«تیمورلو» پایتخت فرآوری، تولید و صادرات سیر ایران

شرایط خاص صادراتی و مصرف بالای سیر در اروپا و کشورهای حوزه خلیج فارس، سیر را یکی از محصولات درآمدزا در حوزه کشاورزی کشور به شمار می‌آورد و هم اکنون دارای طرفداران زیادی در بسیاری از کشورهای جهان است.

کشورهای زیادی سیر تولید شده در ایران بویژه در برخی استان‌های کشور را محصولی برجسته و نام آشنا با جایگاه جهانی می شناسند و سالانه هزاران دلار برای خرید این محصول هزینه می کنند.

در حوزه اقتصادی، توسعه کشت این محصول در کنار وجود صنایع تبدیلی می تواند زمینه بسیار مناسبی برای کشت، فرآوری و صادرات آن را فراهم کند.

یکی از بزرگترین بازارهای خرید و فروش سیر شمال غرب کشور در تیمورلو قرار گرفته است و بسیاری از کشاورزان و خریداران محصولات کشاورزی و به خصوص خواهان محصول سیر برای خرید و فروش به بازار تیمورلو می‌آیند. تیمورلو سیر را یکی از محصولات عمده کشاورزی خود شناسانده است.

همچنین هر ساله جشنواره سیر تیمورلو و قراغیل با هدف برند سازی این محصول و رونق بخشیدن به اقتصاد کشاورزی منطقه برگزار می شود. پنجمین جشنواره سیر تیمورلو مانند هر سال، در شهر تیمورلو برگزار شد.

تبدیل تیمورلو به بندر خشک به جای کشت فرا سرزمینی

محمد کلامی معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار در پنجمین جشنواره سیر تیمورلو و قراغیل که در سالن ورزشی شهدای تیمورلو برگزار شد، گفت: آنچه که باید در تیمورلو تقویت شود تبدیل این منطقه به بندر خشک به جای کشت فراسرزمینی است.

وی افزود: جایگزینی کشت سیر با پیاز که محصولی آب بر است می تواند انجام بگیرد و از سویی علاقه و دانش مردم منطقه به این امر وجود دارد و ما نیز به آنها کمک می کنیم تا این موضوع پیگیری شود. در مردم تیمورلو و شهرستان آذرشهر قابلیت تلاش و ارزش آفرینی به صورت عمده دیده می شود و این دیار مردمانی پرتلاش دارد.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: در حال حاضر از استان‌های کرمان، همدان، کردستان و گیلان محصول سیر برای خشک کردن، بسته بندی و صادرات به تیمورلو می آید که می‌توان این کارها را با تاسیس شهرک سیر رونق داد.

کلامی با بیان اینکه در فصول زمستان و پاییز سال گذشته با تنش آب و هوایی مواجه بودیم، گفت: این خشکسالی، اقتصاد ما را به خطر خواهد انداخت؛ اما اگر تیمورلو تبدیل به بندر خشک شود، این تنش بر اقتصاد تاثیری نخواهد داشت؛ زیرا که در این راستا ارزش افزوده، بیشتر از طریق فرآوری و بسته بندی تا کشت به دست می‌آید.

وی خاطرنشان کرد: در اقتصاد، هیچ چیزی ساکن و ثابت نیست. بنابراین اگر ما پیگیر تاسیس این شهرک نباشیم، مناطق دیگر این ویژگی را از ما خواهند گرفت. بایستی با فرآوری سیر، ارزش افزوده محصول نیز در منطقه بماند. در این راستا لازم است اداره منابع طبیعی و اداره راه و شهرسازی، اراضی برای شهرک فرآوری سیر اختصاص دهند.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار ادامه داد: در بحث مکانیزاسیون؛ کشاورزان اراضی کوچک، توان و انگیزه سرمایه گذاری برای مکانیزاسیون ندارند و باید به فکر کاشت یکجا و سهم و یکپارچگی اراضی باشیم؛ استان آماده است تا از محل اراضی منابع طبیعی و وام‌های تبصره‌ ۱۸ و اعتبارات سفر ریاست جمهوری مقدمات لازم برای ایجاد شهرک را فراهم سازد و در راستای ارتقای فناوری از مرحله کشت تا برداشت، تسهیلات ویژه در قالب مکانیزاسیون در اختیار منطقه قرار دهد.

