کارگردان کویتی: وقت آن است که تولیدات سینما و تلویزیون ایران جای ترکیه را در دنیای عرب بگیرد

جشنواره جهانی فیلم فجر مهم‌ترین رویداد بین‌المللی سینمای ایران در طول سال است که این روزها با حضور سینماگران، سینمادوستان، رسانه‌ها و میهمانان داخلی و خارجی در مجموعه چارسو برگزار می‌شود. این جشنواره پایگاهی برای دست‌اندرکاران حوزه فیلم و سینما از سراسر جهان است تا ضمن آشنایی با یکدیگر، بنیانی برای همکاری‌های مشترک آینده پایه‌گذاری کنند.
حضور سینماگران خارجی که این روزها در جای‌جای کاخ جشنواره به چشم می‌خورند، نشانگر اهمیت انکارناپذیر سینمای ایران در دنیاست که خصوصا طی سالیان اخیر مرجع و شاخصی برای کشورهای منطقه به شمار رفته است.
حَمَد الصراف، کارگردان کویتی، که برای شرکت در جشنواره جهانی فیلم فجر در مجموعه چارسو حضور دارد در گفت‌وگو با خبرنگار پانا هدف خود از این سفر را ایجاد پیوند میان سینمای ایران و کویت عنوان کرد و گفت: «سینمای ایران به لحاظ تجربه فیلمسازی، فرم روایی و بیان سینمایی در منطقه بهترین است و من فیلمسازان بسیاری می‌شناسم که تحت تاثیر سینمای ایران هستند.» مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

از سینمای کویت و تولیدات آن برای ما بگویید
کویت در واقع اخیرا قدم به دنیای سینما گذاشته است. البته طی 30 سال اخیر کویت یکی از بازیگران کلیدی منطقه در تولید سریال‌های تلویزیونی بوده است. بسیاری از سریال‌هایی که در کشورهای عرب پخش می‌شود تولید کویت هستند و تقریبا 90 درصد بازیگران عرب سریال‌های تلویزیونی کویتی‌اند. تنها رقیب ما در سریال‌سازی کشور مصر است.

اگر تولید سریال‌های تلویزیونی در کویت تا این اندازه پیشرفته است، چرا از دنیای سینما عقب مانده است؟
مشکل اینجا بود که نسل قدیم ما یا به تئاتر گرایش داشتند یا به تلویزیون، و سینما مهجور ماند. کویت غنی‌ترین فستیوال‌های تئاتری را برگزار می‌کند و تئاترهای کویتی در کشورهای اروپایی، امریکایی و تقریبا همه ممالک عربی روی صحنه می‌رود. فعالان عرصه تئاتر نیز همگی دارای تحصیلات آکادمیک هستند. می‌شود گفت در زمینه تئاتر دو کشور عراق و سوریه رقیبان تئاتر کویت هستند. اما درک زبان سینمایی برای کویتی‌ها دشوار بود چون هیچ کس در رشته سینما تحصیل نمی‌کرد؛ علاوه بر آن، ما در زمینه تجهیزات تولید فیلم سینمایی با ضعف مواجه بودیم.

وضع امروز جامعه هنری کویت در بخش سینما چطور است؟
نسل امروز علاقه وافری به سینما دارد. من که متعلق به نسل میانی هستم در آکادمی فیلم نیویورک در دهه 90 تحصیل کردم. وقتی به کویت برگشتم با این واقعیت مواجه شدم که زمینه تولیدات سینمایی در کشورم وجود ندارد. چند سالی گذشت تا ورود تجهیزات دیجیتال ساخت فیلم کارها را آسان‌تر کرد.

از تجارب خودتان در فیلمسازی بگویید.
تا امروز 5 فیلم 16 میلیمتری و 35 میلیمتری ساختم. البته همه اینها در کشور انگلستان ساخته شدند.

پس تجربه‌ای در بخش ساخت فیلم بلند سینمایی ندارید.
این روزها در حال کار بر یک پروژه بلند سینمایی هستم که قرار است در ایران فیلمبرداری شود.

وجهه سینمای ایران در بین مردم شما و به طور عام کشورهای عربی چگونه است؟
جایگاه سینمای ایران در بین تحصیل‌کردگان عرب منحصر بفرد است زیرا سطح بالایی از بیان روایی فیلمنامه، بازیگری و کارگردانی را در خود دارد. سینمای ایران در سطحی قرار دارد که ما تلاش می‌کنیم خودمان را به آن برسانیم.

اگر نگاه شما به سینمای ایران این است چرا تولیدات سینمایی و تلویزیونی ایران جایی در بازار فیلم و تلویزیون کشورهای عربی ندارد؟
شاید کسانی که این بازار را در دست دارند می‌خواهند سلیقه‌ها را به سمت تولیدات عمده هالیوودی هدایت کنند. البته فیلم‌های کارگردانان مطرحی چون اصغر فرهادی، مجید مجیدی و عباس کیارستمی در برنامه‌‌ای ویژه سینمای ایران در روزهای پنج‌شنبه از تلویزیون کویت پخش می‌شود که البته کافی نیست.

فکر می‌کنم این ایام محصولات تلویزیونی و سینمایی ساخت ترکیه بر شبکه‌های کشورهای عربی سلطه دارند.
کسانی که رسانه‌های عرب را در کنترل خود دارند پیوندی قوی با ترکیه دارند و به دلیل همین روابط تجاری قوی، سریال‌های ساخت ترکیه، که بهتر از سریال‌های ایرانی نیستند، وارد تلویزیون‌های کشورهای عربی شدند. اما اخیرا شرکت‌های اصلی واردکننده محصولات ترکیه به دلیل برخی اختلافات سیاسی دیگر تمایلی به واردات فیلم از ترکیه ندارند. به نظر من الان زمان مناسبی است که تولیدات ایرانی جای خالی را پرکند و وارد بازار کویت شود.

آیا شما با بخش دولتی همکاری می‌کنید؟
خیر من فیلمساز مستقل هستم اما ارتباطات قوی با مراجع دولتی دارم. در این سفر هم با بعضی شرکت‌های فعال ایرانی نشست‌هایی داشتم که قرار است درباره خرید برخی محصولات سینمایی و تلویزیونی به توافق برسیم. با توجه به اینکه کویت در بین کشورهای عربی از مرکزیت رسانه ای برخوردار است، اگر محصولی بتواند در کویت بدرخشد، قطعا در همه کشورهای عربی خواهد درخشید.

اگر بخواهید فستیوال فجر را با فستیوال‌های فیلم عربی مقایسه کنید چه تفاوت‌هایی به چشم می‌بینید؟
فستیوال‌های فیلم که در کشورهای عربی برگزار می‌شوند در واقع تلاشی هستند برای برگزاری یک فستیوال؛ اما فستیوال فجر یک فستیوال واقعی است. من نه تنها در فستیوال‌های کشورهای عرب بلکه در بهترین فستیوال‌های فیلم در دنیا از جمله فستیوال کن، برلین، لوکارنو، تورنتو شرکت کرده‌ام و می‌توانم بگویم هنوز رویدادی تا این حد سازمان‌یافته ندیدم. من مسحور این نظم و سازماندهی و کیفیت بالا در انتخاب فیلم‌ها شده‌ام.

گفت وگو: عاطفه بزرگ‌نیا