ارتقای کیفیت نومعلمان در دستورکار آموزش‌وپرورش

همزمان با آغاز سال تحصیلی 1403 - 1402 بود که وزارت آموزش و پرورش با کمبود معلم مواجه شد و تعدادی از کلاس‌های درس در سراسر کشور بدون معلم ماندند. با وجود اینکه وزارت آموزش و پرورش در نیمه اول امسال 2 آزمون استخدامی (آموزگاری و دبیری) برگزار کرده بود و قرار بود بیش از 50 هزار نفر از این طریق وارد نظام تعلیم و تربیت شوند اما تاخیر در اعلام نتایج این آزمون‌ها (به‌ویژه آزمون دبیر و هنرآموز) و عدم استفاده از نیروهای خرید خدمات آموزشی و مواجه شدن وزارت آموزش و پرورش با سیل بازنشستگان از جمله دلایلی بود که آغاز مهر امسال را با کمبود معلم همراه کرد. هر چند وزیر آموزش و پرورش در همان ابتدای مهرماه گفت که تعداد کمی از مدارس کشور معلم ندارند که به زودی جبران می‌شود اما تعداد کلاس‌های بدون معلم، خیلی هم کم نبود و نارضایتی اولیا را به دنبال داشت تا اینکه آموزش و پرورش از راه‌های مختلف از جمله به‌کارگیری نیروهای بازنشسته، استفاده از دانشجومعلمان سال سوم، اعلام نتایج نهایی آزمون آموزگاری و دبیری و استفاده از ظرفیت نیروهای خرید خدمات آموزشی که از گذشته با آموزش و پرورش همکاری داشتند، کمبود شدید معلم در مدارس را جبران کرد. یکی از ابهامات و سوالات در خصوص بحران کمبود معلم این بود که این بحران از کجا نشات می‌گیرد و چه دلیلی باعث شده که امروز آموزش و پرورش با کلاس‌های بدون معلم، سال تحصیلی را آغاز می‌کند و این در حالی است که وزیر آموزش و پرورش همواره تاکید می‌کند که تحول از کلاس درس و مدرسه آغاز می‌شود نه اتاق وزیر؛

کمبود معلم را کسانی به وجود آوردند که روزی می‌گفتند مازاد معلم داریم!

رضامراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه کمبود معلم در طول یک سال به وجود نیامده که در طول یک سال هم جبران شود، گفت آن‌هایی که روزی می‌گفتند ۳۰۰ هزار معلم اضافه داریم، امروز همان‌ها می‌گویند کمبود معلم داریم. امروز با چه رویی می‌گویند کمبود معلم، ضعف دولت بوده است. تربیت معلم را چه کسی تعطیل کرد؟ مگر شما نبودید که دَم از مازاد معلم می‌زدید؟ مگر کمبود را ما ایجاد کرده‌ایم؟ مگر کمبود معلم، یک ساله به وجود آمده که امروز دولت را متهم می‌کنند. امروز با چه رویی می‌گویند کمبود معلم، ضعف دولت بوده است. تربیت معلم را چه کسی تعطیل کرد؟ مگر شما نبودید که دم از مازاد معلم می‌زدید؟ بدانید که معلمان آن دوران را فراموش نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه وظیفه من معلمی است و معلمی، شرافت وزارت است نه وزارت شرافت معلمی؛ افزود به خاطر نمایاندن حقیقت باید بگویم کسانی که چند سال پیاپی‌ مجوز استخدام ندادند و هیچ معلمی وارد آ‌موزش و پرورش نشد و پشت تریبون مجلس گفتند هزینه تربیت در مدارس دولتی بالاست، امروز با چه رویی در مورد کمبود معلم سخن می‌گویند. امسال بیش از ۵ هزار معلم وارد شهر تهران شده است. همان افراد مذکور بیایند بگویند در کدام سال از ۸ سال دولت سابق به‌ویژه در ۴ سال اول آن، ۵ هزار معلم وارد شهر تهران شده بود. شهر تهران اکنون حداقل به ۱۰ هزار معلم هم نیاز دارد اما انتخاب معلم بسیار مهمتر از این است که تعدادی را بی‌حساب و کتاب و با سفارش این و آن وارد نظام تعلیم و تربیت کنیم.

بدون معلم ماندن کلاس‌ها سبب شد تا وزارت آموزش و پرورش در پی راهکاری برای جبران کمبودها باشد و بتواند معلم مورد نیاز را تامین کند که در این راستا اقدام به تسریع در اعلام نتایج نهایی آزمون‌های استخدامی، به‌کارگیری نیروهای خرید خدمات دارای سابقه همکاری در گذشته، نیروهای بازنشسته و دانشجومعلمان سال سوم تحصیل کرد تا کمبود معلم را جبران کند.

