معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در گفت‌وگوی زنده با برنامه صف اول مطرح کرد؛
تحول در آموزش‌وپرورش یک پروژه کوتاه‌مدت نیست/ روایت‌گری جنگ ۱۲ روزه متناسب با سنین دانش آموزان
تهران (پانا) - رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با اشاره به ضرورت پایش مستمر کیفیت، نظارت مدرسه‌محور و نقش مدیران در اجرای صحیح برنامه‌های تربیتی گفت: کیفیت آموزش نیازمند مسئولیت‌پذیری مشترک است.
حجت‌الاسلام علی لطیفی، معاون وزیر و رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، در گفت‌وگوی زنده با برنامه «صف اول» شبکه خبر سیما، با اشاره به طراحی بسته‌های تربیت و یادگیری «از ایرانمان دفاع می‌کنیم» گفت: این بسته‌ها با هدف روایت‌گری درست، دقیق و شایسته از دفاع مقدس ۱۲ روزه طراحی شده و برای هر دوره سنی با زبان، ساختار و سطح فعالیت متفاوت تولید شده است.
روایت‌گری دفاع مقدس برای سه گروه سنی؛ از نگاه کودک تا تحلیل نوجوان
لطیفی در ادامه، افزود: بسته اول برای دوره دوم ابتدایی یعنی پایه‌های چهارم الی پنجم، روایت داستان‌محور برای کودکان است که با زبانی ساده و تصویری جذاب، مفهوم «دفاع از ایران» را برای چشم‌های کوچک اما دقیق کودکان توضیح می‌دهد. بسته دوم برای دوره اول متوسطه یعنی پایه‌های هفتم الی نهم و بسته سوم برای دوره دوم متوسطه یعنی پایه‌های دهم الی دوازدهم که ویژه نوجوانان طراحی شده و شامل تحلیل، تاریخ، مستند روایی و داستان‌های واقعی از رشادت‌هاست.
حرکت از روایت‌محوری به فعالیت‌محوری؛ دانش‌آموز در قلب یادگیری
وی در این گفتگو، تشریح کرد: در این بسته‌ها تلاش کردیم از روایت‌گری صرف فاصله بگیریم و به سمت فعالیت‌محوری، تحلیل و کارگروهی برویم. دانش‌آموز باید در فرایند یادگیری درگیر شود، تصمیم بگیرد، تحلیل کند و خودش روایت را بازآفرینی کند.
بسته‌های ویژه روایت جنگ ۱۲ روزه؛ مکمل کتاب درسی، نه جایگزین آن
عضو شورای عالی آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه این بسته‌ها جایگزین کتاب درسی نیست، تصریح کرد: کتاب درسی جایگاه ثابت دارد اما برای رخدادهایی مانند دفاع مقدس ۱۲ روزه باید بسته‌های ویژه، کوتاه‌مدت و اثرگذار طراحی شود.
تنوع فکری با یک خط قرمز مشترک؛ ایران
وی مشارکت گسترده دستگاه‌ها، نخبگان و بدنه کارشناسی را یکی از ویژگی‌های مهم طراحی و تولید این بسته‌ها دانست و گفت: در این بسته‌ها از نویسندگان با گرایش‌های فکری متفاوت دعوت کردیم. تنها خط قرمز ما تعلق به کشور و باور به ایران اسلامی بود؛ همین تنوع موجب شد نگاه ملی و چندصدایی بر کار حاکم شود.
زبان ساده برای کودکان، تحلیل و مستند برای نوجوانان؛ طراحی متناسب با سن و نیاز
لطیفی با اشاره به اینکه متن‌های اولیه به‌صورت جمع‌سپاری تولید شده است، افزود: بیش از ۸۰ تا ۹۰ متن اولیه تهیه شد، اما بر اساس اصول تربیتی، انسجام روایت و تناسب با سنین مختلف، بازنگری و تلفیق صورت گرفت تا به خروجی نهایی برسیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره سرنوشت بسته در سال آینده گفت: این بسته تنها برای امسال است و سال بعد با توجه به شرایط، رخدادها و نیازهای آموزشی، محتوایی تازه طراحی خواهد شد. ما معتقدیم در حوزه آموزش مناسبتی باید محتوای زنده و به‌روز تولید شود، نه بازتکرار بسته‌های سال قبل.
