جوشیدن چشمه‌ی زیبایی از چشم انداز های چشم نواز خلیل آباد

محمد نظام آبادی اظهار کرد: «خلیل آباد دارای جاذبه گردشگری و تاریخی در استان خراسان رضوی است که این شهرستان در فاصله 240 کیلومتری جنوب غربی مشهد واقع شده‌ که از شمال به کوهسرخ، از جنوب به بجستان، از شرق به کاشمر و از غرب به بردسکن منتهی می‌شود.»

وی افزود: «خلیل آباد مردمان خونگرم، مهربان و مهمان نواز دارد و خارزنج آماده پذیرایی از مسافران و گردشگران نوروزی است، همچنین این شهرستان دارای بزرگترین باغات انگور است و خلیل آباد به همین دلیل به دیار تاکستان های سرسبز معروف شده است و با دارا بودن حداقل ۳۰ رقم انگور، مرغوب‌ترین انگور استان خراسان رضوی را به بازارهای جهانی عرضه و صادر می‌ کند اما مهم‌ترین فرآورده و سوغات خلیل‌آباد کشمش و سوغات این منطقه است.»

محمد نظام آبادی از بناهای تاریخی خلیل آباد گفت:« 13 اثر تاریخی و7 اثر معنوی و طبیعی شهرستان خلیل آباد در فهرست آثار ملی ثبت شده است.»

یخدان گلی

یخدان گلی خلیل آباد واقع در شمال شهرستان متعلق به اواخر دوران قاجار و در سال 1390 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا نمایانگر ذوق و فرهنگ مردمان این منطقه در بهره برداری و استفاده از یخ است. این بنای گلی به شکل مخروط بوده و مصالح به کار رفته در آن خشت خام و ملات گل است که در گذشته دو اتاقک یکی به عنوان انبار کاه و دیگری اتاق یخدان بان به آن چسبیده بوده است.

قدمگاه امام علی(ع)

بنای مشهور به قدمگاه حضرت علی (ع) در روستای دهنو از توابع بخش مرکزی و دهستان رستاق شهرستان خلیل آباد در فاصله 14 کیلومتری غرب کاشمر واقع گردیده است. بنابر کتیبه ی موجود این مکان در سال 1296ق با نظارت حاج عباس بیک ساخته شده است.نام بنا برگرفته از سنگ سیاهی است که قدوم انسان بر آن نقش بسته ورودی دیوار ضلع غربی بنا نصب گردیده که به اعتقاد اهالی منطقه این اثر قدوم متعلق به مولای متقیان حضرت علی (ع)است.بنای قدمگاه دارای پلان مستطیل شکل و دارای چهار ستون به فاصله 5/3*5/3متر به شکل قرینه و چهار اشکوب در چهار طرف و دو اتاق 3*2متر در مدخل ورودی می باشد.

امامزاده سید حسن میر آباد

این بنا در روستای میر آباد از توابع بخش مرکزی وبه فاصله 16 کیلومتری جنوب غرب کاشمر واقع شده است.بنیان اولیه ی این بنا به اواخر دوره قاجار باز می گردد و اتاق‌های پیرامون آن بعدها توسط (حاجی معمار) به منظور استراحت زائرین ساخته شده است.بنای مزار میر آباد با طرح ونقشه 12ضلعی دارای چهار ورودی هلالی شکل می باشد و فضای داخلی بنا نیز از اتاق های کم عمق با قوس هایی جناغی که تا ساقه گنبد امتداد یافته شکل گرفته است.این فضا با رسمی بندی هایی زیبا و نقوشی به رنگ هایی گوناگون تا مرکز گنبد آراسته شده است.

مسجد جامع

به استناد شواهد موجود، پیش از این در محل مسجد جامع فعلی، بنای مسجدی کهن و یک ایوانی وجود داشته که بنای فعلی با الگوبرداری از مسجد جامع کاشمر در سال 1308 قمری با طرح یک ایوانی و شبستان‌های طرفین ساخته‌شده و شبستان شرقی آن در سال 1313 تکمیل‌ شده است. در جبهه‌های شرقی و غربی مسجد نیز فضاهای معماری با کاربری های متفاوتی ایجاد شده است. ایوان بنا، باوجود اجزا و عناصر معماری به ویژه تاق و تویزه، شکوه خاصی به این مجموعه بخشیده است.

گرمابه آقا (بهشتی)

بنای معروف به حمام آقا در بافت مرکزی شهر خلیل آباد قرار دارد. این بنا جزو مجموعه بناهای تاریخی و با ارزش ساخته شده در اوایل دوران پهلوی است که مشتمل بر مسجد جامع، کاروانسرا و مغازه های مجاور مسجد است. مطابق با وقف نامه موجود، این بنا در سال 1316 بنا شده و دارای دو بخش مردانه و زنانه است. حمام مردانه 15 پله و حمام زنانه 10 پله پایین تر از سطح زمین است.

