بحران کاهش گفت‌وگو در خانواده‌های ایرانی

خانواده، نهادی اجتماعی است که اهداف و منافع مشترکی دارد. خانواده مستحکم و سالم، خانواده‌ای است که اعضای آن، سخن گفتن با یکدیگر را دوست دارند و از هم‌نشینی و هم‌صحبتی با یکدیگر لذت می‌برند اما دنیای مدرن امروز، امکان گفت‌و‌گو را در بین افراد به حداقل رسانده به‌طوری که کارشناسان خانواده بارها نسبت به کاهش میزان گفت‌‌وگو میان خانواده‌ها هشدار داده‌اند. این هشدارها سبب شد طرحی تحت عنوان «طرح ملی گفت‌وگوی خانواده» در راستای ارتقا و تحکیم پیوند خانواده‌های ایرانی در معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری تدوین شود و به گفته معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری این طرح تاکنون در 11 استان کشور کلید خورده است.

ابتکار پیشتر در نشستی خبری با بیان اینکه خانواده ایرانی در معرض آسیب‌هایی قرار دارد و باید در جهت‌ توان‌افزایی آن تلاش کرد، گفته است که طرح ملی گفت‌وگوی خانواده به صورت پایلوت در استان خراسان شمالی آغاز شد. اجرای این طرح با توجه به اهمیت این نهاد و تأکید رهبر معظم انقلاب درباره آسیب‌های اجتماعی از جمله سیاست‌های دولت دوازدهم است.

به گفته او خانواده مهم‌ترین گروه در جامعه است و نقش ویژه‌ای در کاهش آسیب‌های اجتماعی دارد چراکه کاهش فاصله به وجود آمده بین نسل‌ها باید از خانه‌ها آغاز شود و در صورت عدم توجه به این موضوع جامعه دچار مشکل خواهد شد.

ابتکار معتقد است که اجرای این طرح سبب تحول در جامعه می‌شود چرا که امروز به مهارت گفت‌وگو کمتر توجه می‌شود و سر منشأ برخی از مشکلات اجتماعی امروز از جمله خیانت و طلاق، آگاهی نداشتن از ارتباط گیری صحیح است.

معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده، عدم توانایی در ارتباط با یکدیگر را موجب از بین رفتن عاطفه، همدلی و همفکری در خانواده ها می‌داند و می‌گوید: راه سخن گفتن با نسل جدید، نصحیت و صحبت‌های آمرانه نیست بلکه گفت‌وگو باید صورت گیرد و حرف آنها را نیز باید شنید. خانواده‌ها باید حرف‌ها و صدای نسل جوان دهه‌های ۷۰، ۸۰ و ۶۰ را بشنوند که به این امر کمتر توجه می شود. با تحکم، لحن عامرانه و نصیحت کردن نمی توان با نسل جوان برخورد کرد بلکه باید با این نسل به درستی گفت‌وگو شود.

او بر لزوم گفت‌وگوی خانوادگی و گفت‌وگوی بین نسلی در خانواده تأکید می کند و معتقد است که گفت‌وگوی بین نسلی در خانواده‌ها از دو ساعت در 10 سال پیش به 20 دقیقه رسیده است که این مسأله تشدید کننده مسایلی چون افسردگی، ناامیدی و اعتیاد جوانان است.

فریبا نظری پورکیایی، مشاور وزیر کشور در امور بانوان نیز به ضرورت توجه به طرح ملی گفت‌وگوی خانواده اشاره می کند و به پانا می گوید: داشتن خانواده سالم و شکوفا نقشی مهم در کاهش آسیب‌های اجتماعی دارد. طرح ملی گفت‌وگوی خانواده با این نگاه که گفت‌وگوی اعضای خانواده‌ها در کشور به کمتر از نیم ساعت رسیده است، در دستور کار قرار دارد و سعی می‌شود «خانواده سالم و جامعه پویا» نیز در اجرای برنامه‌ها مد نظر قرار بگیرد.

به اعتقاد کارشناسان حوزه خانواده نیاز به ارتباط، گفت‌وگو، تعامل و تبادل اطلاعات یکی از نیازهای اساسی نوع بشر است. گفت‌وگو مهم ترین مهارت در تحکیم بنیان و ایجاد فضای گرم در خانواده‌ها و فرصتی است تا افراد، علایق، صمیمیت و کدورت‌های خود را ابراز و فاصله بین یکدیگر را کاهش دهند. بنابراین خانواده به عنوان مأمنی برای تأمین نیازهای عاطفی و معنوی به شمار می‌رود که اگر نتوانیم آن را حفظ کنیم، آسیب‌هایی جدی به جامعه وارد خواهد شد.