مسابقات آزمایشگاهی، شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان راعینیت می بخشد

علیرضا کمرئی در آیین اختتامیه سومین دوره مسابقات آزمایشگاهی دبیران علوم تجربی کشور در شیراز با بیان اینکه، بهبود کیفیت در آموزش مستلزم معلمانی کارآمد، با شایستگی‌های متفاوت است گفت: شایستگی‌هایی که قادر باشد انگیزه دانش‌آموزان را برای ورود به عرصه‌های علمی تحریک کند، یادگیری پایدار و عمیق به وجود آورد، دانش‌آموزان را درگیر موضوعات یادگیری کند، حیطه‌های بالاتری از درک و فهم و فراتر از حیطه‌های شناختی را به دنبال داشته باشد و دانش‌آموزان را وارد سطوحی بالاتر از یادگیری مانند ترکیب و ارزشیابی کند.
کمرئی افزود: در مسیر خلق، موقعیت‌هایی ارزشمند تلقی می‌شود که فهم عمیقی از حقیقت علم را در دانش آموزان به دنبال داشته باشد، فرصت‌های کشف و شهود علمی را پدید بیاورد، ماهیت علم را در پدیده‌ها برای دانش‌آموزان روشن سازد و الهاماتی فراتر از شناخت به دانش‌آموز بدهد.
او افزود: ملاحظه می‌کنید این ویژگی‌ها همه در یادگیری‌های مبتنی بر آزمایشگاه بی‌کم و کاست وجود دارد و همین عامل است که از مسابقات آزمایشگاهی و آموزش‌های مبتنی بر آزمایش برای دانش‌آموزان فرصت بی نظیر به وجود می‌آورد.
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش گفت: من معتقدم مسابقات آزمایشگاهی توانایی‌های معلمان را بهبود می‌بخشد و به عنوان بستری مناسب برای توسعه شایستگی‌های معلمان به حساب می‌آید و این موضوع کاملاً پذیرفته شده است کسی که فاقد کمال باشد و خود از شایستگی بهره نبرده باشد نمی‌تواند مطیع کمال باشد و سبب ایجاد شایستگی در دانش‌‌آموزان شود.
به گفته او فعالیت‌های آزمایشگاهی در حیطه دانش‌آموزی آثار مثبتی در یادگیری دانش‌آموزان در همه عرصه‌های علمی به ویژه شیمی، فیزیک و زیست شناسی دارد.

کمرئی گفت: فضای حاکم بر آموزش‌های مجازی باید موجب پرورش عواطفی شود که انرژی متراکم دانش‌آموزان را برای ورود به عرصه‌های علمی تحریک می‌کند. برای این کار لازم است محیط عاطفی مناسب و ارتباط دوستانه بین معلم و شاگردان شکل بگیرد و این شرط اصلی در توفیق این برنامه هاست.
وی گفت: سرخوردگی، سرکوفت و شکستی که حمایت نمی‌شود و سؤالی که به آن اهمیت داده نمی‌شود و موقعیتی که دانش‌آموز در آن محور نیست و بخشی که مشاهده پایان پیدا می‌کند، این‌ها محرک دانش‌آموز نیستند و انگیزه‌ای ایجاد نمی‌کنند و باید در جریان اداره محیط‌های یادگیری عملی و آزمایشگاهی مورد توجه معلمان قرار گیرد.
کمریی دومین ویژگی را محوریت نقش دانش‌آموز در خلق موقعیت یادگیری قلمداد کرد و گفت: آزمایشگاه باید توسط دانش‌آموز اداره شود و معلم در نقش خود باید به تسهیل گری جریان یادگیری بسنده کند.
معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش افزود: همه اقدامات از جمله طراحی فرضیه، مهارت آزمون آن و کسب نتیجه و مستندسازی باید توسط دانش‌آموزان انجام شود.
کمرئی درگیر شدن دانش‌آموزان، غرق شدن و مواجه شدن آنان با پدیده‌های علمی را پیش نیاز برانگیختگی در حوزه علم دانست و گفت: این موقعیت با حضور در آزمایشگاه بیش از همه عرصه‌ها در تشکیل و بسط فرصت‌های تغییر برای دانش‌آموزان مؤثر است و گاه مسیر علمی آن‌ها را تغییر می‌دهد.
او گفت: تحریک علمی باید سبب اندیشیدن فراگیران پیرامون موضوع آزمایش و سبب طرح سؤالاتی فراتر از موضوع آزمایش برای آنان شود.
وی آزادی دانش آموز در حوزه فکر و اندیشه را ضروری دانست و گفت: هیچ سؤالی از طرف دانش‌آموزان در محیط علمی بی ربط و بی جا نیست و باید پاسخ داده شود.

