مدیرعامل «آپارات» و «فیلیمو»: اگر VOD در ایران فضای خود را پیدا نکند، به سرنوشت پیام رسان­های داخلی دچار خواهد شد

«صبا ایده» نام یکی از پیشگامان ارائه سرویس‌های اینترنتی در ایران است که از طریق وب سایت‌هایی چون «آپارات»، «فیلیمو» و «سینماتیکت» نیازهای گستره وسیعی از کاربران ایرانی بازار ویدئو، فیلم و سریال را تامین می‌کند.

«فیلیمو» به عنوان اولین سامانه‌ نمایش درخواستی آنلاین کشور طیف گسترده‌ای از فیلم‌های سینمایی، سریال، انیمیشن، فیلم‌تئاتر و فیلم‌کوتاه ایرانی و خارجی را در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد و «آپارات» بستر اشتراک‌گذاری ویدیویی است که به‌طور متوسط روزانه بیش از یک میلیون کاربر از خدمات آن استفاده می‌کنند.

صباایده علاوه بر این، مالک برخی از پرترافیک‌ترین سرویس‌های آنلاین ایرانی از جمله کلوب و میهن بلاگ است و به عنوان مالک آژانس تبلیغاتی صباویژن، در زمینه تبلیغات اینترنتی و خدمات بازاریابی دیجیتال نیز حضور پررنگی دارد.

آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار پانا با محمدجواد شکوری مقدم مدیرعامل صباایده است،او متولد ۱۳۶۱ ، دانشجوی انصرافی برق قدرت دانشگاه امیرکبیر، بنیان‌گذار گروه صبا ایده است.

چرا فیلیمو به حوزه سرمایه‌گذاری در سریال‌ها وارد شده است و چه اهدافی را در این بخش دنبال می‌کند؟

سرمایه گذاری و تولید­ اختصاصی فیلم و سریال توسط سرویس­های VOD مطرح در تمام دنیا اتفاق می­افتد و راهی است برای تولید محتوای متناسب با سلیقه کاربران این سرویس­ها. اما در ایران با توجه به نوپا بودن صنعت VOD، تامین محتوای این پلفترم­ها در سال­های ابتدایی متاثر از تولیدات سنتی سینمای داخل و شبکه نمایش خانگی بود. ما در فیلیمو پس از گذشت چند سال از فعالیت و با شناخت بیشتر ذائقه و سلیقه مخاطبان خود، به حوزه سرمایه گذاری و تولید محتوا برای کاربران ورود کردیم. دلیل اصلی به انجام رساندن این تصمیم فراهم کردن محتوایی است که متناسب با سلیقه کاربران باشد و با مورد اقبال قرار گرفتن از سوی آن­ها، باعث رشد فیلیمو شود.

آخرین آمار فیلیمو و آپارات در تعداد مشترکان و تعداد کاربران در استفاده از محتوای موجود چیست؟

فیلیمو در حال حاضر عدد یک میلیارد و هشتصد میلیون دقیقه تماشا را به صورت ماهیانه تجربه می­کند که این روندی رو­به افزایش است. آپارات نیز ماهیانه سی و پنج میلیون کاربر واحد دارد و بیش از ششصد میلیون بار پخش آنلاین ویدیوی ماهیانه بر روی آن انجام می­شود.

فیلیمو تا کنون چقدر در قانونمند کردن فضای اینترنتی دانلود فیلم موثر بوده است؟

ساز و کاری که در بستر اینترنتی ایران وجود دارد باعث شده تا معیار مشخص و دقیقی برای اندازه گیری دانلودهای قانونی یا دانلودهای غیرقانونی وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی از تاثیر مستقیم یک سرویس قانونی با عدد و رقم مشخص نمی­توان صحبت کرد. اما سمت دیگر ماجرا این است که تماشای آنلاین قانونی یک فرهنگ است و سرویس­های VOD با تمام توان خود برای استمرار آن در جامعه تلاش می­کنند. ما فقط یک سرویس عرضه کننده محتوا نیستیم، بیش از آن در حال تلاش برای فرهنگ سازی جهت تماشای قانونی محتوا هستیم. ما با خرید حق نشر محتوا از صاحب آن و با فراهم کردن بستر مناسب و مقرون به صرفه نمایش محتوا، مخاطب را متقاعد می­کنیم تا با پرداخت حق اشتراکی به­صرفه، به چندین هزار اپیزود فیلم و سریال به صورت قانونی دسترسی پیدا کند. در چنین شرایطی به نظر می­رسد که با گذشت زمان و جا افتادن این فرهنگ، کم کم مخاطب به صورت منطقی و اقتصادی مجاب می­شود تا فیلم­ها و سریال­ها را به صورت قانونی ببیند.

شما در یک توییت در اکانت شخصی این موضوع را مطرح کردید که بیشتر از همه نیاز به فضای رگولاتوری در حوزه صوت و تصویر را در کشور درک می‌کنید. این نیاز را از نظر خود شرح دهید.

