گزارش کامل از روز پرتنش مجلس؛ CFT عاقبت به خیر شد

صبح امروز (یکشنبه) نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جریان جلسه علنی خود با 143 رای موافق، 120 رای مخالف و 5 رای ممتنع از مجموع 271 آرا ماخوذه با الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم موسوم به CFT موافقت کردند.

این لایحه نخستین بار 80 روز پیش در جلسه علنی مجلس بررسی شده بود که نهایتا با 2 ماه سکوت مواجه شد.

روز پر حاشیه مجلس

جلسه علنی امروز مجلس برای تصویب لایحه CFT به عنوان یکی از لوایح چهارگانه مرتبط با FATF همان طور که در دستور کار مجلس اعلام شده بود، از ساعات اولیه صبح امروز با حواشی آغاز شد از تهدید به آبستراکسیون فراکسیون ولایی مجلس تا تجمع در مقابل خانه ملت و سخنان جنجالی موافقان و مخالفان و جدال لفظی با رئیس مجلس.

احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیأت رئیسه فراکسیون ولایی مجلس در اظهاراتی در‌باره جلسه علنی امروز یکشنبه با دستور کار بررسی کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم اظهار کرد اعضای فراکسیون ولایی در صورتی که تعداد نفراتشان به حدنصاب برسد دست به آبستراکسیون خواهند زد‌.

پیش از این نیز تعداد دیگری از اعضای فراکسیون ولایی مجلس تهدید کرده بودند که اگر روند جلسه علنی مجلس به شکلی باشد که CFT به تصویب برسد اعضای فراکسیون دست به آبستراکسیون خواهند زد.

بر اساس این گزارش تعدادی از مخالفان تصویب CFT در مقابل مجلس دست به تجمع زدند.

مجلس شورای اسلامی امروز از ساعت 7 صبح در جلسه غیر علنی با حضور محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سید محمود علوی، وزیر اطلاعات، لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس‌جمهوری، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون تأمین مالی تروریسم را بررسی کرد.

همچنین جلسه علنی مجلس نیز که از حدود ساعت 8:45 آغاز شد با حضور محمدجواد ظریف، محمدباقر نوبخت، محمود علوی، سید عباس عراقچی و بهروز کمالوندی برگزار شد.

موافقان و مخالفان پشت تریبون مجلس شورای اسلامی رفتند تا هر کدام در نطق‌هایی جداگانه و 15 دقیقه‌ای مواضع خود را به اطلاع سایر حاضران در جلسه علنی برسانند.

از مخالفان محمد دهقان، عضو هیات رئیسه فراکسیون ولایی، نخستین فردی بود که پشت تریبون رفت و در اظهاراتی متذکر شد که اجرای دستورالعمل‌های درباره FATF از سوی دولت از جمله عوامل گران شدن ارز در کشورمان بوده است.

او در بخش دیگری از اظهارات خود در پاسخ به کسانی که معتقدند مخالفت برخی از اصولگرایان با لوایح چهارگانه در ارتباط با FATF برای دفاع از حزب‌الله لبنان است، گفت: «حرف ما جمهوری اسلامی است. هزار تا حزب الله لبنان فدای جمهوری اسلامی ایران. تا جمهوری اسلامی نباشد حزب‌الله لبنانی نیز نخواهد بود.»

بعد از او نوبت به بهروز نعمتی، سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی رسید تا در جهت موافق کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم اظهار نظر کند. او در گفته‌های خود به نقد گفته‌های دهقان پرداخت و چندین و چندبار نام او را به زبان آورد.

نعمتی در پاسخ به بخشی از اظهارات دهقان که مدعی مخالفت رهبری با لوایح در ارتباط با FATF شده بود، بیان کرد: «راه ارتباط مجلس شورای اسلامی و دفتر مقام معظم رهبری، رئیس مجلس است نه هر فردی که هرچه دلش می‌خواهد، می‌گوید. اگر رهبری با CFT مخالف بودند، صراحتا اعلام می‌کردند که با این کنوانسیون مخالف هستند.»

همین اظهارات نعمتی سبب شد که دهقان به جایگاه نطق برود و به او و لاریجانی اعتراض کند و خواستار فرصت دفاع شود.

نعمتی نیز از پشت تریبون به او گفت که این فرصت برای او محفوظ است.

سید حسین نقوی حسینی، نماینده اصولگرای عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی دومین مخالفی بود که پشت تریبون رفت و به نقد لایحه الحاق به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم پرداخت.

او در ابتدای اظهارات خود خواستار خلوت شدن مقابل وزرای دولت شد تا آنان بتوانند به اظهارات او گوش دهند.

اوج اظهارات نقوی حسینی به درگیری با علی لاریجانی که ریاست جلسه را برعهده داشت، اختصاص یافت. او با فریاد مدیریت لاریجانی را زیر سوال برد و اعلام کرد که رئیس مجلس اجازه حرف زدن به کسی نمی‌دهد.