وزیر آموزش و پرورش همچنین با تاکید بر اهمیت کار معلم و همچنین نحوه گزینش معماران آینده ایران اسلامی، امسال را سال تاریخی در جذب معلم بیان کرد و تعداد مجوزهای استخدامی صادره در 2 سال دولت سیزدهم را معادل ۸ سال قبل از آن دانست.

صحرایی اظهار کرد از سال ۹۴ تا ۱۴۰۲جمعیت دانش‌آموزی ایران حدود ۳ میلیون نفر اضافه شده است و این در حالی است که در شهریور سال ۹۷ و در دوره دوم دولت قبل، رئیسِ وقتِ مرکز منابع انسانی وزارت از کسری نیروی انسانی خبر داده بود. در 3 سال از دولت پیشین مجوز استخدام صادر نشد، به این دلیل که رئیس دولت وقت در مجلس بیان کرد هزینه تربیت دانش‌آموز در دولت ۴ میلیون تومان و در مدرسه خصوصی یک میلیون تومان است.

وی از جذب گسترده معلم در سال جاری خبر داد و خاطرنشان کرد امسال مجوز استخدام بیش از ۵۰ هزار معلم جدید را داشتیم و ۲۵ هزار نفر از دانشگاه‌ فرهنگیان به بدنه آموزش و پرورش ملحق خواهند شد. ضمن اینکه برای آزمون ابتدایی، تنها ۱۴ گرایش تحصیلی می‌توانستند شرکت کنند ولی با پیگیری‌های انجام‌شده این رقم را به ۷۰ رشته و گرایش افزایش یافت.

وزیر آموزش و پرورش همچنین با اشاره به تغییر در نحوه گزینش معلمان و با بیان اینکه معلم، معمار آینده کشور است که مسئولیت تربیت نسل آینده را بر عهده دارد و ما در آموزش و پرورش شغل ایجاد نمی‌کنیم بلکه معلم جذب می‌کنیم، افزود همین معلمانی که آن‌ها را با وسواس انتخاب کردیم، افتخار ماست. آینده‌سازان و معماران آینده ایران، کودکان ما هستند و این آینده‌سازان را باید به دست معلمان قوی تربیت کنیم.

ورود ۲۵ هزار معلم جدید به مدارس از ابتدای آبان‌ماه

علی فرهادی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش در اواخر مهرماه امسال گفت ۲۵ هزار معلم جدید از اول آبان وارد کلاس‌های درس می‌شوند و مساله کمبود معلم برطرف خواهد شد. همچنین ۱۰ هزار و ۷۰۰ معلم ابتدایی، پایان هفته در دبستان‌ها به کار گرفته خواهند شد که با به‌کارگیری این تعداد معلم، مساله کمبود معلم در مدارس برطرف خواهد شد و بخشی از ظرفیت‌ها نیز خالی خواهد ماند که در آزمون‌های بعدی تلاش خواهد شد تا جذب شوند.

وی همچنین درباره جذب مربی پرورشی در مدارس گفت اطلاعیه جذب ۱۱ هزار مربی پرورشی در مدارس هم به زودی منتشر خواهد شد. برای استخدام این تعداد مربی پرورشی با سازمان اداری و استخدامی مکاتبه شده و مذاکرات همچنان ادامه دارد و تلاش می‌شود این مربیان پرورشی با مهارت‌های چندگانه به کار گرفته شوند که هم نقش مشاوره در مدرسه را داشته باشند و هم به عنوان مربی پرورشی به کار گرفته شوند.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش درباره استخدام نیرو‌های سرایدار مدارس و بحث افزایش حقوق آن‌ها نیز خاطرنشان کرد با سازمان اداری و استخدامی درباره استخدام حداقل ۳۰ هزار نیروی سرایدار خدمتگذار، مکاتباتی انجام شده و درخواست ارسال شده است که به محض دریافت مجوز این امر انجام خواهد شد.

کسری معلم ناشی از ناترازی ۷۹ هزار نفری دانشگاه فرهنگیان از سال‌های ۹۲ تا ۹۸ است

وی با بیان اینکه کسری معلم، ناشی از ناترازی ۷۹ هزار نفری دانشگاه فرهنگیان طی سال‌های ۹۲ تا ۹۸ است، گفت امسال ۵۳ هزار نفر بازنشسته شدند در صورتی که قرار بود این تعداد بیش از ۸۰ هزار نفر باشند اما حدود ۳۰ هزار معلم ماندند تا فرزندان ایران‌زمین بدون معلم نمانند.

