اپیدمی سگ‌ها؛ عدم توانایی برقراری ارتباط با همنوع و ارتباط با زبان بسته‌ها

حرکت به سوی مدرنیسم و جدا شدن از سنت ها و ورود فرهنگ غربی به عنوان یکی از مشخصه های مدرنیته به زندگی افراد که همزمان با توسعه فردگرایی در جامعه همراه شده است سبب شده تا برخی به تبعیت از غرب برای پر کردن خلاء عاطفی و تنهایی های خود به فکر جایگزینی بی زبان بیفتند و سگ را وارد خانه کنند. و حضور سگ در خانه ها نماد مدرنیته و روشنفکری تلقی می شود و علاقه شدید قشر نوجوان و جوان به این پدیده و همزیستی با سگ ها از مولفه های فرهنگ غربی است که در حال اپیدمی شدن در جامعه است و شیوع این پدیده به یکی از موضوعات چالشی جامعه امروز تبدیل شده است.

اما سوال اینجاست که چرا جامعه ما در هر جریانی براحتی فرهنگ خود را سریعا با فرهنگ های جدید جایگزین می کند و هیچ مقاومتی برای حفظ فرهنگ خود ندارد؟ در چند سال آینده چه مباحثی را باید در این حوزه دنبال کنیم؟

نگرانی برخی خانواده ها و جامعه از بروز این پدیده خبرنگاران پانا را برآن داشت تا از بعد فیزیولوژیکی به این قضیه بپردازد و در همین راستا دکتر امین الله بهاالدینی استاد فیزیولوژیست دانشگاه شیراز، در گفت و گو با پانا، فیزیولوژی را یکی از علوم پایه پزشکی و مربوط به سلامت بدن دانست و گفت: در واقع فیزیولوژی به معنای شناخت طبیعت خالص انسان است، که به آن فطرت نیز می گویند.

وی در ادامه با بیان مختصری از مکانیسم ایجاد رفتار و یادگیری در افراد و با اشاره به این که تمام رفتارهای انسان از جمله رفتار های احساسی مثل غمگین یا شاد بودن منشاء عصبی دارد و ریشه در مغز دارد و بروز آن ایجاد رفتارهای مختلف در فرد است، گفت: بروز رفتار در افراد در نهایت به یادگیری منتج می شود که دو نوع یادگیری مثبت و منفی در انسان وجود دارد.

او معتقد است که متاسفانه افراد از وجود تاثیرات محیطی بر روان و فیزیک خود بی اطلاع هستند، و امروزه بسیاری از خانواده ها برای فرزند دو الی سه ساله خود، یک حیوان خانگی می آورند تا مشغولیاتی برای وی ایجاد کنند در حالیکه کودکی که تازه متولد شده است، در ابتدای زندگی وابستگی بسیار زیادی به خانواده دارد، اما بسیاری از والدین این وابستگی را با یک حیوان خانگی خصوصا سگ برطرف می کنند، که باعث ایجاد مشکلات زیادی می شود.

این استاد فیزیولوژیست تفاوت سیر زندگی را که شامل، رژیم غذایی، ساعت بیولوژیکی انسان و حیوان، نحوه سرمایش و گرمایش و طول عمر می شود را از تفاوت های مشهود این همزیستی دانست.

دکتر بهاالدینی با اشاره به گوشت خوار بودن سگ و همه چیز خوار بودن انسان، در خصوص ایجاد مشکلات در رژیم غذایی هر دو گونه گفت: این موضوع حتی بر روی رژیم غذایی کودکان نیز تاثیر منفی می‌گذارد، و همچنین در بزرگسالی نیز تهیه دو نوع غذا برای فرد به یک مشکل جدی بدل خواهد شد و فرد بدون آنکه متوجه باشد اسیر تمایلات حیوان است و درگیری ذهنی ناخواسته‌ای برای تامین نیازهای حیوان دارد.

وی در خصوص ساعت بیولوژیکی موجودات، که نشان دهنده زمان فعالیت های تکراری روزمره آن ها در اوقات مختلف است،با اشاره به آیه قرآنی "وجعلنا نهارا معاشا و جعلنا لیل ثباتا" انسان را موجودی روز فعال و سگ را شب فعال دانست و تاکید کرد:با توجه به این موضوع همزیستی سگ و انسان با یکدیگر موجب تغییر در ساعت بیولوژیکی آن ها می شود که مشکلات فراوانی را به همراه خواهد داشت.

این مقام علمی دانشگاهی، له له زدن سگ و عرق کردن انسان را برای تنظیم دمای بدن خود از تفاوت های نحوه سرمایش و گرمایش آن ها دانست و گفت: با توجه به این موضوع، در کشور های خارجی سانروف خودرو ها را برای خنک کردن سگ ها در داخل ماشین ساخته اند، اما در ایران افراد برای نشان دادن مدرنیته بودن خود سر خود را از آن بیرون می آورند که خطرات زیادی را به دلیل برخورد باد با سر و صورت آن ها در آینده پدید می آورد.

