بزرگداشت شاعری که به یوسف دوم معروف است

در تاریخ ایران بعد از اسلام ظهور سلسله صفویه نقطه عطفی مهم به شمار می رود؛ سلسله ای که هویت ایرانی را دیگر بار زنده کرد و بعد از هشت سده و نیم فرمانروایی یک کشور مستقل ایرانی تاسیس کرد. یکی از شخصیت های مهم که جزو نخستین افراد سلسله نیز بود، شیخ صفی الدین اردبیلی است. شیخ صفی الدین در کودکی پسری فعال در عرصه قرآنی بود به طوری که در کودکی کل قرآن را حفظ کرد و هم زمان در عرصه ریاضیات و علوم و چندین رشته ی دیگر فعالیت داشت. وی آنقدر چهره اش نیکویی بود که تمام انسان هایی که او را تماشا می کردند به او می گفتند که یوسف دوم است. شیخ صفی بیش از ۳۰ سال به هدایت و ارشاد طالبان اشتغال داشت، همچنین گفته‌اند که بیش از ۱۰۰ هزار نفر را تربیت کرده است. شیخ صفی‌الدین اردبیلی نامش با فرهنگ و تاریخ و روز اردبیل گره خورده است. او را با اشعارش که به زبان آذری سروده می‌شناسند و از همه مهمتر وی نیای خاندان صفویه نیز بوده است. شیخ صفی‌الدین اردبیلی یک زاهد و شاعر تمام عیار اردبیلی بود که توانست رد پای خود را در ایران برجای بگذارد و بزرگداشت این شخصیت بزرگ تاریخ‌ساز همه‌ساله به صورت باشکوه با برنامه‌ها و همایش‌های مختلف به ویژه در سال‌های اخیر برگزار می‌شد.

شیخ صفی در روزهای پایانی زندگی اش به حج رفته و پیش از رفتن، پسرش، صدرالدین، را به جای خود گذاشت‌. وی در بازگشت از این سفر بیمار شد و پس از دوازده روز بیماری، در صبح روز دوشنبه ۱۲ محرم در ۸۵ سالگی، در اردبیل، زندگی را بدرود گفت. فرزندان او، به‌ویژه پادشاهان صفوی، بر سر قبر او بنای بسیار باشکوهی ساختند که اکنون به بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی معروف است و از بناهای باشکوه تاریخی به‌شمار می‌رود.

از شیخ صفی کتاب مستقلی برجای نمانده است، ولی مطالعه باب چهارم از کتاب ابن‌بزاز، که به تفسیرهای عرفانی صفی‌الدین اردبیلی از آیات قرآنی و احادیث نبوی اختصاص دارد، نشان می‌دهد که او، گذشته از سیاستمداری و زعامت و مرشدیت، مردی صاحب کرامات عالیه، مفسر قرآن، عالم، فاضل و شاعر بوده است. وی در این تفسیرها به اشعار سنایی، عطار، عراقی، مولوی و سعدی اشاره می‌کند.

همچنین کتاب قُرّاء را نیز به شیخ نسبت داده‌اند. شیخ صفی به لهجه گیلانی و زبان رایج فارسی هم شعر می‌سرود که از اشعار او چند بیتی به جا مانده است و به دلیل مشهور بودن او روز ۴ مرداد را به این عنوان روز استان اردبیل به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شد و با توجه به اینکه سنگ بنای تفکر وحدت مذهبی و جغرافیایی کشور با روی کار آمدن خاندان صفویه و قیام شاه اسماعیل گذاشته شده بود، روز چهارم مرداد به عنوان روز شیخ صفی‌الدین اردبیلی یا همان روز اردبیل در تقویم رسمی کشور ثبت شد.

*دانش آموز خبرنگار