محتوای درسی دانش‌آموزان باید پیوست رسانه‌ای داشته باشد

حجت‌الاسلام محمدحسین پورثانی در وبینار تخصصی با موضوع «پرورش رسانه‌ای دانش‌آموزان و لزوم توجه به چشم‌انداز رسانه‌ای» با بیان اینکه چند مبحث در فضای آموزش و پرورش داریم، اظهار کرد: یکی محتوای درسی است که عملیات آن در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی انجام‌ می‌شود و در کتاب‌هایی مثل سواد رسانه و همچنین مباحث جانبی مثل تفکر و سبک زندگی نسبت به بحث رسانه، دروسی داریم که به‌صورت رسمی در سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی انجام می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش نیز در ذیل اداره کل فرهنگی و هنری، کارشناسی رسانه و فضای مجازی داریم که نسبت به تعمیق باورها و کنشگری، به‌روزآوری و آگاهی دانش‌آموزان فعالیت می‌کند و همچنین در قسمت آموزش هم از آنجایی که هنرستان رسانه داریم، مجموعه‌ای به این موضوع می‌پردازد. ضمن اینکه در سازمان دانش‌آموزی هم معاونت فضای مجازی و رسانه داریم و ذیل این سازمان، خبرگزاری پانا داریم که نسبت به آموزش دانش‌آموزخبرنگاران اقدام می‌کند و هم‌اکنون اردوی آموزشی دانش‌آموزخبرنگاران پسر کشور در تهران در حال برگزاری است و دوره آموزشی دانش‌آموزان‌خبرنگاران دختر نیز هفته گذشته برگزار شد.

مدیرکل فرهنگی، هنری، اردوها و فضاهای پرورشی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه احساس می‌شود که خلاء محتوایی و عملیاتی در سواد رسانه داریم، افزود: وقتی می‌گوییم «کلاس درس»؛ ذهن‌ها به سمت کلاس و کاغذ و کتاب می‌رود در حالی که باید به سمت عملیات برویم. نکته بعدی این است که تدریس دروس با استفاده از فضای مجازی باید جدی گرفته شود.

وی با بیان اینکه نکته بعدی، کمبود مربی فضای مجازی و رسانه است، ادامه داد: یکی از الزامات ما این است که معلم فضای مجازی و رسانه به عنوان اثرگذارترین حیطه آموزش وارد مدرسه شود. بعضی مدارس به واسطه فشار خانواده‌ها یا دلایل دیگر این فضا را به سمت دروس دیگر می‌برند که البته آموزش و پرورش با آن برخورد می‌کند.

حجت‌الاسلام پورثانی با بیان اینکه اصولا سرعت تدریس در فضای غیررسمی بیشتر است، گفت: یکی از کارهای خوبی که امروز به دنبال آن هستیم این است که در ۱۱۸۲ کانون تربیتی، یکی از کارگروه‌های تخصصی کانون، فضای مجازی و رسانه‌ای است. در مجموع هنوز با فضای دانش‌آموزی امروز بسیار فاصله داریم و با آن محتوایی که باید در اختیار قرار گیرد، فاصله داریم که باید تلاش کنیم تا به حد مورد نیاز برسانیم.

وی با تاکید بر اینکه از محتوای جنس کاغذی باید به کلی خارج شویم، خاطرنشان کرد: محتوای موجود مثل کتاب فیزیک، ریاضی، عربی و... با تولید محتوای الکترونیکی و فضای رسانه‌ای و مجازی با اثرگذاری و کنشگری رسانه‌ای دانش‌آموزان باید همراه باشد. امروز برای کنشگری و اثرگذاری بچه‌ها در فضای موجود، دروس باید یک پیوست رسانه‌ای داشته باشد و این یکی از خلاءهای ما است.

مدیرکل فرهنگی، هنری، اردوها و فضاهای پرورشی وزارت آموزش و پرورش، نکته بعدی را سواد رسانه بیان کرد و افزود: سواد رسانه با استایل یک درس مجزا وجود ندارد و در حالی که درس سواد رسانه‌ای نه تنها در دوره متوسطه بلکه زودتر و حتی از پایه پنجم ابتدایی باید اضافه شود.

