مشاور مدیرکل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران در آسیبهای اجتماعی:
چرا دانشآموزان حرف نمیزنند؟
مشکل مدرسهای است که احتمالا گوش شنوا ندارد
بهارستاندو (پانا) - به باور مشاور مدیرکل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران در آسیبهای اجتماعی، سکوت دانشآموزان نشانه بینیازی نیست، بلکه پیام نبود فضای امن برای گفتوگو و بیان دغدغهها و مشکلات در مدرسه است؛ فضایی که مدرسه باید آن را ایجاد کرده و صدای دانشآموزان را بشنود.
مهدی درخشانی در نشست فصلی مدیران ناحیه دو بهارستان در طرح رهیافت با تبیین نقش حیاتی مدرسه و معلمان در نظام مراقبت اجتماعی دانشآموزان(نماد)، بر ضرورت بازآفرینی مدرسه به عنوان یک «نهاد یادگیرنده، گفتوگو محور و مراقبتکننده» تأکید کرد.
مدرسه یادگیرنده، رکن اصلی تربیت و آیندهنگری
درخشانی در آغاز سخنان خود با تأکید بر اینکه «مدرسه شما باید تبدیل به مدرسه یادگیرنده شود» گفت: مدرسه یادگیرنده میتواند دانشآموز را رشد بدهد و از او مراقبت کند. اگر مدرسه یادگیرنده نباشد، چشمانداز ندارد و چرخه تربیت و آیندهنگری دانشآموزان دچار اختلال میشود.
مشاور مدیرکل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران یادگیرنده بودن مدارس را اینگونه تعریف کرد: یادگیرنده بودن مدرسه یعنی جریان مستمر گفتوگو، تجربهاندوزی، بازاندیشی و رشد جمعی در آن حاکم است. مدرسهای که یاد میگیرد، سکوتهای پنهان و ناامنیهای درونی دانشآموز را کاهش میدهد.
این مشاور با اشاره به اهمیت ارتباط انسانی در مدرسه گفت: یکی از مهمترین عناصر پیشگیرانه در حوزه آسیبهای اجتماعی، محبت معلم به دانشآموز است؛ گفتن و شنیدن، توجه کردن، لبخند زدن و ایجاد احساس ارزشمندی، آثار عمیقی دارند. یک دانشآموز وقتی بداند که انسانی در مدرسه برای او ارزش قائل است، بسیاری از اضطرابها و خطرها از او دور میشود.
وی تأکید کرد: بخش عمدهای از دانشآموزانی که درگیر آسیبهای اجتماعی میشوند، این است که از ابتدا دیده نشدهاند. محبتهای کوچک معلمان با ایجاد حس ارزشمندی میتواند مسیر زندگی آنها را تغییر دهد.
درخشانی با بیان اینکه «شروع نماد از مدرسه است»، توضیح داد: مدرسه نخستین محیط سازمانیافتهای است که دانشآموز تجربه میکند و بیشترین زمان خود را در آن میگذراند؛ بنابراین بهترین مکان برای آموزشهای فردی و گروهی در سنین زیر ۱۸ سال است و نماد بدون همراهی مدرسه معنا پیدا نمیکند.
مشاور مدیرکل آسیبهای اجتماعی در ادامه به چالش آشنا و فراگیر نبود مشاور در مدارس اشاره کرد و گفت: نبود مشاور مسئلهای است که در بسیاری از مدارس کشور وجود دارد، برنامه نماد بر اساس معلم نوشته شده، نه مشاور؛ چون ممکن است در مدرسه مشاور نداشته باشیم، اما معلم همیشه حضور دارد و کسی است که روزانه با دانشآموز وقت میگذراند و بیشترین شناخت را از او دارد.
وی با تأکید بر اثرگذاری ویژه معلمان افزود: هیچکس مانند یک معلم نمیتواند بر زندگی یک دانشآموز اثر بگذارد؛ همه ما معلمهایی را به یاد داریم که یک جمله آنها مسیر زندگیمان را تغییر داده است.