اصولا فعالیت در بازاری بدون قانون مشخص سخت و پرمخاطره است. فضای فعلی را در نظر بگیرید که ما در تامین محتوا با سختی مواجه هستیم، در تبلیغات دست و پا بسته­‌ایم چرا که صداوسیما تبلیغات ما را پخش نمی­کند یا در موضوعات مرتبط با شبکه­‌های اینترنتی مشکل داریم. اما مرجع مسئولی که به کل این مشکلات رسیدگی کند، برای آن قانون گذاری کند و حدود اختیارات و وظایف را مطابق با آن قانون تعیین کند نداریم. ما در بسیاری از موارد بلاتکلیف هستیم چون چنین مرجعی وجود ندارد که در فعالیت­های خود به آن استناد کنیم، مثلا در حوزه لایو و گیم می­توانیم کارهای بسیار متفاوتی انجام دهیم اما نمی­دانیم که چرا انجام نمی­دهیم. خلاهای قانونی که در حال حاضر وجود دارد اجازه بسیاری از فعالیت­‌ها را به ما نمی‌دهد. منظور از این رگولاتوری در حوزه صوت و تصویر، قوانین مشخص و مدون است که نه فقط برای سرویس­های VOD مثل فیلیمو یا پلتفرم­های UJC مثل آپارات، بلکه دربرگیرنده کل فضای آفلاین و آنلاین و کل کسب و کارهای خصوصی و غیرخصوصی باشد و حتی صدا و سیما را تحت قوانین یکپارچه خود قرار دهد.

با توجه به اینکه از پرداخت مبلغ 1.3 میلیون دلاری برای خرید کپی رایت آثر خارجی خبر داده‌اید، لطفا توضیح دهید که روند خرید محتوای داخلی و خارجی در فیلمیو چگونه است.

سرویس­های VOD رونق دوباره‌­ای به گردش مالی در صنعت سینما داده­­‌اند. این را امروز درحالی می­‌گوییم که تهیه­‌کنندگان و سرمایه­‌گذاران فیلم­ها و سینما به وضوح پذیرفته‌­اند که بخش مهمی از مخاطبان­شان از کاربران سرویس­های VOD هستند و بخش مهمی از بازگشت سرمایه­‌شان هم توسط همین مخاطبان رقم می­‌خورد. بدیهی است که ما با مدل­های درآمدی مطابق با عرف بازار با تمام صاحبان محتوای ایرانی قرارداد می­‌بندیم و حق نشر آثار آن­ها را برای نمایش آنلاین خریداری می­‌کنیم. درباره فیلم و سریال خارجی هم با توجه به اینکه ایران در شرایط تحریم کمپانی­‌های مطرح آمریکایی است و خلاء قانونی متعهد نبودن به کنوانسیون جهانی برن هم در کشور وجود دارد، ما تا جایی که بتوانیم آثار آن دسته از کمپانی­‌هایی که فروش منطقه­‌ای خاورمیانه را آزاد کرده از طریق واسطه­‌های فروش در ترکیه، لبنان و امارات خریداری می­‌کنیم. حجم این آثار خریداری شده تا کنون 2800 عنوان به ارزش 1.3 میلیون دلار بوده است که این روند ادامه دار خواهد بود. برای مثال حق پخش ایرانی تازه‌ترین فیلم سینمایی «مرد عنکبوتی» را، که محصول سال 2019 است، با مبلغی حدود 15 هزار دلار خریداری کردیم. نکته­‌ای که لازم است اشاره کنیم این است که در قراردادهای خارجی حق پخش یک محتوا برای یک منطقه جغرافیایی به فروش می­رسد. بنابراین اگر ما یک فیلم را با قرارداد نمایش در ایران خریداری می­‌کنیم، امکان پخش آن در اروپا یا آمریکا را نداریم.

با توجه به اینکه وی‌او دی هنوز آنطور که باید در جامعه شناخته نشده و شما هم اولین شرکتی بودید که در این راه قدم گذاشتید، چه آینده‌ای را برای این بازار ترسیم می‌کنید؟

ترسیم آینده برای ما به معنی اهدافی است که در پیش رو داریم و برای محقق­ کردن­شان تلاش می­‌کنیم. اما می­‌توان در یک جمله گفت که اگر VOD در ایران فضای خود را پیدا نکند، به همان سرنوشتی دچار خواهد شد که پیام رسان­های داخلی دچار شدند. اگر کشور ظرفیت VOD های داخلی را نداشته باشد، آمازون و نتفلیکس مانند تلگرام و اینستاگرام به فضای داخلی حاکم می­شوند و باز دست کشور از رقابت با سرویس­‌های خارجی خالی می­‌ماند. ضمن اینکه از تاثیر رشد VOD ها بر سینمای داخل هم نباید غافل شویم. گردش مالی که VOD ها برای سینمای داخل به همراه آورده­اند و حمایتی که از تولیدات ملی انجام می­‌دهند، می­‌تواند شرایطی را فراهم کند تا سینمای ایران هم حداقل مانند کشور همسایه یعنی ترکیه در صنعت سینمای منطقه و جهان بیش از پیش رونق بگیرد.

گفت‌وگو: عاطفه بزرگ‌نیا