وی در خصوص اقدامات معاونت پرورشی در حوزه سواد رسانه و فضای مجازی اظهار کرد: احداث ۳۰ پارک دیجیتال در سراسر کشور در کانون‌های فرهنگی و تربیتی یکی از برنامه‌ها در فضایی خارج از آموزش و پرورش است. طرحی در این رابطه نوشته‌ایم که تا چند ماه آینده حداقل در 2 یا 3 نقطه از کشور این پارک‌ها به عنوان یک فضای تولید اثر و کنشگری دانش‌آموزان احداث خواهد شد. مورد بعدی، پویش‌هایی است که با استفاده از آن‌ها بچه‌ها را به سمت تولید اثر تشویق می‌کنیم و سوق می‌دهیم. نکته سوم، جشنواره تخصصی فرهنگی و هنری «امید فردا» است که ۴ میلیون دانش‌آموز در این حوزه شرکت کرده‌اند که یکی از حوزه‌های این جشنواره، رسانه است.

حجت‌الاسلام پورثانی خاطرنشان کرد: در بیش از 1180 کانون فرهنگی و تربیتی، مجموعه‌ای به نام رسانه و فضای مجازی داریم که استاد تربیت و محتوا تولید می‌کنیم. همچنین دوره‌ای در آذرماه با عنوان ‌دوره تربیت مدرس آموزش رسانه و فضای مجازی خواهیم داشت و در دی و بهمن‌ماه نیز برای مربیان پرورشی و مدرسان سواد رسانه کل کشور برگزار خواهد شد. چند برنامه دیگر هم در حوزه سواد رسانه‌ای و فضای مجازی در مرحله برنامه‌ریزی است و همچنین همکاری‌های خوبی با صداوسیما از جمله شبکه آموزش در تابستان داشتیم و به دنبال گسترش آن هستیم.

مدیرکل فرهنگی، هنری، اردوها و فضاهای پرورشی وزارت آموزش و پرورش گفت: نکته‌ای که به دنبال آن هستیم، فضای شبکه شاد است که دانش‌آموزان در آن حضور فعال دارند که باید تبدیل به حضور فعال و غیرمنفعل شود که نسخه جدید شاد نیز چند روز پیش توسط وزیر آموزش و پرورش رونمایی و خیلی به بچه‌ها می‌تواند کمک کند.

وی در خصوص تقویت زیست‌بوم فضای مجازی اظهار کرد: شاد، اقدام مبارکی بود که انجام شد. شبکه شاد، بیشترین کاربر را در بین پیام‌رسان‌های داخلی دارد و همه بچه‌ها عضو آن هستند. امروز اگر نسخه جدید شاد را نگاه کنید، فضایی برای کنشگری دارد و بخش‌های مختلف برای دانش‌آموزان فراهم شده است. محتواهای آموزشی و فرهنگی و ربات دارد و کاملا فضای آموزشی اثربخش را در شاد داریم و امروز تمام مدارس و کلاس‌ها در شبکه شاد، کانال و گروه دارند و حجم پیام‌های مبادله‌شده در شاد بسیار زیاد است اما خیلی کارهای دیگر نیز می‌توان انجام داد و این زیست‌بوم را برای بچه‌ها فراهم کرد.

حجت‌الاسلام پورثانی با بیان اینکه تلفیق فضای مجازی و حقیقی، الزام است و خیلی از امور آموزشی و تربیتی را به‌صورت غیرحضوری می‌توان انجام داد، خاطرنشان کرد: یکی از اقتضائات فضای جدید این است که همه دانش‌آموزان گوشی همراه دارند و در فضای مجازی سیر می‌کنند که برای این شرایط باید برنامه داشته باشیم.

وی با اشاره به پایشی که چندی پیش در مشهد مقدس انجام شده بود، بیان کرد: طبق این پایش، شبکه شاد اولویت اول بیش از 10 درصد دانش‌آموزان بود و همچنین شاد، اولویت اول و دوم بیش از 30 درصد دانش‌آموزان بود اما امروز اعتقاد ما این است که با حجم بررسی که در سامانه شاد انجام شده، استفاده از شاد برای فعالیت‌های غیرآموزشی زیاد شده اما باز هم با حد قابل قبول فاصله داریم.