حجت الاسلام علی لطیفی در ادامه گفت‌وگوی خود درباره اجرای برنامه درسی مدرسه‌ای، گفت: نقطه عزیمت ما در تحول، عبور از کتاب‌محوری به برنامه‌محوری است. کتاب یکی از ابزارهاست، اما تربیت و یادگیری واقعی در مدرسه و با مشارکت خانواده تحقق پیدا می‌کند.
مدرسه محل تمرین هویت، اخلاق، مهارت‌های ارتباطی، تصمیم‌گیری و مسئولیت‌پذیری
وی با تأکید بر اینکه برنامه جدید بر شایستگی‌ها، هویت، مهارت و تربیت متوازن متکی است، افزود: مدرسه باید محل تمرین هویت، اخلاق، مهارت‌های ارتباطی، تصمیم‌گیری و مسئولیت‌پذیری باشد. مجموعه فعالیت‌ها، محتواها و نقش‌آفرینی معلم در کنار هم یادگیری پایدار را می‌سازند.
هیچ برنامه‌ای بدون حضور و مشارکت فعال معلم به نتیجه نمی‌رسد
عضو شورای عالی آموزش و پرورش در ادامه، تصریح کرد: هیچ برنامه‌ای بدون حضور و مشارکت فعال معلم به نتیجه نمی‌رسد. در الگوی جدید برنامه درسی، معلم صرفاً مجری نیست، بلکه به‌عنوان طراح تربیتی، صاحب نقش مستقیم در شکل‌دهی فعالیت‌های یادگیری و بازنگری محتوا شناخته می‌شود.
تجربه زیسته معلمان، ارزشمندترین داده برای اصلاح برنامه درسی است
وی با اشاره به اینکه معلمان از مرحله تدوین تا آزمایش و بازخورددهی در کنار ما هستند، افزود: ما اعتقاد داریم تجربه زیسته معلمان، نگاه آنان به واقعیت‌های کلاس درس و شناخت دقیق آن‌ها از دانش‌آموزان، ارزشمندترین داده برای اصلاح برنامه درسی است. برنامه‌ریزی آموزشی بدون معلم، یک سند روی کاغذ است؛ اما با مشارکت معلمان به یک فرآیند زنده و قابل اجرا تبدیل می‌شود.
لطیفی با بیان اینکه متناسب با این رویکرد، بسته‌های آموزشی مکمل نیز طراحی شده، ادامه داد: برای آنکه معلمان بتوانند تجربه یادگیری فعال و جذاب را در کلاس درس رقم بزنند، بسته‌های چندرسانه‌ای تولید و بازی‌های آموزشی، فعالیت‌نامه‌های گروهی و محتوای تعاملی نیز طراحی شده است. این بسته‌ها کمک می‌کند دانش‌آموزان از فضای ذهنیِ خارج شوند و یادگیری برایشان لذت‌بخش شود.
تغییر زبان آموزش از متن‌محوری به تجربه‌محوری
وی در ادامه تأکید کرد: یکی از محورهای جدی ما، تغییر زبان آموزش از متن‌محوری به تجربه‌محوری است. استفاده از رسانه‌های آموزشی و فناوری‌های ساده‌شونده، این امکان را فراهم می‌کند که کلاس درس هم به‌روز، هم جذاب و هم با نیازهای نسل امروز هماهنگ باشد.
عضو شورای معاونان وزارت آموزش و پرورش با اشاره به نقش معلم، افزود: معلمان امروز تنها مصرف‌کننده محتوا نیستند. بسیاری از آنان تولیدکنندگان حرفه‌ای محتوای آموزشی هستند و ما این ظرفیت ارزشمند را در برنامه جدید به رسمیت شناخته‌ایم. از همین رو مسیرهایی طراحی شده که معلمان بتوانند تولیدات خود را در چارچوب برنامه درسی ارائه دهند و حتی در برخی موضوعات، انتخاب محتوا به سطح مدرسه واگذار شده است.