فرهادی با بیان اینکه شروع سال تحصیلی جدید، قله و اوج شرایط خاص حاکم بر مهر بود، اظهار کرد هر سال مهرماه تحت عنوان پروژه از تیرماه رقم می‌خورد تا مهر آرامی شروع شود اما امسال متلاطم‌ترین شرایط را داشتیم. برای مثال؛ امسال با کسری ۲۰۲ هزار معلم روبه‌رو بودیم و این در شرایطی است که معلم به‌طور استاندارد باید در هفته ۲۴ ساعت تدریس بگیرد و کلاس بالای ۳۵ نفر نباشد.

آموزش و پرورش به هر طریقی بود کمبود معلم را جبران کرد

وی با اشاره به راه‌های جبران کمبود معلم تصریح کرد آزمون آموزگاری، یکی از راه‌ها بود که نتیجه آن در اواخر شهریور آمد و ۱۷ هزار و ۴۰۰ نفر از افراد پذیرفته‌شده بلافاصله ساماندهی شده و به سرکلاس‌ها رفتند و از اواخر مهر دوره ضمن خدمت این عزیزان برگزار می‌شود. همچنین ۱۱ هزار نفر نیز در مرحله تکمیل ظرفیت شناسایی شدند تا به عنوان معلم فعالیت داشته باشند. علاوه بر آزمون آموزگاری، آزمون دبیری و هنرآموزی را داشتیم که حدود ۱۴ هزار نفر از آن‌ها در مرحله اول به مدارس اعزام شدند.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش همچنین از اعطای امتیازات تشویقی به دانشجومعلمانی که در تدریس مدارس مشارکت کنند خبر داد و گفت دانشجومعلمان دانشگاه فرهنگیان که سال تحصیلی جاری در تدریس مدارس مشارکت می‌کنند در سنوات آینده از گزینه‌های تشویقی از جمله اعطای امتیازات در انتخاب مدرسه مورد نظر در شهر/ منطقه خود و همچنین امتیازات مربوط به ارتقای مرتبه و عوامل امتیازآور در رتبه‌بندی از جمله تقدیر مدیران و... برخوردار خواهند بود.

حضور نومعلمان در کلاس‌های درس

آموزش و پرورش به هر طریقی که ممکن بود، کمبود معلم در ابتدای سال تحصیلی را جبران کرد و امروز بنا به گفته وزیر آموزش و پرورش، هیچ کلاس بدون معلمی نداریم.

مشکل به همین جا ختم نشده و امروز شنیده می‌شود که برخی از والدین در نحوه فعالیت نومعلمان رضایت ندارند و می‌گویند معلمان جدیدالورود، توانایی و مهارت مدیریت کلاس درس را ندارند. این در حالی است که آموزش و پرورش برای همه پذیرفته‌شدگان آزمون استخدامی و نومعلمان، دوره مهارت‌آموزی برگزار می‌کند و معلمان به مدت یک سال باید در این دوره شرکت کنند.

علی فرهادی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش، اواسط مهرماه امسال با تاکید بر برگزاری دوره مهارت‌آموزی برای نومعلمان از برگزاری این دوره از اواخر مهر امسال با محوریت دانشگاه فرهنگیان خبر داده و گفت برای آموزگارانی که امسال از طریق ماده 28 دانشگاه فرهنگیان در آزمون استخدامی پذیرفته شده‌اند طبق قانون باید دوره ضمن خدمت مهارت‌های معلمی را برگزار کنیم که این کار انجام خواهد شد و دوره مهارت‌آموزی از اواخر مهرماه توسط دانشگاه فرهنگیان آغاز و در دوره‌های مجازی، حضوری و همچنین کانون‌ها ارزیابی خواهد شد و مهارت‌های لازم آموزش داده خواهد شد.

نگرانی از بابت حضور نومعلمان در مدارس نداریم

وی تاکید کرد از این بابت نگرانی نداریم که نومعلمان پذیرفته‌شده از طریق کانون‌های ارزیابی، یک بار صلاحیت عمومی و تخصصی آن‌ها ارزیابی شده و تعداد زیادی از معلمانی که سوابق خدمت در مدارس غیرانتفاعی داشتند در آزمون آموزگاری قبول شده‌اند و همچنین حدود ۴ هزار نفر هم از نیروهای خرید خدمات بودند که حد نصاب نمره را کسب کردند و استخدام شدند که‌ این گروه از معلمان، مهارت‌های معلمی را از قبل یاد گرفته‌اند. موظف به برگزاری دوره مهارت‌آموزی برای بخشی از نیروهای جدیدالاستخدام مهرماه هستیم که این دوره از اواخر مهر با محوریت دانشگاه فرهنگیان برگزار و امتحان آن‌ها نیز به‌صورت حضوری است.

