یک روان‌شناس در گفت‌وگو با پانا:
عوامل تضعیف سلامت روان در دانش‌آموزان/ راهکار چیست؟
تهران (پانا) - یک روان‌شناس با تأکید بر نقش سلامت روان در فرایند آموزش عوامل تضعیف سلامت روان در دانش‌آموزان را تشریح کرد.
زهرا خزایی در گفت‌وگو با پانا درباره سلامت روان دانش‌آموزان اظهار کرد: «سلامت روان مانند نوعی سوخت یادگیری است. دانش‌آموزی که اضطراب، ترس یا احساس بی‌ارزشی دارد، هرچقدر هم استعداد داشته باشد، نمی‌تواند از توانایی‌های خود استفاده کند.»
وی افزود: «در واقع مدرسه‌ای که به سلامت روان توجه نکند، هرگز نمی‌تواند محیط یادگیری مؤثری ایجاد کند. برای دانش‌آموزان احساس امنیت، پذیرش و ارتباط مؤثر با معلم و همسالان می‌تواند پایه رشد شناختی و اخلاقی آنان باشد.»
خزایی درباره نشانه‌های افت سلامت روان در دانش‌آموزان گفت: «یکی از این نشانه‌ها کاهش علاقه به درس و مدرسه است. مورد بعدی می‌تواند پرخاشگری یا انزوا باشد و همچنین افت تمرکز و بی‌حوصلگی، شکایت‌های جسمی مکرر مانند سردرد، دل‌درد و معده‌درد. همچنین موضوعات دیگری نیز می‌تواند وجود داشته باشد که بدون علت مشخص بروز می‌کنند. حساسیت زیاد به انتقاد یا شکست خوردن در محیط‌های مدرسه نیز می‌تواند از نشانه‌های افت سلامت روان دانش‌آموزان باشد. این‌ها همه هشدارهایی هستند که اگر زود شناسایی شوند، با مداخلات و پیگیری‌های ساده قابل درمان خواهند بود.»
وی در ادامه درباره عوامل تضعیف سلامت روان در دانش‌آموزان گفت: «فشار زیاد تحصیلی بدون آموزش مهارت‌های مقابله با استرس می‌تواند یکی از عوامل تضعیف سلامت روان در مدارس باشد. مقایسه مکرر بین دانش‌آموزان، نبود احساس تعلق یا امنیت در کلاس، کمبود ارتباط مؤثر بین والدین و مدرسه و ناآگاهی از نیازهای هیجانی کودکان و نوجوانان، همگی می‌توانند از عوامل تضعیف سلامت روان در مدارس و میان دانش‌آموزان باشند.»
این روان‌شناس درباره راهکارهای ارتقای سلامت روان دانش‌آموزان در مدارس نیز اظهار کرد: «نخستین راهکار می‌تواند آموزش مهارت‌های زندگی و هیجانی باشد؛ مانند مهارت‌های ابراز احساسات، نه گفتن، کنترل خشم و همدلی. این مهارت‌ها باید جزو برنامه رسمی مدرسه باشند. همچنین گفت‌وگوی منظم با دانش‌آموزان اهمیت دارد؛ هر معلم می‌تواند هفته‌ای چند دقیقه زمان اختصاص دهد تا بدون قضاوت یا نصیحت، فقط به دانش‌آموزان گوش دهد. همین شنیده شدن می‌تواند فضایی درمانگر و آرامش‌بخش برای آنان ایجاد کند.»
خزایی ادامه داد: «همکاری فعال والدین و مشاور مدرسه، برگزاری جلسات تربیتی برای والدین ـ نه با هدف انتقاد، بلکه برای آموزش تعامل سالم با فرزندان اگر در مدارس اجرا شود، بسیار مؤثر خواهد بود. همچنین کاهش رقابت افراطی و افزایش احساس تعلق در میان دانش‌آموزان اهمیت دارد. آنان باید احساس کنند ارزشمند هستند، حتی اگر نمراتشان در امتحانات یا مدارس کامل نباشد.»
وی افزود: «فراهم کردن فضای شاد و خلاقانه، برگزاری فعالیت‌های هنری، بازی‌درمانی، قصه‌گویی و کارگروه‌هایی که می‌تواند تنش‌های روزمره را کاهش دهد، به‌شدت تأثیرگذار است. همچنین حمایت روانی ویژه از دانش‌آموزان آسیب‌پذیر، مانند کودکانی که در خانواده‌های پرتنش زندگی می‌کنند یا والدین بیمار دارند، ضروری است. این کودکان معمولاً نیازمند ارتباط حمایتی بیشتری از سوی مدرسه هستند.»
خزایی خاطرنشان کرد: «معلمان نه‌تنها انتقال‌دهندگان دانش، بلکه آینه هیجانی کلاس هستند. رفتار آرام، پذیرنده و منصفانه آنان می‌تواند اضطراب کلاس را کاهش دهد. زمانی که معلم اشتباه را بخشی از فرآیند یادگیری بداند، دانش‌آموز احساس امنیت روانی می‌کند. این موارد از جمله عواملی هستند که به‌شدت می‌توانند در حوزه سلامت روان دانش‌آموزان مؤثر باشند.»
ارسال دیدگاه