آموزش و پرورش نقش کلیدی در تقویت سرمایه انسانی و توسعه ملی ‌دارد

به‌ گزارش خبرنگار پانا؛ میزگرد علمی و تخصصی "بررسی چالش‌ها و تحولات آموزش و پرورش ایران" با تأکید بر منابع انسانی امروز دوشنبه ۶ مردادماه در ساختمان علاقه‌مندان وزارت آموزش و پرورش برگزار شد. سیده‌رقیه فرجودی در این جلسه بر اهمیت منابع انسانی در آموزش و پرورش تاکید کرد و گفت: در بحث منابع انسانی که محور اصلی گفتار ما است، مهمترین عنصر در برنامه‌ریزی برای توسعه و تأمین امکانات، نیروی انسانی است.

فرجودی ادامه داد: در ساختار آموزش و پرورش، ماده خامی که در اختیار داریم، همان نیروی انسانی شامل معلمان و سیاست‌گذاران اجرایی است. این ماده برخلاف مواد مورد استفاده در هنرهایی مانند مجسمه‌سازی یا نقاشی که مواد خام و بی‌جان هستند، زنده و پویا است. این ماده انسانی دارای عقل، عاطفه و احساس است و علاوه بر نیاز به تربیت نیروی انسانی متعهد، نیازمند استفاده از تکنولوژی برای توسعه هرچه بیشتر است.

وی افزود: در مورد بحث جذب نیروها، بخشی از معلمان از طریق دانشگاه فرهنگیان و بخشی دیگر از طریق ماده ۲۸ جذب می‌شوند. مشکل اینجا است که فردی که تا مقطع دکتری تحصیل می‌کند، ممکن است تا زمان ورود به آموزش و پرورش هیچ دوره‌ای در این زمینه نگذرانده باشد.‌‌ در مورد جذب نیرو از طریق ماده ۲۸، معلمان چه در سطح دبیران و چه آموزگاران، هیچ زمینه‌ای برای معلم شدن ندارند و دوره‌های پودمانی که می‌گذرانند، شتابزده‌ است.

وی افزود: فرض کنیم همکارانی که از دانشگاه فرهنگیان فارغ‌التحصیل می‌شوند در شرایط ایده‌آل هستند، اما بخش قابل توجهی از نیروها از طریق ماده ۲۸ جذب می‌شوند که از پایه با شیوه‌های معلمی و تدریس آشنا نیستند. این افراد تنها دانش تخصصی در رشته خود (مثلاً فیزیک یا شیمی) را دارند، اما مهارت‌های حرفه‌ای معلمی را به صورت شتابزده می‌آموزند، مانند فرمانده‌ای که در میدان جنگ فرماندهی را یاد می‌گیرد. این موضوع می‌تواند سرنوشت دانش‌آموزان را تحت تأثیر قرار دهد و ممکن است به ایجاد علاقه یا تنفر از تحصیل منجر شود.

معاون آموزش ابتدایی آموزش و پرورش استان گیلان با بیان اینکه در بحث منابع انسانی، دو بخش برنامه‌ریزی و سازماندهی حائز اهمیت است، گفت: یکی از بزرگترین چالش‌ها در سیاست‌گذاری، وابسته بودن برنامه‌ها به افراد است، به طوری که با تغییر افراد، سیاست‌ها نیز تغییر می‌کنند و گاهی مجبوریم از صفر شروع کنیم.

وی ادامه داد: اهمیت آموزش و پرورش در توسعه ملی، تقویت سرمایه انسانی و نقش کلیدی معلم از مباحث اساسی است. در حوزه سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار و آینده‌سازی بسیار مهم است.

فرجودی با بیان اینکه چالش‌های آموزش و پرورش در بحث نیروی انسانی بسیار گسترده است، اظهار کرد: همان‌طور که اشاره شد، مسائلی مانند معیشت معلمان، عدم ارزیابی صحیح‌ و نبود سیستم مناسب تشویق و تنبیه از جمله این مشکلات است.

وی افزود: در تحقیقات روانشناختی که انجام شده، دو دسته عوامل سازمانی و فردی در اشتیاق شغلی معلمان مؤثر هستند. در عوامل سازمانی، مواردی مانند فرصت‌های ارتقا و حمایت‌های سازمانی مهم هستند. در عوامل فردی، احساس شایستگی و انگیزه درونی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که معلمان، به ویژه در مقطع ابتدایی، احساس خودکارآمدی پایینی دارند و این مسئله همراه با عوامل اقتصادی و ورود نیروهای ناکارآمد، وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند.

فرجودی همچنین گفت: عواملی مانند اعتماد به نفس پایین معلمان، انگیزه کم و شرایط نامناسب محیط کار (مانند نبود فرصت‌های پیشرفت و حمایت از طرف مدرسه) در این مسئله تأثیرگذار هستند. این موارد در کنار مسائل اقتصادی‌، چالش‌های نظام آموزش و پرورش را تشدید می‌کنند.