به گفته وی طول عمر سگ، که تقریبا بین 9 الی 12 سال است، باعث بلوغ این حیوان در سن دو سالگی می‌شود که زمان فعالیت جنسی اوست و ما با اسارت گرفتن این حیوان او را از غریزه خود دور کرده ایم.

وی زندگی طولانی مدت افراد خصوصا کودکان در کنار سگ را همراه با ایجاد یک وابستگی در بین آن ها می داند که با توجه به کوتاه بودن عمر حیوان در مقابل انسان در بیشتر موارد موجب آسیب های روحی روانی به افراد می شود.

دکتر بهاالدینی از قدرت تکلم انسان به عنوان یکی از اعمال برتر مغز نسبت به دیگر موجودات یاد کرد و تاکید کرد: حیوانات برای ارتباط با یکدیگر ساخته شده اند و دور کردن آنان از جامعه خود بدور از انسانیت است و این به نوعی به بردگی گرفتن حیوان است.

وی با اشاره به ذات وحشی، گروه سگ سانان خاطر نشان کرد: حتی اگر به سگ پرورش یافته هم بعد از مدتی بی توجهی شود، به ذات وحشی خود باز میگردد و حتی ممکن است به صاحب خود نیز آسیب برساند، و تنها حیوانات اهلی را میتوان بی آزار و خانگی دانست که شامل گروهی از نشخوار کنندگان، بز و بره و گوسفند و مرغ است.

همواره در آیات قرآن و اشعار شاعران بزرگ می خوانیم که همنشین هر کس باید بهتر از خود او باشد تا بر علوم و دانش فرد بیفزاید، اما سگ، که حتی قدرت تکلم ندارد چگونه می تواند همنشین انسان قرار گیرد؟

وی با اشاره به باور برخی افراد در جامعه که برای رفع تنهایی فزرندانشان و یا خودشان به توصیه دیگران حیوانی را وارد خانه می کنند گفت: برای اثبات یک نظریه در زمینه های پزشکی و روانشناسی، روی صدها و بعضا هزاران مورد آزمایش انجام می شود تا بعد اعلام کنند که این نظریه میتواند قابل تعمیم به کل جامعه باشد حال آنکه ما خودسرانه هم دارو برای یکدیگر تجویز می کنیم و هم توصیه های روانشناسانه می دهیم و جالب تر آنکه مخاطب این تجویزهای خودسرانه و غیر تخصصی نیز به توصیه ها عمل میکنند و این می شود که اکنون یک جامعه پیشرو در درمان های خودسرانه داریم.

به گفته این استاد دانشگاه، برای تقلید هر کاری از فرهنگ غربی، ابتدا باید فلسفه ی آن را بیابیم، و ببینیم که آیا با جامعه ما یکسان است حال آنکه ریشه ی همین ورود سگ ها و حیوانات به زندگی انسانی به دلیل متلاشی شدن نظام خانواده و ایجاد حس تنهایی در میان جوامع غربی بوده است.

این مقام علمی با بیان این که دوست داشتن حیوانات از دستورات الهی است، ادامه داد: ما با نگهداری از حیوانات در خانه هرچه قدر هم که به آن ها رسیدگی کنیم، در واقع آن ها را زندانی و از طبیعت خود دور کرده ایم ، که این باعث بر هم خوردن چرخه طبیعت و حیات وحش می شود و به دنبال آن سبب انقراض یک گونه یا افزایش گونه ای دیگر از حیوانات می شود. حتی در بحث نظافت آن ها هر چقدر هم که رسیدگی شود باز نیاز است تا حیوان خود به نظافتش رسیدگی کند.

**ایجاد فعالیت برای کودکان باید با کارهای فنی و هنری صورت گیرد

در ادامه، با مشاهده ی کم شدن عاطفه و فاصله ی اعضای خانواده و سوق یافتن تفکر آن ها در بحث نگهداری از سگ و دیگر حیوانات خانگی به عنوان نوعی ژست مدرنیته و روشنفکرانه و شیوه ی تجدد، با سرپرست اداره مشاوره دوره های تحصیلی اداره کل آموزش و پرورش فارس به گفت و گو پرداختیم، تا دلیل این کم شدن عواطف را جویا شویم.

طیبه رحیمی در این باره می گوید: وقتی به این مسئله نگاه می کنیم، اکثرا خانواده هایی این کار را انجام می دهند که نمی توانند عاطفه خود را به فرزندان منتقل کنند و به دنبال ایجاد مشغولیاتی برای او هستند که از راه هایی مانند گوشی، تبلت، رایانه و حیوانات خانگی را برای فرزندان خود فراهم می کنند.

