خودشناسی، اولین مرحله برای انتخاب رشته آگاهانه است

فرحناز رضایی، مشاور و رابط هدایت تحصیلی در رابطه با معیارهای لازم برای انتخاب رشته‌ آگاهانه در گفت‌وگو با پانا گفت: «برای انتخاب رشته‌ درست و آگاهانه فاکتورهای مهمی وجود دارد که اولین مرحله خودشناسی است. به این منظور که فرد بتواند خود را بشناسد، نقاط قوت و ضعف خود را پیدا کند، محدودیت‌های خودش را بشناسد و مهارت‌های خود را در زمینه‌های مختلف بررسی کند.»

وی تصریح کرد: «دانش‌آموز برای این کار می‌تواند به روی کاغذ، تمامی نقات قوت و ضعف خود را بنویسد، همچنین می‌تواند از خانواده و اطرافیان خود نظرسنجی کند و به آگاهی برسد، اما اگر می‌خواهد به صورت دقیق این کار را انجام دهد می‌تواند از یک مشاور تحصیلی یا روانشناس کمک بگیرد، که با آزمون‌های تخصصی که از دانش‌آموز گرفته می‌شود؛ تیپ شخصیتی دانش‌آموز شناسایی می‌شود. همچنین با مصاحبه‌هایی که با دانش‌آموز انجام می‌شود‌، نقاط قوت و ضعف او مشخص می‌شود و با این کار دانش‌آموز می‌تواند به سمت رشته‌ای برود که کاملا متناسب با شرایط و شخصیت او باشد.»

رضایی در تکمیل سخنانش ادامه داد: «علاوه بر نقاط قوت و ضعف و محدودیت‌های شخصی، دانش‌آموز می‌بایست ارزش‌های خویش را نیز بشناسد، اینکه چه اعتقاداتی دارد و چه سبک زندگی می‌خواهد و بر اساس ارزش‌ها و باورهایی که دارد شغل مورد نظر خود را انتخاب کند.»

وی با بیان اینکه محیط زندگی نیز در انتخاب رشته تاثیرگذار است، عنوان کرد:«نکته‌ مهم این است که فرد باید از محیط خود نیز اطلاع داشته باشد، به این منظور که در چه محیطی زندگی می‌کند و چه محدودیت‌هایی دارد، قطعا این محدودیت‌های اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی، بسیار در انتخاب رشته تأثیر می‌گذارد؛ سپس زمانی که دانش‌آموز خود را شناخت باید اقداماتی را انجام دهد تا بتواند رشته‌ها را خوب بشناسد و درک کند به این صورت که فرد باید آگاهی دقیقی از رشته‌هایی که به سمت آنها گرایش دارد داشته‌باشد، این آگاهی را می‌تواند از مطالعه کردن کتاب‌های مختلف به دست آورد.»

این مشاور و رابط هدایت تحصیلی همچنین بیان کرد:«همه‌ این موارد اقداماتی است که دانش‌آموز می‌تواند انجام دهد، ولیکن اقداماتی را می‌بایست آموزش و پرورش و مدارس انجام دهند، برای مثال باید از سنین پایین‌تر مانند دوره‌ی ابتدایی دانش‌آموزان را با مشاغل مختلف آشنا کنند و با بازدیدهایی که از مراکز شغلی و صنعتی مختلف می‌کنند بتوانند دانش‌آموزان را با مشاغل مختلف آشنا کنند که دانش‌آموزان بتوانند یک چشم‌انداز درستی از آینده‌ی شغلی و آن محیط شغلی که در انتظارِ افراد است را به دانش‌آموزان بدهد.»

وی خاطرنشان کرد:«نکته مهم این است که با توجه به تغییراتی که در کنکور ایجاد شده است و تأثیری که پایه‌های دهم، یازدهم، دوازدهم در کنکور دارد قطعا اگر دانش‌آموزی انتخاب ناآگاهانه داشته‌ باشد و بخواهد در متوسطه‌ دوم تغییر رشته بدهد برای ثبت‌نام کنکور مشکلات فروانی خواهد داشت و امتیازات بسیاری را از دست می‌دهد و از رقیبان خود کمی عقب می‌ماند، بنابراین این نکته بسیار مهم است که دانش‌آموزان انتخاب آگاهانه داشته باشند علاوه بر این شخصی که انتخاب ناآگاهانه دارد و رشته‌ای را در پیش می‌گیرد که متناسب با تیپ شخصیتی و استعدادهایش نیست وقتی وارد این حرفه شد،به این دلیل که علاقه‌ای به این شغل ندارد تحت تاثیر فشارهای روانی قرار می‌گیرد و آن شغل به جای آنکه فرصت رشد را برای فرد فراهم کند صرفاً یک فشار روانی را برای فرد اعمال می‌کند،پس بسیار مهم است که افراد انتخاب درست و آگاهانه‌ای داشته باشند تا بتوانند در آن شغل پیشرفت کنند و حال خوب از آن شغل دریافت کنند.»

رضایی اذعان کرد: « در نظام آموزشی فعلی دانش‌آموزان سال نهم دوره اول متوسطه عمومی باید در این سال رشته تحصیلی خود را انتخاب کنند و از آنجایی که انتخاب رشته تحصیلی، مسیر اصلی تحصیلات و شغل فرد را تعیین می‌کند، اگر دانش‌آموزی بتواند رشته‌ای را انتخاب کند که با توانایی‌ها، استعداد و علاقه‌هایش مطابقت داشته باشد تا حد زیادی توانسته است در مسیری حرکت کند که در انتخاب رشته دانشگاهی و شغل آینده با مشکل روبرو نشود.»

این مشاور و رابط هدایت تحصیلی تصریح کرد: «دانش‌آموز سال نهم دوره اول متوسطه در پایان سال تحصیلی همراه با گرفتن کارنامه یک برگه هدایت تحصیلی که حاصل یک سال کار تخصصی علمی و روانشناسی مشاوران مدارس بر روی آن است را دریافت می‌کند که می‌طلبد دانش‌آموزان و والدین به اولویت‌های تعیین شده رشته‌های تحصیلی ثبت شده در آن دقت کنند تا بهترین رشته‌ای را که مناسب‌شان است انتخاب کنند و برای ادامه تحصیل در سال دوم و سوم متوسطه که دروس هر رشته تحصیلی تخصصی می‌شود با مشکل مواجه نشوند.»

دانش‌آموز خبرنگار: فاطیما ایلکا