در همین هنگام نعمتی و دهقان در صحن علنی همچنان مشغول جدال لفظی با یکدیگر بودند.

نکته جالب صحن علنی اینجاست که برخی اصولگرایان با در دست داشتن دست نوشته‌هایی مخالفت خود با لوایح در ارتباط با FATF را به خبرنگاران نشان می‌دهند.

در برخی از این برگه‌ها که بین برخی نمایندگان اصولگرا برای گرفتن عکس یادگاری جابه‌جا می‌شد، نوشته شده است: «با تصویب کنوانسیون استعماری CFT مخالفم»، «اطلاعات اقتصادی کشور را در جنگ اقتصادی به دشمنان نمی‌دهم» و «تصویب FATF= خود تحریمی»

در همین هنگام حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنوری، نماینده اصولگرای مردم قم با در دست داشتن برگه‌هایی مشغول رفت و آمد بین جایگاه نمایندگان مجلس بود. او در توضیح برگه دست خود به خبرنگار پانا گفت: «برگه‌ای است برای اعلام شفاف رای نمایندگان. نمایندگانی اسمشان در این برگه باشد رای آن‌ها به صورت شفاف به خبرگزاری مجلس اعلام خواهد شد.»

او همچنین گفت که این درخواست از رئیس مجلس شورای اسلامی تا کنون دارای 72 امضاست.

لاریجانی نامه رهبری را قرائت کرد: مخالفتی ندارم

رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی امروز با قرائت نامه رهبر انقلاب مخالفت نداشتن ایشان با تصویب لوایح مربوط به FATF را اعلام کرد.

متن پاسخ دفتر رهبری به نقل از علی لاریجانی به شرح زیر است:

«جناب آقای دکتر لاریجانی

رئیس محترم مجلس شورای اسلامی

در پی استفساریه تلفنی جنابعالی نسبت به مخالفت یا عدم مخالفت مقام معظم رهبری با بررسی کنوانسیون‌ها در مجلس شورای اسلامی به دنبال فرمایشات معظم له در دیدار با نمایندگان یا مقام معظم رهبری فرمودند آنچه که من در دیدار با نمایندگان راجع به لوایح 4 گانه و کنوانسیو‌ن‌ها گفتم مربوط به اصل کنوانسیون‌ها بود نه کنوانسیونی خاص، لذا با بررسی این لوایح در مجلس شورای اسلامی مخالفتی ندارم تا مسیر قانونی خود را طی کند.

تصویر فوق در زمان استفسار به طور شفاهی به جنابعالی ابلاغ شده بود.»

بعد از قرائت نامه رهبری از سوی علی لاریجانی جو مجلس به حد قابل توجهی آرام‌تر شد و آن تب و تاب پیشین در میان مخالفان الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم به چشم نمی‌خورد.

بالاخره نوبت به اظهارات علی نجفی خوشرودی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورلای اسلامی رسید تا پشت تریبون رفته و به عنوان نماینده کمیسیون نظر خود را اعلام کند.

مطابق انتظار اظهارات او و نظر کمیسیون امنیت ملی موافق الحاق دولت به کنوانسیون بین‌المللی CFT بود. نجفی در بین اظهارات خود با اشاره به حق شرط‌های ایران برای الحاق به این کنوانسیون بیان کرد: «ابعاد این مسئله از منظر حقوق بین‌الملل و استناد به محتوای جزییات کنوانسیون، از نظر شرایط بین‌المللی و از منظر اقتصاد سیاسی به این مسئله رسیدگی شد. جلسه غیرعلنی درخواستی از کمیسیون شد. چون تعداد قابل توجهی از همکاران درخواست کردند این جلسه در صحن علنی برگزار شد. در همه این جلسات چند مسئله روشن شد.»

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خاراجی ادامه داد: «حق شرط را می‌توانیم به این کنوانسیون تحمیل کنیم. هیچ تعهدی خلاف منافع و امنیت ملی ایران سپرده نمی‌شود، هیچ اطلاعاتی در اختیار بیگانگان قرار نخواهد گرفت. در جنگ اقتصادی باید از همه فرصت‌ها و امکانات و تدابیر بین‌المللی استفاده کنیم. برخی منتقدان این امر را با موضوع خروج آمریکا از برجام مرتبط دانستند در حالی که هیچ ارتباطی بین اینها نیست. عدم پیوستن به این کنوانسیون محدودیت‌های بین‌المللی جدیدی را برای ایران به دنبال دارد.»