درخشانی خطاب به معلمان و مدیران گفت: بهتر است برای آموزش جامع و چند ساحتی، صرفا درس ندهیم و نسبت به حال دانشآموز نیز حساس باشیم چرا که دانشآموز زمانی درس ما را فرا میگیرد که حالش خوب باشد. با مشاهدهگری دقیق میتوان بسیاری از الگوهای رفتاری دانشآموزان را شناسایی کرد و از آنها در برابر آسیبهای اجتماعی محافظت نمود.
این مقام مسئول با بیان چند نمونه تأکید کرد: دانشآموزی که چند روز با رنگپریدگی، بیحوصلگی یا پریشانی میآید، یا ناگهان افت تحصیلی پیدا میکند، یا از حالت صبوری به پرخاشگری میرسد؛ همه اینها نشانه هستند و لازم است فضایی امن ایجاد شود تا با او گفتوگو کرد.
مشاور مدیرکل با اشاره به دشواری سخن گفتن دانشآموزان درباره مسائل خصوصی خاطرنشان کرد: در مدارس گفتوگو کم است و حتی اگر گفتوگو باشد، دانشآموزان تا زمانی که احساس امنیت نکنند، مسائلشان را مطرح نمیکنند. معلم و مدیر باید سازنده این فضای امن باشند تا دانشآموز جرات کند درباره مشکلات شخصی و خانوادگی خود صحبت کند.
توضیح کامل مراحل نماد و اهمیت ویژه غربالگری
درخشانی سپس به مراحل پنجگانه نظام مراقبت اجتماعی(نماد) پرداخت و گفت: نخستین مرحله، آموزش ارتقایی است که شامل آموزش دانشآموزان، اولیا و کارکنان است؛ دومین مرحله غربالگری است که در آن قرار داریم، غربالگری یکی از ابزارهای اصلی شناسایی نیازهای تحصیلی، رفتاری و بهداشتی دانشآموزان است.
مشاور مدیرکل با تشریح وظایف مدیران و معلمان در این مرحله افزود: غربالگری زمانی اثرگذار است که مدیران دقت، پیگیری و هماهنگی لازم را در تکمیل فرمها داشته باشند؛ نظارت دقیق بر روند جمعآوری فرمها و صحت اطلاعات نقش مهمی در اجرای صحیح نماد دارد.
درخشانی در بخش دیگری از سخنانش عملکرد ناحیه دو بهارستان را مثبت ارزیابی کرده و گفت: بهارستاندو یکی از مناطق موفق در اجرای غربالگری در میان مناطق ۲۱گانه آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران است. تکمیل گسترده فرمها نشاندهنده پیگیری جدی، هماهنگی و تلاش منسجم مدیران و همکاران آموزشی این ناحیه تلقی میشود که جای قدردانی دارد.
وی در تشریح مراحل بعدی نماد اظهار کرد: پس از غربالگری، مرحله مداخله است. ما در آموزش تکلیف داریم، در غربالگری تکلیف داریم و در مداخله نیز تکلیف داریم. مداخله سطح یک با معلم آغاز میشود؛ یعنی معلم با مشاهدهگری، موضوع را به مدیر یا مشاور اطلاع میدهد و سپس مدرسه آن را به مرکز مشاوره ارجاع میکند.
درخشانی در ادامه درباره مراحل درمان و حمایت عنوان کرد: در این مرحله دستگاههای مختلف همراه آموزش و پرورش هستند و رعایت اصول اجرایی، رازداری، حفظ کرامت انسانی و همافزایی نهادها برای حمایت از دانشآموز ضروری است.
مشاور مدیرکل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران در پایان سخنان خود با تأکید بر نقش فرهنگسازی در مدارس خاطرنشان کرد: گفتمانسازی کنید، چراکه مدرسه باید محل گفتوگو باشد؛ جایی برای همدلی و دیدن دانشآموزان. همه برنامهها باید همسو و جریانساز باشد تا بتوانیم نسلی سالم، بانشاط و توانمند پرورش دهیم.
ارسال دیدگاه