وی افزود: اگر بخواهیم تولید و اقتصاد رونق یابد و تورم کنترل شود، باید به مزیت‌های منطقه ای توجه شود. اگر بتوانیم قطب‌های تولیدی منطقه ای مثل تیمورلو ایجاد کنیم، در مورد سیر، خواهیم توانست اشتغال، تولید، ارزش افزوده و گردشگری را نیز توسعه دهیم.

کلامی با اشاره به اینکه تیم اقتصادی دولت و استان در تلاش بوده تا توجه ویژه به تیمورلو داشته باشد، گفت: از جمله مزایای تیمورلو، سیر است اما بخش عمده ارزش افزوده آن در شهرها و کشورهای دیگر محقق می‌شود. سیر باید تبدیل به محصول فرآوری شده شود تا ارزش افزوده آن ارتقا یابد.

وی در پایان گفت: امیدواریم این جشنواره برای رونق تولید، معرفی شهرستان و جذب گردشگر در کنار تولید سیر گام بردارد.

برداشت 24 هزار تن محصول سیر در تیمورلو

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان نیز در این جشنواره ضمن خسته نباشید به کشاورزانی که توانسته اند در حوزه سیر شهر خود را به عنوان قطب سیر مطرح کنند و الگویی نداشتند ولی سرآمد شدند، گفت: سطح زیر کشت محصول سیر استان 820 هکتار است که سالانه 24 هزار تن برداشت از این زمین‌ها بدست می آید.

اکبر فتحی سیر را در فرهنگ ایران دارای جایگاه ویژه ای دانست و ادامه داد: یکی از سین های سفره هفت سین سیر است و شکرانه نعمت برای این محصول با اجرای جشنواره ها انجام می شود و مهمترین مزیت شکر نعمت افزایش نعمت و بهره وری بهتر سالانه است.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: این جشنواره ها را باید به همایش ها تبدیل کنیم تا مقاله هایی نیز ارائه شوند و از ظرفیت‌های علمی دانشگاه‌ها و مراکز علمی برای پیشرفت بیشتر این موضوع کمک بگیریم. جایگاه استان از لحاظ سطح زیر کشت سیر در کشور رتبه ششم و از لحاظ میزان تولید رتبه چهارم است.

فتحی ضمن اشاره به اینکه سیر محصولی است که مقاومتش نسبت به ناملایمات محیطی زیاد بوده و آب کمتری نسبت به سایر محصولات سبزی و صیفی لازم دارد، گفت: این محصول کشت پاییزه دارد و به علت زودرس بودن آن در خرداد قابل برداشت است. سیر بدون حمایت های خاص از طرف دولت دارای جایگاه تولید در استان است و به عنوان منبع درآمد برخی کشاورزان سبزی و صیفی کار مطرح است.

وی افزود: عمده محصول تولیدی سیر استان در خود استان یا استان‌های همجوار مصرف می‌شود و در مواقعی مقصد مصرف آن عراق است که صادر می شود.

فتحی ادامه داد: سیر انواعی دارد که در استان ما سیر محلی، سیر صورتی، سیر قرمز، سیر سفید و رقم آذر کشت می شود ولی بیش از ۸۰ درصد سیر صورتی زیر کشت داریم.

وی خاطر نشان کرد: عمده مشکل موجود در مورد محصول، عدم وجود واحدهای سیر خشک کنی، ماشین آلات سورت و بسته بندی در شهرستان های تولیدکننده است، به طوری که محصول تولیدی این استان به خاطر همین موضوع به سایر استان ها حمل و بعد از خشک کردن و بسته بندی به بازار عرضه می شود.

فتحی گفت: عمده مشکل سیرکاران منطقه عدم مکانیزه شدن و استفاده از ادوات کشاورزی است. در تیمورلو قطعات کوچک زیر کشت سیر می روند و اگر یکجا زراعی و یکجا کشتی انجام گیرد، دولت حاضر به انجام این کار است. سیر در الگوی کشت قرار گرفته و سعی می کنیم به عنوان یک محصول کم آب بر به جای محصولات پرآب بر جایگزین شود و کشت آن افزایش یابد.