او یادآور شد: «علاوه بر جلسات متعدد کمیسیون،‌ با روسای همه اتاق بازرگانی به عنوان متولیان بخش خصوصی، با روسای بانک‌های دولتی و خصوصی نیز جلسه داشتیم و همه آنان نپیوستن ایران به کنوانسیون را دارای مشکلات عدیده ای برای نظام بانکی و بخش تجارت کشور دانستند. موارد متعدد این کنوانسیون به ساز و کارهای داخلی کشورهای متقاضی عضویت اشاره کرده که به قوانین و محاکم داخلی ارجاع می‌شود. در ماده ۲۷ کنوانسیون ترتیبات خروج مشخص شده است و هرگاه شرایط این کنوانسیون را مخالف منالفع کشور بدانیم می‌توانیم از آن خارج شویم. دیوان بین‌المللی دادگستری نیز می‌تواند مرجع رسیدگی به شکایات کشورهای عضو این کنوانسیون رسیدگی کند.»

تضمین به سبک ظریف

در ادامه محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان پشت تریبون رفت و در پاسخ به اظهارات سید حسین نقوی حسینی، عضو اصولگرای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که گفته بود در صورت ارائه تضمین از سوی رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه حاضر به دادن رای مثبت به کنوانسیون CFT است، بیان کرد: «نه من و نه آقای رئیس‌جمهوری نمی‌توانیم تضمین دهیم که با الحاق به این کنوانسیون مشکلات کشور برطرف می‌شود ولی این تضمین را می‌دهم که در صورت نپیوستن به این کنوانسیون‌ها آمریکا مشکلات کشورمان را بیشتر کرده و این بهانه را نیز خواهد داشت.»

ظریف در بخش دیگری از اظهارات خود با گلایه از ارتباط دادن مسئله FATF به گرانی دلار بیان کرد: «گران و ارزان شدن ارز ارتباطی به FATF نداشت و ندارد. بنابر این مردم را نسبت به برخی مسائل که دلایل دیگری دارد بدبین نکنید. او ادامه داد FATF ارتباطی به گران و ارزان شدن ارز ندارد ولی ارتباط مستقیمی با بسته شدن حساب دانشجویان بازرگانان و عدم امکان پرداخت به ایران دارد.

وزیر امور خارجه با تأکید بر لزوم تصویب لوایح 4 گانه در ارتباط با FATF خاطرنشان کرد: «چین شریک راهبری و استراتژیک ماست روسیه نیز به همین ترتیب. رئیس کل بانک مرکزی روسیه و مقامات چینی بارها گفته‌اند که بدون FATF نمیتوانیم با ایران کار کنیم. با FATF بهانه حل می‌شود.»

ظریف بیان کرد: «ما آمریکایی‌ها را به حدی منزوی کرده‌ایم که اروپا به عنوان شریک آنها مکانیزمی ایجاد کرده‌اند که تحریم‌های آمریکا را دور بزند. در دنیا اقدامات اروپا به عنوان شروع پایان حکومت دلار شناخته می‌شود ولی همین اروپایی‌ها می‌گویند که ایران باید عضو این کنوانسیون‌ها باشد.»

وزیر امور خارجه یادآور شد: «اینها واقعیاتی است که همه باید بدانند. ما به خودمان و مردم و قدرت خود ایمان داریم ولی دچار خود‌تحریمی نمی‌شویم.»

7 شرط اساسی

متن لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم که حواشی بسیاری را در صحن علنی مجلس ایجاد کرد به این شرح است: «ماده واحده - به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم (مصوب ۱۳۷۸/۹/۱۸ برابر با ۹ دسامبر ۱۹۹۹ مجمع عمومی سازمان ملل) مشتمل بر یک مقدمه، ۲۸ ماده و یک پیوست با اعلام شروط زیر پذیرفته و سند ذیربط را مطابق مقررات تبصره این ماده نزد امین اسناد توجیه کند. دولت موظف است به محض آگاهی نسبت به اعتراض احتمالی سایر اطراف متعاهد، گزارشی جهت اتخاذ تصمیم مقتضی به مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.»

کشورمان برای الحاق به این کنوانسیون شروط 7 گانه‌ای را در نظر گرفته است که اصولگرایان و مخالفان الحاق دولت به CFT آن‌ها را فاقد تضمین و غیرعملی می‌خوانند ولی از سوی دیگر موافقان بدان تاکید می‌کنند.

این شروط عبارتند از:

«۱-دولت جمهوری اسلامی ایران به موجب جز الف بند ۲ ماده ۲ کنوانسیون، اعلام می‌نمایند که مفاد آن دسته از کنوانسیون‌ها و پروتکل‌های مندرج در پیوست کنوانسیون که به عضویت آنها درنیامده است را به عنوان بخشی از کنوانسیون تلقی نمی‌کند و الزام آور شدن مفاد ماده ۲۳ در پاسخ به اصلاح فهرست موافقتنامه‌های منضم به کنوانسیون برای جمهوری اسلامی ایران منوط به رعایت اصول ۷۷ و ۱۲۵ قانون اساسی است.

