به بهانه روز جهانی سوادآموزی

یونسکو در این زمان بر ضرورت تلاش جهانی در ریشه‌کن‌ کردن بی‌سوادی تاکید و برنامه‌هایی برای تحقق این هدف وضع کرد. طی ۵٣ سالی که از این نامگذاری می‌گذرد، کشورهای زیادی این روز را جشن می‌گیرند و در این روز به تشریح موفقیت‌های خود در زمینه مبارزه با بی‌سوادی می‌پردازند و آمارهایی از نرخ رشد سوادآموزی ارایه می‌دهند.

جشن روز مبارزه با بی‌سوادی، هر سال با شعار خاصی برگزار و این شعار از سوی یونسکو اعلام می‌شود. این شعارها همراستا با اهداف سازمان ملل و در جهت تلاش جهانی برای مبارزه با بی‌سوادی است. روز جهانی سوادآموزی در سال‌های اخیر با شعارهایی چون، سواد برای قرن ٢١ در سال (٢٠١٣)، سواد و توسعه پایدار در سال (٢٠١٤)، سواد و جوامع پایدار (٢٠١٥)، خواندن در گذشته، نگارش آینده (٢٠١٦)، سواد در دنیای دیجیتال (٢٠١٧) و در نهایت سال (٢٠١٨) نیز سواد و توسعه مهارت‌ها (Literacy and Skills Development) نامگذاری شده است. خواندن، نوشتن و چهار عمل اصلی، سواد بنیادین به حساب می‌آیند. این سواد سازه‌ای است که سایر مهارت‌ها روی آن توسعه می‌یابند در واقع پیش‌نیاز آموزش مهارت‌های بعدی است. این سواد پلی در جهت ارتقای کیفیت زندگی و نقطه آغازین یک فرآیند توانمندسازی است.

در مرحله بعدی وقتی مهارت‌های زندگی، حقوق شهروندی، سبک زندگی، بهداشتی و سلامتی و کارآفرینی و .... آموزش داده شود، در واقع به این افراد کمک کرده‌ایم تا کیفیت و استاندارد زندگی خود را ارتقا دهند که نوعی سرمایه‌گذاری اجتماعی به حساب خواهد آمد. همچنین از طریق آموزش سواد و مهارت‌ها می‌توان ظرفیت‌های نهفته افراد را شکوفا کرد.ایران از جمله کشورهایی است که همواره در راستای سوادآموزی گام‌های اساسی برداشته اما در این مسیر چالش‌هایی نیز پیش روی خود داشته است که از آن جمله می‌توان به عدم دسترسی به آمار و اطلاعات اسمی افراد بی‌سواد و عدم همراهی مراکز مجری آمار، عدم اطلاع کافی مردم از موضوع بی‌سوادی و بی‌انگیزه بودن افراد بی‌سواد و فقدان تقاضا، کم‌توجهی برخی مسوولان و عدم مشارکت جدی در امر سوادآموزی اشاره کرد. این چالش‌ها همواره سرعت سوادآموزی در کشور را با تاخیر مواجه کرده و برداشتن این موانع می‌تواند سرعت سوادآموزی کشور را دو چندان کند.

در همین راستا و در جهت تسری و سرعت بخشیدن به امر سوادآموزی، همکاری رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما در تولید برنامه‌های خلاقانه در این حوزه و آگاهی بخشی عمومی، ترغیب افراد بی‌سواد و ایجاد انگیزه برای سوادآموزی ضروری است. همچنین به کار‌گیری ایده‌های نو و خلاقانه، انسداد مبادی بی‌سوادی و هدایت افراد محروم از تحصیل و کودکان کار به سمت سوادآموزی و ارایه تسهیلات و خدمات ویژه برای سوادآموزان و به کار‌گیری الزامات قانونی می‌تواند نقش تسهیل‌گری برای سوادآموزی باشند. در نهایت اگر به دنبال جامعه‌ای امن و آرام و آینده مطلوب هستیم باید بی‌سوادی به حداقل ممکن رسیده و ریشه‌کن شود. امروز سواد بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی آدمی است.

منبع: اعتماد

*معاون سوادآموزی اداره کل آموزش و پرورش شهرستان‌های استان تهران