کمریی، شکل گیری و پرورش ایده‌های جدید، پرورش اعتماد به نفس ، تمرین تمرکز، یادگیری و تمرین پشتکار و سماجت برای دریافتن و کاوش کردن برای فهمیدن را از آثار و تبعات مثبت این دسته از آموزش‌ها برشمرد و افزود: یادگیری روش‌ مند عمل کردن و مستندسازی یافته‌ها نیز در این دسته از فعالیت‌ها ضروری است.
کمرئی افزود: بنابراین هنر ما این است که به جای حفظ و ذخیره اطلاعات، توانایی طبقه بندی، تحلیل و ترکیب اطلاعات، مهارت حل مسأله، مهارت‌های ارتباطی، مباحثه، مذاکره، مهارت‌های مدیریتی و فناورانه را بسط و گسترش دهیم و تقویت کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امروز شکل گیری رویکردی جدید به درس آزمایشگاه ضروری است زیرا در آزمایشگاه واقعی دانش‌آموز به صورت فیزیکی، دنیای واقعی، مواد اولیه و لوازم عینی و محسوس را برای مشاهده و درک طبیعت یا دنیای مادی اطراف خود دستکاری می‌کنند و یاد می‌گیرند.
وی همچنین گفت: در کرونا آموختیم که در شرایط بحران راهی جز پناه بردن به آموزش‌های الکترونیکی و مجازی وجود ندارد به همین دلیل بود که برنامه ریزان و معلمان رویکردهای جدید در آموزش‌ها را اتخاذ کردند.
کمرئی ادامه داد: اکنون شبیه سازها، فرصت یادگیری را به وجود می‌آورند تا به تدریج فراگیرنده به ویژگی‌‌های مدل مفهومی موضوع یادگیری پی ببرد و باید ازاین قابلیت‌ها در نظام آموزشی به ویژه در دروس عملی و آزمایشگاهی از آن‌ها بهره گرفت. همینطور نرم افزارها، موقعیت مناسبی را به وجود می‌آورند و آزمایشگاه مجازی را به جزئی تفکیک ناپذیر از سیستم آموزشی تبدیل می‌کنند.
وی گفت: خوشبختانه در این رویداد علمی موقعیت فضای مجازی فرصتی را فراهم آورد تا با ترکیب روش‌های حضوری مسابقات آزمایشگاهی و ارزشیابی‌های غیرحضوری راهبرد جدیدی در آموزش و یادگیری این درس تجربه شود.

معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش گفت: اگرچه آزمایشگاه مجازی، چالش هایی را نیز به دنبال دارد که باید برای مقابله و مواجهه با آن مدل‌های بومی آزمایشگاه‌های مجازی را طراحی کرد تا متناسب با کتاب‌های درسی هرپایه و اهداف یادگیری در آن آزمایشگاه را به جزء ضروری و جدایی نشدنی از موقعیت یادگیری به ویژه در علوم پایه تبدیل کرد.
کمرئی گفت: امروز لازم است در حوزه فناوری‌های آموزشی روش‌ها و دستورالعمل‌ها را بر مبنای یافته‌های علمی برای حل مسائل آموزشی اعم از طرح‌ها، اجرا و ارزشیابی‌ها در برنامه‌های آموزشی تنظیم وتدوین کنیم چراکه آموزش‌های الکترونیکی تکمیل کننده آموزش است و گاه در شرایطی جایگزین آموزش اصلی می‌شود.
وی با بیان اینکه در شیوه آموزش مجازی نیازمند بازمهندسی فعالیت‌های آموزشی و بازاندیشی در ماهیت یادگیری هستیم گفت: مزیت این آموزش‌ها دراین است که متن صوت و تصویر و غیر ترکیب می‌شوند تا یادگیری را به حداکثر برسانند.