از پایه پروازی ایران برای مسابقات جام جهانی۲۰۲۲ تا سوآپ‌های گازی

نشست مجمع صادرکنندگان گاز در دوحه درحالی برگزار شد که ایده اولیه شکل‌گیری این نشست سال‌ها قبل از سوی مقام رهبری مطرح شده بود و بالاخره به ششمین دوره در سطح سران و بیست و چهارمین دوره در سطح وزرا برگزار شد. این نشست در سال های 2013 و 2015 در تهران برگزار شده بود.

تاریخچه مجمع صادرکنندگان گاز

مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ئی‌سی‌اف) اردیبهشت ‌ماه سال ۱۳۸۰ در تهران متولد شد. نخستین نشست سران GECF ‌آبان 1390 در دوحه برگزار شد و در آن زمان کشورهای حاضر، دغدغه سامان دادن به نقش گاز طبیعی به عنوان سوخت پاک در ساختار اقتصادی دنیا را داشتند.

دومین دوره نشست GECF تیر 1392 در روسیه به میزبانی ولادیمیر پوتین برگزار شد. در این دوره برای اولین باز صحبت از قیمت‌گذاری گاز براساس شاخص قیمت‌های نفت و فرآورده‌های نفتی شد و کشورهای عضو متعهد شدند تا بر توسعه نقش گاز به‌ عنوان حامل انرژی سازگار با محیط زیست برای رشد اقتصادی و توسعه اجتماعی تاکید کنند.

سومین دوره این نشست آذر ماه 1394 در تهران برگزار شد. در این دوره بر نقش این مجمع برای حمایت از حقوق انرژی کشورهای عضو تاکید شد و از کشورهای عضو خواسته شد تا با هم هماهنگ و متحد باشند و بتوانند بر چالش‌های بین المللی انرژی مقابله کنند.

چهارمین نشست سران جی‌ئی‌سی‌اف، آذرماه ۱۳۹۶ در بولیوی برگزار شد. در این دوره بر ثبات بازار گاز و امنیت عرضه و تقاضا و لزوم تضمین سرمایه‌گذاری کافی در همه بخش‌های زنجیره ارزش گاز طبیعی در زمان مناسب برای تأمین نیاز روزافزون جهانی تأکید شد.

پنجمین دوره این نشست، آذرماه ۱۳۹۸ به میزبانی گینه استوایی برگزار شد. در این دوره بر حفظ حقوق حاکمیتی کشورهای عضو بر منابع گازی آنها تاکید شد و اینکه قیمت‌گذاری بر اساس شاخص‌گیری نفت در جهت منافع کشورهای عضو عمل کند و تولیدکنندگان باید جریان درآمد مطمئن داشته باشند تا بتوانند سرمایه‌گذاری را تضمین کنند.

ششمین دوره از نشست مجمع صادرکنندگان گاز در دوحه برگزار شد. در این دوره سران اعضای مجمع با صدور بیانیه‌‌‌ و تاکید بر روحیه همبستگی و همکاری این مجمع، به ششمین نشست سران خود در دوحه پایان دادند.

این دوره نشست با شعار «شکل دادن به آینده انرژی» پایان یافت. با توجه به نوسان قیمت انرژی بر توجه به سریع‌‌‌ترین رشد این سوخت هیدروکربنی جهان تاکید شد. بیانیه دوحه از کشورهای عضو خواست تا از گاز طبیعی برای رفع شکاف در دستیابی به هدف توسعه پایدار شماره هفت سازمان ملل متحد که آسیب‌‌‌پذیرترین قشرها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد برای مصرف داخلی و بین‌المللی استفاده کنند. کشورهای عضو همچنین در بیانیه دوحه متعهد شدند اعتبارات زیست‌‌‌محیطی گاز طبیعی را به‌‌‌ویژه از طریق تلاش‌‌‌ها برای کاهش انتشار گازهای همراه و گاز متان و توسعه فناوری‌‌‌های سازگار با محیط‌زیست، از جمله جذب، استفاده و ذخیره‌‌‌سازی کربن (CCUS) تقویت کنند.

سران کشورهای عضو این مجمع همچنین از پیشنهاد الجزایر برای میزبانی هفتمین نشست سران GECF در سال ۲۰۲۳ استقبال کردند.