وی در خصوص آسیب زا بودن این مشغولیات برای بنیان خانواده، تاکید کرد: عاطفه و محبتی که از خانواده توسط فرزند طلب می شود، اگر با یک حیوان خانگی جایگزین شود، در بزرگسالی فرزندان باعث از بین رفتن عاطفه و ارتباط آن ها نسبت به هم نوع خود می شود و در بسیاری از موارد تشکیل زندگی مشترک نخواهند داد و فکر می کنند که زندگیشان با همین حیوان خلاصه می شود.

وی با بیان این که خانواده ها می توانند برای انتقال عاطفه خود به فرزندان از راه های گوناگونی استفاده نمایند، ادامه داد: می توان مشغولیاتی مانند کار های هنری و فنی برای آن ها ایجاد کرد، که این باعث می شود بحث و گفت و گو پیرامون این موضوعات میان فرزند و خانواده شکل گیرد که در نتیجه باعث نزدیکی و انتقال عاطفه در میان آن ها می شود.

این مشاور افزود: طی سال های گذشته خانواده هایی که از لحاظ مذهبی پررنگ تر بودند حتی اجازه نمی دادند که گربه وارد خانه شود، اما به حیوانات محبت می کردند و به آن ها در بیرون از منزل غذا می دادند، چون اعتقاد داشتند که موی سگ و گربه باعث به وجود آمدن مشکلاتی بهداشتی و دینی می شود.

اما امروزه با کم رنگ شدن مذهب در میان نسل جدید و خانواده، این موضوع باعث از بین رفتن حریم های نظام خانواده شده است.

سرپرست اداره مشاوره آموزش و پرورش فارس در خصوص افرادی که علاقه به ارتباط با حیوانات دارند اظهار داشت: این افراد می توانند با گرفتن غذا و مراجعه به باغ وحش تخلیه عاطفی خود را نسبت به حیوانات برطرف نمایند و از مشکلات روحی و روانی بسیاری که انتظار آن ها را می کشد در امان باشند.

رحیمی با اشاره به این که فضای مجازی می تواند از رسانه و خیلی چیز های دیگر، قوی تر عمل کند، عنوان کرد: اگر بتوان با تولید محتوا از طریق فضای مجازی مضرات ارتباط با حیوانات را در ابعاد علمی آموزش داد و اهدافی برای خانواده ها تعریف کرد که فرزندان را وارد کار های مهارتی کنند، می توانند آن خلا عاطفی را پر نمایند.

وی در خصوص این که برخی روانشناسان ارتباط با یک حیوان را برای افراد تجویز می کنند، تصریح کرد: چون روانشناس احساس می کند که فرد نمی تواند با همنوع خود ارتباط برقرار نماید، او را به سمت حیوان سوق می دهد، چرا که حیوان نه حرفی می زند و نه توقعی از فرد دارد، که این نیز کار اشتباهی است و روانشناس باید سعی کند، تا مهارت های ایجاد ارتباط و اجتماعی را به این گونه افراد آموزش دهد.

سرپرست اداره مشاوره آموزش و پرورش فارس آسیب دیدن نظام خانواده را، ریشه ی آسیب دیدن جامعه دانست و خاطرنشان کرد: خانواده ها باید با تغییر در نظام تربیتی، حریم های از بین رفته و فواصل عاطفی ایجاد شده را برطرف نمایند، و موضوع جدا بودن فرزند از خانواده نیز از بین برود همچنن ترویج تک فرزندی نیز باید ریشه کن شود تا حس تنهایی در کودکان برطرف شود.

وی در پایان تاکید کرد: کسی که در دوران زندگی خود خلا عاطفی را با حیوانات پر کرده باشد، اگر در آینده در راس کاری قرار گیرد، مشکلاتی را برای افراد اطراف خود به وجود می آورد، چرا که فکر می کند باید با همه مثل حیوان رفتار کند و بقیه نیز تنها از او اطاعت نمایند.

با توجه به مطالبی که به آن ها اشاره شد، گروه هایی که با هدف حمایت از حیوانات بی خانمان تشکیل شده اند، نه تنها با نگهداری از این حیوانات، آن ها را از طبیعت خود دور و زندانی می کنند، بلکه باید آن ها را به حال خود رها کنند چرا که چیزی به عنوان حیوان بی خانمان وجود ندارد و طبیعت خانه حیوانات است و این دسته از افراد بهتر است که به افراد هم نوع خود و کسانی که از بی خانمانی به گور خوابی روی آورده اند، کمک نمایند.

گزارشگر: پوریا کشاورز مؤیدی