فردوسی، زبانِ وجدان تاریخی ایرانیان است
مشهد (پانا) - استاد برجسته زبان و ادب فارسی و رئیس علمی همایش ملی بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، در آغاز نشست‌های علمی این همایش، با تأکید بر جایگاه ممتاز فردوسی در هویت فرهنگی ایرانیان، شاهنامه را اثری فراتر از مرزهای ادبی دانست که همچنان در روزگار معاصر زنده است و الهام‌بخش اندیشه‌های نو به شمار می‌رود.
دکتر جعفر یاحقی، چهره برجسته شاهنامه‌پژوهی و استاد دانشگاه فردوسی مشهد، در سخنانی در آغاز نشست‌های علمی همایش ملی بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، بر ضرورت توجه دوباره به گنجینه فرهنگی شاهنامه تأکید کرد و اظهار داشت: برگزاری چنین نشست‌هایی نه‌تنها پاسداشت فردوسی بزرگ است، بلکه فرصتی است برای پیوند میان سنت دیرینه فکری ایران و نگاه‌های تازه‌ای که می‌کوشند شاهنامه را در بستری معاصر بازخوانی و بازاندیشی کنند.
وی افزود: فردوسی را نمی‌توان در چارچوب تنگ زبان فارسی محصور کرد. او ستون هویت ملی ماست؛ صدای حافظه تاریخی و وجدان جمعی ملتی است که قرن‌ها کوشیده تا موجودیت فرهنگی خود را از خلال زبان و اسطوره صیانت کند. شاهنامه، صرفاً کتابی حماسی نیست؛ این کتاب، نقشه راهِ فرهنگ ایرانی و چراغی برای آینده است.
یاحقی با اشاره به حضور برجسته‌ترین شاهنامه‌پژوهان کشور در این نشست‌ها، گفت: این همایش نشان داد که شاهنامه هنوز زنده است، چراکه می‌توان از آن پرسش‌های تازه‌ای مطرح کرد و پاسخ‌های نو گرفت. افق‌هایی که از دل این مباحث گشوده شد، نشانگر آن است که شاهنامه هنوز ظرفیت عظیمی برای تفسیرهای بینارشته‌ای و فرهنگی دارد.
یاحقی در ادامه سخنانش با اشاره به گستره و عمق محتوای نشست‌ها، افزود: این رویداد با گرد آوردن پژوهشگرانی از سراسر کشور، بستری فراهم کرد برای گفت‌وگو و تبادل اندیشه در حوزه‌هایی همچون اسطوره‌پژوهی، هویت فرهنگی، نقش نگاره‌ها، تأثیرات فرامرزی شاهنامه، و حتی پیوند آن با ادبیات معاصر. شاهنامه فقط یک متن کهن نیست؛ متنی زنده است که در آینه امروز نیز خود را نشان می‌دهد.
یاحقی در جمع‌بندی سخنان خود گفت: تداوم این‌گونه رویدادهای علمی می‌تواند ضمن احیای سرمایه‌های فکری ایرانی، زبان فارسی را در گستره‌ای ملی و فراملی تقویت کند. شاهنامه نه‌فقط برای گذشته، بلکه برای آینده ماست؛ آینده‌ای که نیازمند بازشناسی ریشه‌ها و افق‌های فرهنگی خویش است.
نشست‌های علمی همایش ملی بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، روز چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴، به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و دانشگاه فردوسی مشهد، در دو نوبت صبح و عصر در مشهد برگزار شد و میزبان طیف وسیعی از استادان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به شاهنامه بود.
در این نشست‌ها، مقالات و پژوهش‌های علمی با رویکردهای نو به شاهنامه ارائه شد که گویای پویایی این متن کلاسیک در فضای معاصر است. از مفاهیم اسطوره‌ای تا تأثیرات فرهنگی و زیبایی‌شناختی شاهنامه در ایران و فراتر از مرزها، موضوعات متنوعی مطرح شد که گویای زنده بودن این اثر سترگ در بستر علمی و فرهنگی امروز بود.
در بخش‌های مختلف این نشست، پژوهشگرانی چون زهرا یزدان‌نژاد، نفیسه زمانی، سعید طرزمی، مریم کیان‌اصل، مهنوش غفوریان، حسن اکبری، حسین اکبری، هادی زرقانی، علی باغدار دلگشا و علیرضا مظفری، مقالاتی در زمینه‌های گوناگون شاهنامه‌پژوهی ارائه دادند که از منظرهای تاریخی، هنری، سیاسی و ادبی به خوانش این اثر عظیم پرداخته بودند.
افزون بر این، پژوهشگرانی چون ابوالفضل حری، محمدرضا صرفی، حمیدرضا اردستانی‌رستمی و محمود رضایی دشت ارژنه، با بهره‌گیری از روش‌های تحلیلی و تطبیقی، وجوه پنهان شاهنامه را کاویدند. تحلیل روایت، بازخوانی نقش‌های اسطوره‌ای و سیاسی، و نیز خوانش‌های معاصر از شخصیت‌ها و ساختارهای درونی شاهنامه، از جمله محورهای مقالات ارائه‌شده بود.
در پایان این گردهمایی علمی، حاضران بر ضرورت استمرار چنین نشست‌هایی تأکید کردند.
ارسال دیدگاه