مروری بر نگاه کارشناسان به نشست GECF

از‌آنجاییکه 56 درصد از ذخایر گازی جهان در اختیار روسیه، ایران و قطر است، به زعم بسیاری از کارشناسان برگزاری ششمین نشست مجمع صادرکنندگان گاز یک نقطه عطف برای همکاری‌های استراتژیک این سه کشور محسوب می‌شود. «عبدالعلی رحیمی ظفری» ، دبیر دوم کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با پانا درباره موقعیت استراتژیک ایران برای انتقال خطوط گاز سخن گفت و عنوان کرد که شرایطی فراهم شده است که اگر ایران بتواند بیش از پیش در حوزه سوآپ گاز موفق شود، روی کشورهای همسایه چه به عنوان دریافت‌کننده و چه به عنوان صادرکننده نقش اثرگذاری دارد. وی حضور ایران در ششمین مجمع کشورهای صادرکننده گاز را یک پیام مهم برای بازار جهانی گاز بیان کرد.

همچنین «محمدعلی صادقی» کارشناس حوزه انرژی نیز در گفت‌وگو با پانا این سطح از برگزاری نشست را به معنای احساس امنیت انرژی در دنیا تعبیر کرد و این نشست را فرصتی برای ایران دانست که می‌تواند از ظرفیت‌های خودش برای مشتریانی چون اروپا سخن بگوید.

«حمیدرضا صالحی»، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع ومعادن ایران در گفت‌وگو با پانا با اشاره به اینکه حضور ایران در ششمین نشست مجمع کشورهای صادرکننده گاز یک فرصت مهم و طلایی است، اثرات بلندمدت مذاکرات انجام شده توسط ایران در این نشست را حرکت ایران به سوی هاب گازی منطقه‌شدن و اثرگذاری‌اش بر تعیین قیمت گاز در منطقه عنوان کرد.

همچنین «مصطفی نخعی»، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با پانا درباره پتانسیل خوب ایران برای قراردادهای سوآپ گازی سخن گفت و عنوان کرد که موقعیت جغرافیایی استراتژیک ایران و فرصت‌های دیپلماسی توسعه انرژی از مهمترین دلایلی است که این نشست را مهم کرده است.

«آرش نجفی» رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران هم در گفت و گو با پانا با اشاره به اهمیت رویکرد تعاملی رییس دولت سیزدهم در بازارهای جهانی انرژی عنوان کرد که بخش خصوصی و دولتی هماهنگ با هم باید از این رویکرد آقای رییسی حمایت کند.

خروجی ششمین نشست GECF برای ایران

از جمله دستاوردهای این نشست که با حضور وزیر صمت با کشور قطر به شرح زیر است:

- موافقت با ایجاد مرکز تجاری ایران در دوحه و راه‌اندازی کارگو و حمل هوایی بار

- پیگیری صادرات مجدد و ترانشیپمنت با قطر

- برگزاری کمیته مشترک بازرگانی میان دو کشور ایران و قطر

- تجاری‌سازی حوزه‌های دانش بنیان

- توجه به کشت فراسرزمینی

دستاوردهایی که با حضور وزیر راه و شهرسازی در دوحه به دست آمد:

- فرودگاه کیش پایه پروازی مسابقات جام جهانی۲۰۲۲ می‌شود

- پروازهای باری ایران و قطر به ۳۶ پرواز هفتگی افزایش یافت

- راه‌اندازى خط مشترک کشتیرانى بین ایران و قطر

از جمله دستاوردهای این نشست که با حضور وزیر نفت با کشور قطر به شرح زیر است:

- قرارداد اخیر سوآپ گاز میان ایران، آذربایجان و ترکمنستان

- قرارداد با ونزوئلا در بخش صدور خدمات فنی، انتقال فناوری، ارائه خدمات آموزشی، آموزش نیروی انسانی و همکاری در بخش توسعه صنعت پالایش

همچنین «جواد اوجی»، وزیر نفت با محمد عرقاب، وزیر انرژی الجزایر و تیمپره سیلوا، وزیر نفت نیجریه دیدار کرد.

در ششمین نشست سران کهGECF با میزبانی تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، با موضوع «گاز طبیعی: شکل دادن به آینده انرژی» برگزار شد سران کشورها و دولت‌های کشورهای عضو؛ الجزایر، بولیوی، مصر، گینه استوایی، ایران، لیبی، نیجریه، قطر، روسیه، ترینیداد و توباگو و ونزوئلا و اعضای ناظر آنگولا، آذربایجان، عراق، مالزی، موزامبیک، نروژ، پرو و امارات متحده عربی حضور داشتند.