا صفر نیست. زیرامحتوای مجرمانه مشخص است. اما درباره محتوایی که ظاهرش مجرمانه نیست ولی حقی از این طریق ضایع شده باشد،قابل پیگیری است. پس قبل از ورود قوه قضائیه، سامانه‌ها و برخی دستگاه‌های اجرایی کشور مشخصا مانند وزارت ارشاد و صدا و سیما در حوزه صوت و تصویر فراگیر مسئولیت دارند.
معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی گفت: وقتی جرمی صورت می‌گیرد، دیگر‌ مسئله در اختیار قوه قضائیه است. محتوای مجرمانه در اختیار پلتفرم نیست که بگوئیم هر پلتفرم به سلیقه خود محتوایی را مجرمانه بداند یا نداند. این محتوا توسط کارگروه مصادیق مجرمانه قوه قضائیه که مسیولان و وزرای مربوطه عضو آن هستند تشخیص داده می شود. در قانون، برخی موارد تصویب شده و برخی موارد نیز در ادامه پیش می‌آید که این را کارگروه مشخص و به همه ابلاغ می کند
وی افزود: در حوزه مصادیق مجرمانه مشخص، مشکلی نداریم و بیشتر مشکل درباره محتوایی است که ظاهر مجرمانه ندارد. به عنوان نمونه درباره اتفاق اخیر، آگهی ظاهر مجرمانه نداشت اما مقام انتظامی ممکن است مراجعه و بررسی کرده باشد و ببیند ذیل این آگهی عادی، جرمی در حال وقوع است. بیشتر مشکل ما در این بخش است وگرنه تمام‌ مصادیق روشن مجرمانه را پلتفرم‌ها دقت دارند و توجیه شدند. در سال‌های اخیر امکانات فنی به کار گرفتند و خیلی کم پیش می‌آید که چنین اتفاقی رخ دهد.
خوراکیان درباره سند ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی عنوان کرد: در سال‌های اخیر در سند ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی، در سند اخبار جعلی و کذب که در شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسیده و نیز با توجه به آیین‌نامه‌های مصوب قوه قضائیه مشکلی نداریم.
وی ادامه داد: با احترام به همه قضات، دانش برخی قضات یک مسئله است. تحولات فضای مجازی زیاد است و پلتفرمی که خودش تولید و توزیع محتوا می‌کند و یا پلتفرمی که کاربر روی آن محتوی منتشر می‌کند، مورد توجه قرار نمی‌گیرد. این درخواست مطرح شده که نهادی تخصصی به جرائم این بخش رسیدگی کند اما در قوه قضائیه در این باره موانع قانونی وجود دارد. در قوه قضائیه در تلاش برای رفع این مسئله هستند و همه بر وجود نهادی تخصصی در این باره تاکید دارند.
امیر خوراکیان گفت: بحث این است که یکی از کمیسیون‌های مرکز فضای مجازی این مقررات را تبیین کند، از طریق مجلس ضمانت قانونی داشته باشد و ما بتوانیم قاعده‌گذاری‌های لازم را در این حوزه داشته باشیم. اینگونه این قوانین برای قاضی قابل استناد است. ما در عین حال که بر محتوا نظارت می‌کنیم نباید قدرت رقابت را از سرویس‌های داخلی در برابر سرویس‌های خارجی بگیریم.

لازم به ذکر است برنامه تلویزیونی "درانتهای الوند" شنبه تا چهارشنبه هر هفته به تهیه کنندگی امیرحسین آذر، کارگردانی مسعود مرعشی و با اجرای مجید یحیایی، حامد مهربانی، غزاله کفاش طلب، فرشته علیپور و پدرام ابدان ساعت ۰۷:۰۰ صبح روی آنتن شبکه دوسیما می‌رود.