دانش‌آموز باید در جریان یادگیری نقش‌آفرین باشد
وی با اشاره به اینکه بسته‌های چندرسانه‌ای بخش ثابت تحولات آینده خواهند بود، گفت: دانش‌آموز باید در جریان یادگیری نقش‌آفرین باشد. محتواهای جدید دقیقاً برای این هدف طراحی شده‌اند؛ جذاب، قابل اجرا، کم‌هزینه، در دسترس و منطبق با ساختار یادگیری نسل جدید.
حجت‌الاسلام علی لطیفی در ادامه گفت‌وگوی خود با بیان اینکه «کیفیت نتیجه اجرای درست و نظارت مداوم است» اظهار کرد: هیچ برنامه‌ای، بدون نظارت دقیق و بازخورد مستمر، اثربخشی لازم را نخواهد داشت. ما در نظام آموزشی نیازمند نظارت مدرسه‌محور و واقعی هستیم؛ نظارتی که در متن کلاس درس اتفاق بیفتد.
تحقق برنامه‌های تربیتی نیازمند مسئولیت‌پذیری مشترک است
وی با اشاره به اینکه اجرای برنامه فقط با ابلاغ بخشنامه محقق نمی‌شود، افزود: تحقق برنامه‌های تربیتی نیازمند مسئولیت‌پذیری مشترک است؛ مدیر مدرسه، معاون آموزشی، معلم و حتی خانواده هر کدام سهمی در کیفیت دارند. بر اساس مدل جدید، نقش ستاد بیشتر هدایت، پشتیبانی و پایش کیفیت است و اجرای واقعی در مدرسه رخ می‌دهد.
مدیر مدرسه «رهبر یادگیری» است
عضو شورای عالی آموزش و پرورش با تأکید بر اینکه مدیر مدرسه «رهبر یادگیری» است، گفت: اگر نقش مدیر مدرسه فعال نباشد و نظارت‌های داخلی مدرسه دقیق نباشد، بهترین برنامه هم به نتیجه نمی‌رسد. مدیر باید با نگاه تربیتی و علمی، روند فعالیت‌ها و کیفیت تدریس را بررسی کند و از معلمان حمایت حرفه‌ای داشته باشد.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با اشاره به سازوکارهای جدید پایش در طرحواره تحول در برنامه درسی تا سطح مدرسه، افزود: برای نظارت میدانی، شاخص‌های دقیق تدوین شده که بر اساس آن می‌توانیم بفهمیم برنامه تا چه میزان در کلاس درس اجرا شده، چه چالش‌هایی وجود داشته و چه بخش‌هایی نیازمند اصلاح است. این داده‌ها در اصلاح‌های سالانه برنامه نقش تعیین‌کننده دارند.
شفافیت رسانه‌ای به اجرای بهتر برنامه‌ها کمک می‌کند
لطیفی نقش رسانه را نیز در ارتقای کیفیت آموزشی مهم دانست و گفت: شفافیت رسانه‌ای، گزارش‌های دقیق و نقد منصفانه به اجرای بهتر برنامه‌ها کمک می‌کند. ما از نقد منصفانه استقبال می‌کنیم؛ زیرا ارتقای کیفیت آموزش بدون گفت‌وگوی مستمر با جامعه محقق نمی‌شود.
تحول در آموزش‌وپرورش یک پروژه کوتاه‌مدت نیست
وی خاطرنشان کرد: تحول در آموزش‌وپرورش یک پروژه کوتاه‌مدت نیست؛ فرایندی است که نیازمند مشارکت، نظارت و همکاری بلندمدت همه ارکان مدرسه است. اگر این نظارت علمی و واقع‌بینانه ادامه یابد، نتایج آن به‌صورت کاملاً ملموس در یادگیری دانش‌آموزان دیده خواهد شد.
ارسال دیدگاه