هم‌سفر هوشمند یا مهاجم خاموش؟
آینده رابطه انسان و هوش مصنوعی در ترازوی انتخاب
تهران(پانا) - فناوری‌ای که قرار بود کار را آسان‌تر کند، حالا دارد جای ما را می‌گیرد. هوش مصنوعی، قهرمان دنیای نو یا رقیب ناعادلانه بشر؟
وقتی نخستین جرقه‌های هوش مصنوعی در ذهن دانشمندان قرن بیستم زده شد، کمتر کسی تصور می‌کرد که روزی این فناوری نه فقط در آزمایشگاه‌ها، که در خانه‌ها، مدرسه‌ها، بیمارستان‌ها و اداره‌ها حضور پررنگ داشته باشد.
اما حالا، تنها با چند کلمه، یک ربات می‌تواند بنویسد، طراحی کند، تحلیل کند و حتی با ما گفت‌وگو کند؛ گاهی با دقتی بیشتر از انسان. از یک منظر، این تحول حیرت‌انگیز است. هوش مصنوعی توانسته کارهای سخت و زمان‌بر را تسهیل کند، به تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها کمک کرده، کشاورزی را هوشمندتر کرده و آموزش را برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان در دسترس قرار داده است.
بسیاری از کارهایی که زمانی تنها متخصصان می‌توانستند انجام دهند، اکنون به کمک هوش مصنوعی در عرض چند ثانیه و با کمترین هزینه انجام می‌شود. اما در سوی دیگر این ماجرا، سؤالاتی جدی مطرح است.
اگر یک ربات بتواند بهتر از من بنویسد، بهتر از تو تدریس کند، و حتی بهتر از ما تصمیم بگیرد، پس آینده ما در این معادله کجاست؟ آیا هوش مصنوعی به کمک بشر آمده، یا دارد جای او را می‌گیرد؟ تهدید خاموش، از راه رسیده است.
بزرگ‌ترین نگرانی درباره هوش مصنوعی، شاید نه در قدرت آن، که در سرعت رشد آن باشد. این فناوری چنان با شتاب در حال توسعه است که قوانین و اخلاقیاتِ بشری هنوز فرصت هماهنگ شدن با آن را نیافته‌اند. اخراج گسترده کارگران به‌خاطر خودکارسازی، تولید اخبار جعلی و عمیق‌نما (deepfake)، تخریب حریم خصوصی و حتی استفاده‌های نظامی از هوش مصنوعی، زنگ خطرهایی هستند که نباید نادیده گرفته شوند. اما آیا باید از هوش مصنوعی ترسید؟ پاسخ، «نه» است.
ترس، راه‌حل نیست. آنچه نیاز داریم، «آگاهی» و «مدیریت هوشمندانه» است. همان‌طور که در گذشته بشر توانست استفاده از آتش، برق، ماشین و اینترنت را مدیریت کند، امروز هم باید هوش مصنوعی را با نگاهی انسانی و مسئولانه هدایت کند.
ما باید یاد بگیریم به جای رقابت با هوش مصنوعی، در کنار آن باشیم؛ نه به‌عنوان رقیب، بلکه به‌عنوان راهبر. لازم است مهارت‌های انسانی چون خلاقیت، تفکر انتقادی، همدلی و اخلاق را تقویت کنیم، چرا که این‌ها چیزی نیست که هیچ ماشینی بتواند تقلیدش کند.
در نهایت، هوش مصنوعی نه خوب است نه بد؛ فقط یک ابزار بسیار قدرتمند است. قدرتی که می‌تواند هم آینده‌ای درخشان بسازد و هم اگر بی‌مهار رها شود، به فاجعه‌ای پنهان تبدیل شود و این، انتخاب ماست.
ارسال دیدگاه