هیچ کلاسی خالی از معلم نیست

فرهادی که سخنگوی وزارت آموزش و پرورش نیز است 2 هفته قبل در رابطه با این موضوع که آیا کمبود معلم تایید می‌شود یا خیر؛ اظهار کرد: کمبود معلم تایید می‌شود اما خالی بودن کلاس از معلم تایید نمی‌شود. کمبود معلم یعنی کسری نداشته باشیم. عدد قطعی کمبود معلم حدود ۲۰۰ هزار نفر بود که از این تعداد حدود ۳۴ هزار نفر توسط اضافه تدریس بازنشستگان تامین شد، ۸۵ هزار نفر توسط اضافه تدریس همکاران شاغل و تعدادی نیز توسط ادامه خدمت همکاران بازنشسته. امسال به‌صورت نقطه‌به‌نقطه کمبود معلم احصا می‌شود و سعی می‌کنیم تا حداقل نیاز از طریق ماده ۲۸ تامین شود، چرا که نرمال این است که از طریق دانشگاه فرهنگیان دانشجومعلم تربیت شود.

دوره مهارت‌آموزی یک‌ساله نومعلمان همزمان با سال تحصیلی در دانشگاه فرهنگیان آغاز شده است

با توجه به تلاش دستگاه تعلیم و تربیت برای جذب معلم و خالی نبودن کلاس‌های درس، موضوع مهارت‌آموزی معلمان جدیدالورود نیز بسیار مهم است اما آنچه از گفته مسئولان برمی‌آید دوره مهارت‌آموزی ضمن خدمت یک‌ساله نومعلمان همزمان با تدریس آن‌ها در مدارس آغاز شده و ادامه دارد. ضمن اینکه تعداد قابل توجهی از پذیرفته‌شدگان آزمون‌های استخدامی، سابقه تدریس به‌صورت غیررسمی در مدارس غیردولتی در سال‌های گذشته را داشته و با نحوه کلاسداری و مدیریت کلاس، نحوه تدریس، نحوه برخورد با همکاران و اولیا آشنا هستند و مشکلی از این بابت نخواهد بود و همچنین نواقص جزئی نیز در طول سال تحصیلی و همزمان در دوره مهارت‌آموزی برطرف می‌شود و نوید آینده بهتری را می‌دهد.

اطمینان وزیر از معلمان پذیرفته‌شده

وزیر آموزش و پرورش نیز در این رابطه بارها با اشاره به شیوه جدید گزینش معلمان در کانون‌های ارزیابی تکمیلی گفته که تحول در هیچ ساحتی رخ نخواهد داد مگر با کمک مدرسه و توسط معلمان؛ لذا معلم، الماس عشق یک کشور و کارش، کار پیامبر است. معلم، معمار آینده کشور است و خانواده، ارزشمندترین دارایی خود را به او می‌سپارد.

صحرایی با بیان اینکه سال‌ها بود که نقش معلمان را فراموش کرده بودیم و یادمان رفته بود که باید ظریف‌ترین راه را به کار بگیریم، خاطرنشان کرد معلم، اساس بدی‌ها را فرو می‌ریزد و با جهل مبارزه می‌کند و انتخاب معلم، انتخاب کسی نیست که آموزگاری می‌کند بلکه انتخاب کسی است که پروردگاری می‌کند. معلم در شتاب تحولات، محور است که رابطه نسل‌ها را به هم پیوند می‌دهد بنابراین اگر نباشد این انتقال صورت نمی‌گیرد و جامعه دچار گسست بین نسلی می‌شود.

وی تصریح کرد امسال آزمون استخدامی را در دو مرحله برگزار کردیم و بیش از ۵۰ هزار معلم را جذب کردیم که این آمار نه تنها از لحاظ کمی در یک سال در تاریخ آموزش و پرورش، بی‌سابقه است بلکه از لحاظ کیفی در گزینش معلمان نیز مسبوق به سابقه نیست. در جذب نیرو هیچگاه چنین فرآیند دقیق و بی‌سفارشی انجام نشده است.