حجت‌الاسلام پورثانی به همکاری با بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای اشاره کرد و ادامه داد: امروز بچه‌های بین سنین ۱۲ تا ۱۸ سال تقریبا ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار گِیمر داریم و بازی‌هایی مانند متاوری و... خیلی از وقت بچه‌ها را به خود اختصاص داده است در حالی که سوال این است ما خودمان چند تا بازی توانسته‌ایم تولید کنیم که با فضای فرهنگی ما سازگار باشد؟

وی تصریح کرد: جلسات خوبی با صداوسیما و شبکه‌های امید، آموزش و... داشتیم اما هنوز همکاری دوطرف با آنچه که باید باشد، فاصله دارد. همه باید احساس کنند که برای بچه‌ها مسئولیت دارند ضمن اینکه ما واقعا نیاز داریم و از هر مجموعه‌ای که برای سواد رسانه‌ای دانش‌آموزان قدم برمی‌دارد، استقبال می‌کنیم و همکاری‌ها خیلی می‌تواند گسترده شود.

مدیرکل فرهنگی، هنری، اردوها و فضاهای پرورشی وزارت آموزش و پرورش گفت: خیلی تلاش می‌کنیم تا دیوارهای آموزش و پرورش به روی مردم و متخصصان باز شود چرا که اگر آغوشمان را به روی مردم باز کنیم، خیلی از مشکلات حل می‌شود. از اولیایی که تخصص دارند می‌توان استفاده کرد که این کار انجام نشده است. شاد، یک بستر است اما محتوا و ارزشیابی هوشمند، یک نکته جدا است و هنوز به آن چیزی که می‌خواهیم نرسیده‌ایم.

وی با بیان اینکه چند مجموعه در وزارت آموزش و پرورش، تولید محتوا می‌کنند که از جمله آن‌ها سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است، اظهار کرد: ‌در حوزه آموزش نیز همین الان در شبکه شاد، نمونه تدریس تمام دروس به‌صورت آفلاین وجود دارد و بانک محتوایی بسیار عالی است.

حجت‌الاسلام پورثانی خاطرنشان کرد: اینکه خود آموزش و پرورش مثل شبکه آموزش، شبکه‌داری کند ایده خوبی است اما واقعیت‌های امروز خیلی غمبار است که از جمله آن کمبود نیروی انسانی؛ اختصاص بیش از ۹۸ درصد کل بودجه وزارت برای نیروی انسانی و تخصیص سرانه ۴۱ هزار تومانی پرورشی برای هر دانش‌آموز در طول سال تحصیلی است.

مدیرکل فرهنگی، هنری، اردوها و فضاهای پرورشی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه محتوای خوبی در شاد تولید شده و در اختیار دانش‌آموزان است، افزود: شبکه آموزشی آنلاین هم طرح خوبی است که در حال پیگیری است. کم‌کم مجوز مدارس آنلاین و مجازی هم صادر می‌شود و به احتمال زیاد به چرخه آموزشی کشور اضافه خواهد شد. اقدام دیگری که آموزش و پرورش انجام داده، سامانه نورینو در زیرنظام سامانه مای مدیو است. تمام دانش‌آموزان دارای یک پروفایل شخصی هستند و ‌کارنامه‌شان قابل مشاهده است و کار ارزنده‌ای است که می‌تواند زیرساختی برای آموزش آنلاین باشد. نورینو کار پرورشی را انجام می‌دهد که می‌تواند اثر خود را داشته و دانش‌آموز می‌تواند با ورود به سامانه مای مدیو و زیرنظام نورینو در رشته‌هایی که داریم وارد مسابقات شود. بعدا هم پرورش داده و هم وارد مراحل استانی و کشوری می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: مجلس دانش‌آموزی، عصاره دانش‌آموزان سراسر کشور است که هر سال، طرح‌های خود را به وزیر آموزش و پرورش ارائه می‌دهند. ‌۷۲۰ منطقه آموزشی در سطح کشور داریم که انتخابات شوراهای دانش‌آموزی در آن‌ها برگزار می‌شود و ساختار اجازه می‌دهد که نکات بچه‌ها در جاهایی که موانع قانونی ندارد، شنیده شود.

حجت‌الاسلام پورثانی خاطرنشان کرد: اصولا تمرکزگرایی، یکی از مشکلات نظام آموزشی است و باید روی این فکر کرد. سطح دسترسی فردی در روستای محروم به رسانه و تجهیزات رسانه‌ای با فردی در سطح منطقه یک تهران خیلی متفاوت است که البته هر چه جلوتر می‌رویم این فاصله کمتر می‌شود.