هنرستان ماندگار صنعتی تبریز، یادگاری‌ نوین در تاریخچه شهر

تبریز(پانا)- معاون پشتیبانی و توسعه مدیریت ناحیه ۲ تبریز با اشاره به تاریخچه هنرستان ماندگار صنعتی تبریز،گفت: این هنرستان با تاریخچه‌ای ماندگار از جمله هنرستان‌های مطرح و برجسته در سطح کشور است.
محمود پروین زاد افزود: هنرستان ماندگار وحدت تبریز، از جمله هنرستان‌های قدیمی کشور با نزدیک به 90 سال سابقه و قدمت است. این هنرستان به تدریج و در دوره‌های گوناگون توسعه‌ یافته است به‌طوری که امروز با هفت رشته از جمله رشته ی جدید مکاترونیک، هنرجویان بسیاری را جذب می‌کند و از جمله هنرستان‌های مطرح در سطح کشور است.
وی ادامه داد: این هنرستان در سال 1309 در یکی از محله‌های قدیمی شهر تبریز به نام «ششگلان»، در منزلی شخصی تأسیس شد و با دو رشته مکانیک و نجاری شروع به کار کرد. در این دبیرستان رشته مکانیک به رشته صنایع فلزی، سپس به ماشین‌ابزار، ساخت و تولید و دوباره به ماشین‌ابزار تغییر نام یافت. در سال 1311 رشته نقاشی تحت سرپرستی نقاش نامدار کشور، استاد رسام ارژنگی، به این دو رشته اضافه شد.
پروین زاد ادامه داد: در سال 1315 با تأسیس و احداث راه آهن، تأسیس کارخانه‌های قند و شکر و اسلحه‌سازی، نیاز به افراد تحصیل‌کرده فنی و ماهر بیش از پیش احساس شد؛ بنابراین دولت وقت، مهندسان خارجی را که اکثراً آلمانی بودند، برای تربیت افراد تحصیل‌کرده فنی و ماهری که بتوانند نیازهای کارخانه‌ها را بر‌آورده کنند، به خدمت گرفت.
او با اشاره به مکان فعلی این هنرستان گفت: در سال ۱۳۱۹ با شرکتی خارجی که مدیر عامل آن شرکت تبعه سوئیس بود، قراردادی منعقد کرد و احداث ساختمان فعلی آغاز شد اما در جریان اتفاقات سال 1320 و سقوط رضا شاه و جنگ جهانی دوم، این شرکت مجبور شد کشور را ترک کند و پروژه تا سال 1325 نیمه‌کاره رها شد. در این سال «شرکت ایرانشهر» دوباره برنده ی مناقصه شد و ادامه کارهای عمرانی این پروژه را برعهده گرفت.
ایشان ضمن توصیف رشته های این مجموعه از رشته های جدید این هنرستان را توصیف کرده و گفت: در سال 1337 هم مراحل احداث ساختمان رشته مکانیک خودرو به پایان رسید و این رشته هم به رشته‌های قبلی اضافه شد. بین سال‌های 47-1346 رشته الکترونیک و الکتروتکنیک و سپس به تدریج رشته‌های نقشه‌کشی و متالورژی به مجموع رشته‌ها اضافه شدند. هم‌اکنون این هنرستان با هفت رشته متالورژی، مکانیک خودرو، صنایع چوب و مبلمان، الکترونیک، الکتروتکنیک، ماشین‌ابزار و مکاترونیک مشغول فعالیت است و توانسته رتبه های خوبی را در کشور اذعان خود کند.
پروین زاد افزود :مدرسه‌های ماندگار به آن دسته از مدرسه‌های دایری اطلاق می‌شود که با قدمت بنای حداقل 50 سال از استحکام کافی، زیبایی و هنر معماری برخوردارند و به‌عنوان شناسنامه و هویت تعلیم‌وتربیت، دارای سابقه درخشان علمی، آموزشی، فرهنگی و تربیتی در سطح ملی و استانی هستند.
به گفته این مقام مسئول، هنرستان وحدت از سال 1388 تاکنون به شیوه هیئت‌امنایی اداره و از مدرسه‌های ماندگار سطح کشور در تبریز است. در استان آذربایجان شرقی دو مدرسه ماندگار وجود دارد که اداره آن‌ها زیرنظر شواری عالی آموزش‌وپرورش انجام می‌گیرد و تنها تغییر در شناسنامه هویتی این هنرستان تغییر نام او در سال ۱۳۹۸ از هنرستان وحدت تبریز به هنرستان ماندگار صنعتی تبریز است.
از افراد نامی و برجسته این هنرستان می‌ توان به مهندس حمید مهرفر، طراح دریچه‌های راکتورهای اتمی در کارخانه‌های «زیمنس» آلمان، مهندس احمد آشوبی مؤلف و مترجم بیش از 70 جلد کتب فنی، استاد ارژنگ نقاش نامی کشور و... اشاره کرد.

وی چگونگی ثبت و تاریخچه هنرستان ملی و ماندگار صنعتی تبریز را توضح داده و می گوید:
از موقعی که بنده دراواخر سال 95 در ناحیه2 مشغول بکار شدم، متوجه دو مدرسه ماندگار بنام دبیرستان فردوسی و هنرستان صنعتی تبریز شدم و با بررسی بیشتر دیدم که دبیرستان فردوسی هم ماندگارو جز آثار ملی ایران است، ولی هنرستان وحدت فقط ماندگار است. یعنی از طرف شورای عالی آموزش و پرورش ماندگار اعلام شده، اما علی رغم قدمت و قابلیت فوق العاده ای که دارد، جز آثار ملی ایران محسوب نمی شود.
پس بر این شدم که در کنار کارهای معمولی و روتین معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی ناحیه،کار ثبت ملی این اثر ماندگار و پر افتخار استان و کشور را نیز شروع کرده و پیش ببریم.

وی ادامه داد: در این رابطه رایزنی های گسترده ای با حمایت مدیر خوشفکر ناحیه، مدیر وقت مدرسه آقای شایان مهر و اعضای هیات امنای هنرستان و در نهایت مسولین اداره کل آموزش و پرورش و میراث فرهنگی استان صورت گرفت و در نهایت کارهای ثبت و بررسی این هنرستان توسط کارشناسان میراث فرهنگی کلید خورد. پس از اتمام کار کارشناسان که حدود یکماه بطول انجامید، موضوع ثبت این هنرستان در اردیبهشت ماه 1397 مصادف با هفته معلم در جلسه شورای ثبت میراث فرهنگی استان تایید و پرونده هنرستان برای ثبت نهایی و ملی به تهران ارسال شد و در نوبت ثبت قرار گرفت.
وی افزود: در هفته معلم 1398 در جلسه شورای ثبت کشور، با رای بالا به تصویب رسید و در مرداد 1398 رسما هنرستان ماندگار صنعتی تبریزدر فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.