عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی: آموزش زبان فارسی به عنوان زبان دوم به کودکان چندزبانه یک کار تخصصی است

رضا صحرایی، استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در برنامه پرسشگر شبکه آموزش، با بیان اینکه یاد دادن و یادگرفتن زبانی غیر از زبان مادری کاری تخصصی است گفت: «در این موضوع به عنوان شاهد مطلع، می‌توانم بگویم به تجارب جهانی توجه نکردیم. تنوع و چندزبانی یک نعمت است اما ما نه تنها روش‌های درست را درنظر نمی‌گیریم بلکه آن را به تهدید تبدیل می‌کنیم.»

او افزود: «در کشور ما کتب درسی با زبان مادری تدوین نمی‌شوند و کتاب‌ها همه با زبان معیار فارسی نوشته می‌شوند. آموزش زبان فارسی و سواد فارسی با هم تفاوت دارند. کودکی که در تهران است فارسی را بلد است و میرود مدرسه سواد فارسی یاد می‌گیرد. اما کودکی که مثلا آذری زبان است هنوز زبان فارسی بلد نیست و در مدرسه یک مرتبه با مشکل مواجه می‌شود.»

او ادامه داد: «آموزش زبان فارسی توسط متخصص، آموزش داده نمی‌شود آموزش زبان فارسی به عنوان زبان دوم به کودکان چندزبانه یک کار بسیار تخصصی است.»

او افزود: «شیوه آموزش فارسی به کودک فارسی زبان با شیوه آموزش فارسی به کودک غیرفارسی زبان باید تفاوت داشته باشد. کودک فارسی زبان خط را یاد می‌گیرد اما کودکی که فارسی زبان نیست باید شیوه دیگری را برایش به کار بست.»

این استاد دانشگاه با بیان اینکه یکی از دلایل بازماندگی از تحصیل و افت تحصیلی در اطراف کشور همین مسئله چندزبانگی است افزود: «عینک تمرکز را از چشممان برداریم و مسائل را مبتنی بر بافت‌شان بررسی کنیم. معتقدم بیش از حد تمرکزگراییم و در تهران تصمیم می‌گیریم که در شمال و غرب کشور چه اتفاقی باید بیفتد. ما در آموزش و پرورش فقط باید استاندارد تدوین کنیم و بعد دست مدرسه را در اجرا باز بگذاریم نه آنکه در جزئیات هم دخالت کنیم.»

صحرایی ادامه داد: «ارزشیابی توصیفی فی‌نفسه خوب است، اما به شرط آن که کامل اجرا شود. همچنین به برنامه ملی آموزش زبان فارسی نیازمندیم. به برنامه مهارتی درسی نیاز داریم. فرد باید بتواند بخواند، بنویسد و به خوبی صحبت کند. چه افراد تک‌زبانی و چه چند زبانی‌های ما کدامشان مهارت بیانی خوب دارند؟ چند درصد دانش‌آموزان ما بعد از فارغ‌التحصیلی می‌توانند خوب بنویسند و مهارت بیانی خوبی دارند؟»

او افزود: «آموزش فارسی با آموزش درباره فارسی فرق دارد. ذهن دانش‌آموزان را از این که کدام کتاب را چه کسی نوشته پر کرده‌ایم اما مهارت‌های به کارگیری زبان را به او نمی‌آموزیم. کدامشان مهارت خواندن انتقادی را به خوبی بلد هستند؟ وضعیت زبان فارسی در ایران بد است. رتبه ایران در آزمون جهانی تیمز و پرلز افتضاح است. خوب فهمیدن دروس دیگر به زبان فارسی برمی‌گردد.»

عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: «همه از مدیر مدرسه توقع و انتظار دارند، در حالی که آن‌ها معمولا در شرایط سخت و اضطرار مدیریت می‌کنند. باید سرخط‌ها و سیاست‌های کلان به مدیران داده شود تا بتوانند با شیوه‌های مختلف آموزش توامان زبان فارسی و زبان محلی را پیش ببرند. مثلا به معلم بگویند درس را یکبار به زبان محلی و یکبار به زبان فارسی تدریس کنند.»

صحرایی در پایان گفت: «آموزش و پرورش دست مدیران مدارس را بیشتر باز بگذارد و خانواده‌ها را در امر تعلیم و تقویت زبان فارسی دخیل کند.»