سازگاری با تغييرات اقليم ضرورت تاب‌آوری و توسعه پايدار است

به گزارش تارنمای شرکت مديريت منابع آب ايران از ابتداي پاييز سال جاري تا پايان روز دهم دي ماه ميزان بارندگي کل کشور ۳۰/۸ميليمتر بوده است که در مقايسه آمار متوسط ۴۹ ساله که معادل ۷۳/۶ ميليمتر است، ۵۸/۲ درصد کاهش نشان مي دهد.

آمار صدروزه بارندگي بيانگر ادامه خشکسالي در دهه اخير و همچنين خشکترين پاييز ايران در طي سال هاي آمار برداري مي باشد. در برخي از استان ها مانند قم ، اصفهان، يزد، خراسان جنوبي و سيستان و بلوچستان ميزان بارندگي نسبت به آمار بلندمدت بيش از ۹۰ درصد کاهش را نشان مي دهد و در عمل در ۱۰۰ روز اخير بارندگي پاييزه اين استان ها کمتر از ۵ ميليمتر بوده است. در صورتي که ميزان بارندگي انتظاري در اين استان ها با توجه به آمار درازمدت مي بايستي بيش از ۵۰ ميليمتر مي بود.

اين وضعيت خشکي در پاييز و ادامه آن براساس اطلاعات منتشره از سوي مرکز ملي خشکسالي و مديريت بحران سازمان هواشناسي، نشان از شرايط کم آبي شدید در تابستان سال آتي را دارد و امروز توجه ويژه به برنامه ريزي تأمين آب در فصل تابستان و در صورت ادامه آن براي سالهاي آينده نيز ضروري مي باشد.

کاهش بارندگي، افزايش درجه حرارت و در نتيجه افزايش تبخير و تعريق و کاهش ميزان آب تجديدشونده از ۱۳۰ ميليارد مترمکعب به۷۰ ميليارد مترمکعب در سالهاي آتي و استفاده روزافزون از منابع آبي براي مصارف مختلف و به ويژه کشاورزي ضرورت توجه به تغيير نحوه مصرف آب خانگي، الگوي کشت و روش آبياري را انکار ناپذير مي نمايد. در اين خصوص نه تنها وزارت نيرو بلکه تمامي آحاد جامعه از مصرف کنندگان و کنشگران تا دستگاه هاي دولتي متولي مصارف آب بايد روشهاي جديدي را براي سازگاري با تغييرات اقليمي و افزايش تاب آوري براي توسعه پايدار ايجاد نمايند.

لذا مديريت تأمين و مصرف آب، غذا و انرژي در آينده اي نه چندان دور در منطقه و بويژه در کشور از مباحث مهمي خواهد بود که توجه به آن و تعيين مسير راه براي رفع مشکلات ناشي از کمبودها ضروري خواهد بود. ادامه روند فعلي تأمين و مصرف آب، غذا و انرژي درکشور به ويژه اختصاص يارانه به مصرف بيشتر اين مولفه ها بطور بديهي نمي تواند راه حل قابل قبولي براي پايداري اقتصاد کشور و تاب آوري منابع و مصارف در سطح ملي باشد. لذا تغيير الگوهاي توليد، توزيع و مصرف منابع سه گانه آب، غذا و انرژي چالش مهم دهه پيش رو خواهد بود و در این میان مديريت آن از اهميت ويژه اي برخوردار است.

در مصرف انرژي، براساس آمارانتشار يافته توسط مراجع بين الملل کشور ايران بالاترين نسبت شدت انرژي معادل در جهان را دارد و در مقايسه با ساير کشورهاي جهان نسبت مصرف انرژي به توليد ناخالص ملي کشورمان چند برابر مي باشد. در انتشار گازهاي گلخانه اي کشورمان به دليل استفاده بيش از حد از سوخت هاي فسيلي جزء ۱۰ کشور رتبه اول در جهان محسوب مي شود و اين روند بصورت فزاينده ادامه دارد.

در مصارف آب کشاورزي نيز بيشترين ميزان آب بدون توجه به کمبودها و رعايت الگوي مصرف بهينه و الگوي کشت مناسب در ايران استفاده مي شود. براساس آمار سازمان جهاني غذا و کشاورزي سازمان ملل متحدبهره وري مصرف يک مترمکعب آب به ازاي يک مترمکعب محصولات کشاورزي در ایران نسبت به متوسط جهاني دو برابر مي باشد.

حدود ۱۰ ميليارد مترمکعب آب ناشي از ضايعات کشاورزي در مرحله برداشت تا قبل از مصرف محصولات کشاورزي بدليل نحوی بسته بندي و ارايه به بازار هدر مي رود. کليه آمار و اطلاعات و شواهد انتشار يافته توسط مراجع ملي و بين المللي حاکي از مصرف گرائي و عدم توجه به پايداري و تاب آوري اقتصاد آب و انرژي مي باشد. سهم يارانه غيرنقدي اختصاص يافته به آب و انرژي بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه در سال بيش از ۳۰۰ هزار ميليارد تومان است و اين در شرايطي است که کشور براي طي مراحل توسعه و ارتقاء‌سطح زندگي مردم، ايجاد سالانه حدود يک ميليون شغل جديد، نياز به اين سرمايه دارد. فلذا حل مشکلات آب، انرژي و تامين غذا، از محورهاي مهم برنامه دولت براي آينده پيش رو خواهد بود./پاد