وی در پایان با اشاره به راه اندازی شهرک فرآوری سیر در تیمورلو، ادامه داد: فرآوری سیر در شهرکی که ایجاد خواهد شد انجام می گیرد و این شهرک بصورت تعاونی خواهد بود زیرا کشاورزان حتی بیشتر از میزان تولید خود از استان‌های دیگر سیر آورده و فرآوری می کنند و این کار را به شکل سنتی انجام می دهند بنابراین باید شهرکی برای مقاصد عام المنفعه ایجاد شود.

مشکل مکانیزاسیون کشاورزان سیر شهر تیمورلو

هادی فرجی آزاد رئیس اتاق اصناف کشاورزی استان آذربایجان شرقی در حاشیه این جشنواره و در گفت و گو با پانا گفت: «مشکلاتی که در بخش کشاورزی بطور خاص در منطقه وجود دارد، کیفیت پایین سموم و قیمت بالای آن است. سمی که توسط کشاورزان تهیه می‌شود قیمت بالایی دارد و همیشه نگران کیفیت کود هستند و سیر هم جزو آن دسته از محصولاتی است که نیاز آبی کم دارد. در استان ‪ما فقط 162هکتار در الگوی کشت قرار دارد و سیر در الگوی کشت جای ندارد

وی در ادامه با اشاره به اینکه در استان های همجوار کشاورزها در بخش سیر زمین هایی با سطح زیرکشت بالا را اجاره می کنند، گفت: برای استفاده کشاورزان استان از مکانیزاسیون می توان در زمین‌های زیرکشت بالا این کار را انجام داد. این شهر از ماشین آلاتی که برای کشت و داشت و برداشت نیاز است، برخوردار نیست و به روش سنتی این فرآیند را انجام می دهند، در حالی که این فرآیند در سایر استان ها به وسیله پهپاد ها و یا سایر ماشین آلات کشاورزی انجام می گیرد.

فرجی آزاد در ادامه خواسته هایی را از زبان کشاورزان منطقه برای دولت و مسئولان بیان کرد و گفت: این زحمتکشان خواستار شهرکی برای فرآوری و بازارچه دائمی سیر در منطقه هستند.

وی افزود: طی جلسه ای که در حاشیه این جشنواره توسط مسئولان تشکیل شد، زمین این شهرک مشخص شده و در حال حاضر در بخش طراحی است. مشکل دیگر استقرار پایانه گمرک است که بر اساس قانون باید آزمایشاتی بر روی این محصولات انجام بگیرد و گمرک باید این محصولات را 24 ساعت در انبار و سردخانه پلمب کند و این مانع کار فروش است. زمانی که این 24 ساعت به روزهای تعطیل می خورد، باید سه الی چهار روز برای اجرای این مراحل صبر کرد.

رئیس اتاق اصناف کشاورزی استان در ادامه افزود: اگر استقرار پاینده گمرک و استاندارد هم در این شهرک قرار بگیرد خیلی از مشکلات در زمینه فروش و صادرات حل خواهد شد.

وی درباره بازار فروش سیر افزود: چون کود و سم را کشاورزان آزاد تهیه می کنند و کار سنتی بدون ماشین آلات انجام می شود، قیمت تمام شده سیر برای کشاورزان گران است. قیمت فروش برای کشاورز 12 هزار تومان است که با اضافه کردن هزینه های خشک کردن و حمل و نقل به 30 هزار تومان می رسد و با کاهش هزینه ها برای کشاورز قطعا این قیمت برای همه اقشار کمتر شده و صادرات رونق بیشتری می‌گیرد.

فرجی آزاد در ادامه اظهار کرد: سیرهایی که در بعضی از شهرها مانند کرمان و دزفول و... کشت می شود، به این شهر آمده و بعد از طی این فرآیندها اعم از خشک کردن و... به سردخانه منتقل یا به کشورهای همسایه مانند روسیه و عراق و افغانستان و...صادر می‌شود.

جشنواره، راهی برای ایجاد درآمد و اشتغال پایدار است

شمسعلی محمودیان فرماندار آذرشهر نیز در این جشنواره گفت: در منطقه ظرفیت برای ایجاد شهرک فرآوری سیر وجود دارد. برند سیر به نام تیمورلو شناخته شده است.

وی افزود: اگر برای حفظ برند سیر منطقه تیمورلو و حمایت از محصول تلاش نکنیم، این ظرفیت را از دست خواهیم داد. برگزاری جشنواره سیر تیمورلو، راهی برای حفظ و معرفی برند سیر تیمورلو است.