۲- جمهوری اسلامی ایران با نظر به اصول و هنجارهای حقوق بین‌الملل تا حین پذیرش کنوانسیون از جمله کنوانسیون ۱۹۹۹ سازمان کنفرانس اسلامی و قطعنامه‌های مرتبط ملل متحد از جمله قطعنامه ۲۶۲۵ و ۱۵۱۴، تعریف عمل تروریستی را مشتمل بر مبارزات مشروع مردمی علیه از جمله توسعه استعماری و اشغال خارجی نمی‌داند و نسبت به اطراف متعاهدی که قلمرو عمل تروریستی را مستند به زیر بند ب بند یک ماده ۲ کنوانسیون مشتمل بر این مبارزات می‌دانند، تنها در حدود پیش گفته، متعهد می‌دانند و اعلام می‌دارد ماده ۶ کنوانسیون ارتباطی به این حق ندارد. این مبارزات فارغ از انگیزه آن مجاز و مشروع است که اعمال تروریستی به هر انگیزه‌ای ممنوع است.

۳- موضوع بند یک ماده ۲۴ کنوانسیون درخصوص جمهوری اسلامی منوط به رعایت اصل ۱۳۹ قانون اساسی است و بند ۲ ماده ۷ کنوانسیون و موضوع ماده ۱۷ کنوانسیون در چارچوب قوانین داخلی اعمال خواهد شد.

۴- صلاحیت مقرر در بند ۵ ماده ۹ کنوانسیون برای کمیته بین‌المللی صلیب سرخ تنها در چارچوب اسناد حقوق بشردوستانه لازم الاجراست برای جمهوری اسلامی ایران پذیرفته می‌شود.

۵- مفاد کنوانسیون در موارد تعارض با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران لازم الرعایه نمی‌باشد.

۶- الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون به معنای شناسایی و برقراری ارتباط با رژیم‌ اشغالگر صهیونیستی نیست.

۷- دولت جمهوری اسلامی ایران در راستای بند ۴ ماده ۱۱ کنوانسیون تنها صلاحیت کشور محل وقوع جرم را به منظور استرداد مجرمین محرض تلقی می‌کنند.»

مصدوم امیدی

پروانه سلحشوری، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی به تنهایی و فارغ از هیاهوهای جلسه علنی بررسی کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) یکی از نکات جذاب نشست امروز بهارستان بود.

او اخیر تحت عمل جراحی «هرنیاسون دیسک گردنی» قرار گرفته و پزشک معالج برایش دو ماه استراحت مطلق تجویز کرده است ولی با توجه به حساسیت نشست امروز با گردنی فیکس شده در بهارستان حاضر شد و به سوژه‌ای جذاب برای عکاسان بدل گشت.

پر پر شدن آیین‌نامه

بعد از پایان اظهارات ظریف عملا آنچه در بهارستان به چشم می‌خورد دست برتر موافقان الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم بود.

علی لاریجانی به عنوان رئیس جلسه سرانجام رای‌گیری برای CFT را اعلام کرد و بدین ترتیب نمایندگان به مقابل جایگاه‌های خود رفتند تا رای خود را اعلام کنند.

در این هنگام محمد جواد ابطحی، نماینده عضو جبهه پایداری مردم خمینی شهر که نسبت به عملکرد لاریجانی و ارائه ندادن فرصت به خود برای بیان تذکرش اعتراض داشت، به جایگاه ناطقان رفت و با فریاد به عملکرد لاریجانی اعتراض کرد. رئیس مجلس بازهم اعتراض او را وارد ندانست.

ابطحی در اعتراض به رفتار لاریجانی آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی را در مقابل دیدگاه لاریجانی پاره کرد و به هوا انداخت. این دومین بار است که این اقدام از سوی نماینده اصولگرای مردم خمینی شهر سر می‌زند.

نکته جالب حضور اعضا جبهه پایداری در مقابل نمایشگر مجلس با برگه و شعارهایی علیه CFT بود. جمعی از نمایندگان اصلاح‌طلب همچون کمال دهقانی فیروزآبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و مصطفی کواکبیان، نماینده مردم تهران نیز به جمع آن‌ها رفته و موافقت خود با این لوایح را به صورت رسمی اعلام کردند.

سرانجام لاریجانی لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران را به رای نمایندگان گذاشت تا بعد از 86 روز نمایندگان با 143 رای موافق، 120 رای مخالف و 5 رای ممتنع از مجموع 271 رای ماخوذه به حواشی پایان دهند.

این پایان راه کنوانسیون جنجالی CFT در بهارستان است ولی هنوز خوان شورای نگهبان و نظرات فقهای نه چندان همسوی آن با دولت همچنان باقیست.