مرتضی گازرانی*

فرهادی پیش از آنکه کارگردانی خوب باشد یک قصه‌گوی عالی است

«قهرمان» به زعم برخی شاید برای اصغر فرهادی آورده‌ای نداشته باشد، اما تماشاگر را دست خالی از سینما به خانه برنمی‌گرداند و اگر همچون دیگر فیلم‌هایش همچنان بر مدار یک منظومه فکری می‌گردد اما چون کلام سعدی قندمکرر است.

کد مطلب: ۱۲۳۴۱۶۳
لینک کوتاه کپی شد
فرهادی پیش از آنکه کارگردانی خوب باشد یک قصه‌گوی عالی است

پدیده «دروغ» در واقع برای او بازیچه‌ای است تا هربار اندیشه نسبیت اخلاق را در روابط آدم‌ها واکاوی کند. گویا وسعت این اندیشه و عمق چالش آن به حدی است که خود را نیز همچون مخاطب‌اش در آن گرفتار می‌بیند و هر چه پیش‌تر می‌آید به عمق آن بیشتر فرو می‌رود. گویا به جهت اعتبار جهانی‌ای که یافته و نگاهی که مطرح کرده، خود را در مواجهه با این مضمون مسؤول می‌داند. یا شاید هم برای او قصه از چنان اهمیتی برخوردار است که اصرار دارد یک مضمون را در چندین قصه و آدم هایش ببیند.
سؤال این جاست: که چرا این بار دروغ را در کسوت یک قهرمان می‌بیند؟ گزاره‌ای که در فیلم‌های « چهارشننبه سوری ، درباره الی و جدایی ... » در قوارة آدم‌های معمولی دیده می‌شد. و از همه مهم‌تر، در این فیلم علاوه بر این که مثل همه آن فیلم ها دوباره نیز همه دروغ می‌گویند، اما این بار همه به نوعی قهرمان اند ، حتی ضد قهرمان نیز در جای خود قهرمان است.
چالشی که فرهادی ما را با آن مواجه می‌سازد، روز به روز در پیرامون ما عمیق‌تر می‌شود، و برون رفت از این چالش عمیق، خود مصداق قهرمانی است. گویا زندگی در شرایط کنونی جز از یک قهرمان بر نمی‌آید، پس ما همه قهرمانیم، حتی اگر دروغ بگوییم. پس دیگران را با چرایی رفتارشان ببینیم، نه صرف عمل‌شان.
اما در فرضیه دوم اگر از محور مضمون خارج شویم و در مدار قصه قرار بگیریم، به ضرس قاطع می‌توان گفت فرهادی پیش و بیش از آن که یک کارگردان توانا باشد، یک قصه‌گوی ماهر است. او به جهت احاطه‌ای که به درام، آن هم از جنس کلاسیک آن دارد و از سوی دیگر به جهت این که نبض مخاطب را در رسانه خوب شناخته است، از عناصر شناخته شده دراماتیک به بهترین شکل ممکن بهره برده و قصه هایی با شخصیت های ملموس می آفریند. مهندسی و مدل ارتباطی شخصیت های فیلم و تنوع شخصیتی و کارکرد هر یک از آن ها نوعی هارمونی از آدم ها را در ابعاد متنوع شکل می دهد، به نحوی که صدای هریک از آن‌ها را می‌توان به درستی تشخیص داد.
با این که انتظار برآن بود تا اصغر فرهادی با قهرمانش ما را شگفت زده کند، ولی با دهان باز سینما را ترک نمی‌کنیم . اما بر این باوریم هم چنان قصه‌های خوب برای سینمای خوب دارد. منتظر دروغ بعدی‌اش می‌مانیم.

ارسال دیدگاه

پربازدیدترین ها
آخرین اخبار