این مقام مسئول به اهداف برگزاری جشنواره اشاره کرد و گفت: از جمله‌ اهداف برگزاری چنین جشنواره‌ای، ایجاد درآمد پایدار، اشتغال پایدار و احیای ظرفیت‌های منطقه در حوزه کشاورزی، دامداری و گردشگری است و در این راستا لازم است به سمت دانش محور و علمی کردن محصول سیر منطقه گام برداریم.

وی با توجه به مشکلات کشاورزان در حوزه سخت افزاری و نرم افزاری از جمله حوزه زیرساخت‌ها، مالیات، ارائه تسهیلات، تعرفه گمرکی و ... بر لزوم پیگیری و حل این مشکلات تاکید کرد‌ و افزود: تکمیل زنجیره تولید برای حفظ درآمد پایدار نیاز بوده و برای موفق شدن در امر ارتقای تولید و عملکرد محصول سیر باید الگوی کشت در منطقه رعایت شود.

محمودیان با اشاره به اقدامات دولت سیزدهم در حمایت از کشاورزان گفت: اجرای طرح‌هایی چون کشاورزی قراردادی، تسهیلات مکانیزاسیون، ارتقای عملکرد تولید محصولات، تنظیم الگوی کشت و ... از جمله اقدامات دولت در راستای تقویت بخش کشاورزی است.

لزوم داشتن سردخانه برای نگهداری محصولات

جعفر علی اکبرپور یکی از کشاورزان فعال در حوزه کاشت و تجارت سیر در حاشیه این جشنواره و در گفت‌وگو با پانا به مشکلات کشاورزان اشاره کرد و گفت: «گرانی مخارج مثل گرانی زمین کشاورزی، گرانی آب، در دسترس نبودن کود و سموم کشاورزی و در کل مخارج بالا و درآمد کم، عدم حمایت کافی از طرف جهاد کشاورزی و سازمان‌های مربوطه دیگر از مشکلات مهم ما کشاورزان است.»

وی افزود: «کشاورزان سال‌های قبل، سموم کشاورزی را از جهاد دریافت می کردند ولی اکنون به صورت آزاد تهیه می کنند و برایشان بسیار گرانتر تمام می شود. در ضمن محصولات دست کشاورز به قیمت ارزان از کشاورزها خریداری می شود و دلالان سود اصلی کار کشاورز را به خود اختصاص می دهند.»

اکبرپور به اتفاقی که سال قبل برای محصولاتشان افتاد اشاره کرد و از عدم صادر شدن محصولات و خرابی و دورریز شدن محصولاتشان خبر داد و گفت: «جایی برای جمع آوری محصولات، مثل سردخانه محصولات کشاورزی به مقدار کافی در منطقه موجود نیست. کشاورزی که محصولات آماده فروش را به دست بنگاه دار می‌دهد و به فروش نمی رساند، جایی مثل سردخانه برای جمع آوری و نگهداری این محصولات پیدا نمی کند و محصول که بیرون از سردخانه نگهداری می شود تا زمانی که به فروش برسد خراب و دچار آفت می شود.»

سیر گیاهی است علفی و دائمی که ساقه آن تا ارتفاع 40 سانتیمتر نیز می‌رسد. قسمت زیر زمینی آن متورم و مرکب از 5 تا 12 قطعه و محصور در غشا های نازک و ظریف برنگ خاکستری مایل به سفید می‌باشد. سیرسرشاراز فولیکاسید، ویتامینC، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و مقدار کمی روی و ویتامین‌های ب1، ب2 و ب3 است.

سیر یک آنتی‌بیوتیک طبیعی، ضد قارچ وضد ویروس قوی است.مصرف ناشتای آن به صورت مرتب و روزانه می‌تواند سبب درمان سلول‌های سرطانی شود.سیر عفونت‌های تنفسی را درمان می‌کند و برای تسکین دندان درد و درمان زگیل استفاده می شود. درمان سینوزیت، نفخ، یبوست و درد معده از دیگر موارد درمانی سیر است.

با تمامی این توصیفات شهر "تیمورلو" پایتخت فرآوری، تولید و صادرات سیر کشور نیازمند توجه مضاعف و ویژه مسئولان برای تبدیل شدن به یک بندر خشک است.

خبرنگار: بیتا غضنفر اقدم