امامزاده هادی شورآب

بنای این امامزاده با پلان مربع وفضای ورودی دارای گنبد و کنج سازی در چهار گوشه بنا می باشد. این بنا در روستای شور آب در فاصله تقریبا 30 کیلومتری جنوب شهرستان خلیل آباد واقع شده است و پذیرای مسافران و ساکنین روستاهای هم جوار در مناسبت های مختلف می باشد.

حوض چهل پایه کندر

نام این سازه آبی برگرفته از پایه های ده گانه ای است که پوشش آن را تشکیل داده و از هر پایه چهار عنصر فرعی دیگر روی هم رفته چهل پایه منفک شده و ایجاد قوس را ممکن نموده است. ساختار بنا تاپاکار قوس از سنگ و ساروج بوده و سقف آن گنبدی و آجری است.

کهن دژ کندر

در ضلع جنوبی شهر کندر مرکز بخش شش طراز خلیل آباد، بقایای خشت و گلی عظیمی به ارتفاع 15 متر دیده می شود که در واقع کهن دژ شهر حاصل خیز و پر رونق کندر در گذشته های دور بوده و سفال های پراکنده بر روی آن قدمت این اثر را به پیش از اسلام می رساند و مؤید سکونت در آن تا سده هفتم و هشتم هجری است. در چهار سوی این کهن دژ آثار و بقایایی از برج های نگهبانی و تدافعی به چشم می خورد.

تفرجگاه خارزنج

در این منطقه بسیار زیبا واقع در فاصله چهار کیلومتری شمال شهر خلیل آباد پراکنش درختان غیر مثمر فراوانی دیده می شود که وجود جویبارهایی که از کنار اشجار عبور می کنند به طراوت این تفرجگاه افزوده است. از مهم‌ترین خصوصیات این مکان سایه‌های دلپذیری است که همه‌روزه به ویژه فصول بهار و تابستان مأمن گردشگران و طبیعت دوستان می باشد. همچنین این منطقه دارای سه چشمه آب گرم معدنی است که به ارتفاعات شمال شهر منتهی شده و مورد استفاده کوهنوردان است.

مناظر طبیعی دشت خلیل آباد

محدوده خلیل آباد، بردسکن و کاشمر جزء حوزه آبریز نمک ایران و بخشی از آن محسوب می شوند که دشت کاشمر نام دارد. رودخانه ششطراز از داخل این دشت عبور می کند و سرمنشأ آن ارتفاعات شمال غربی خلیل آباد می باشد که پس از طی مسافتی حدود 60 کیلومتر وارد سد شهید مدرس در محل روستای مهدی آباد می شود.

مناطق کوهستانی خلیل آباد

مناطق کوهستانی این ناحیه از دو رشته ارتفاعات اصلی تشکیل شده اند که رشته شمالی آن به نام کوه سرخ و رشته جنوبی آن شامل کوه کمر بلند، برغو و فغان می‌باشند. اکثر رودهایی که از ارتفاعات شمالی و حتی جنوبی سرچشمه می گیرند در داخل دشت و در نزدیکی پای کوه تشکیل مخروط افکنه های کوچک و بزرگ را می دهند. از سوی دیگر ششطراز که از کاشمر به طرف خلیل آباد وبردسکن گسترش دارد در بین راه، تپه ماهورهایی را تشکیل داده که از لحاظ زیبایی در نوع خود یگانه و بی نظیرند.

پارک جنگلی شمال شهر

پارک جنگلی شمال شهرستان با وسعت 200 هزار مترمربع و گونه‌های درختی کاج و افرا و اقاقیا و سروناز و سرو نقره‌ای و سپیدار و غیره از دیگر تفرجگاه‌های دیدنی این شهرستان است که همه‌روزه پذیرای مسافران و مردم می باشد.

یکی از جاذبه های توریستی

یکی از مهمترین جاذبه‌های ژئو توریستی منطقه، آبگرم خلیل آباد است. چشم انداز فرهنگی، طبیعی تاریخی این منطقه با دارا بودن ۱۲ اثر تاریخی موسوم به آسیاب و دره‌های زیبا و شفگت انگیز با پوشش نیزار و حوضچه‌های بزرگ آب موسوم به «زو» و حوضچه‌های آبگرم معدنی هر گردشگری را جذب خود می‌کند،از جمله می توان پارک جنگلی این خطه را نام برد که از پارک های منحصر به فرد در استان با گونه های مختلف درختان است.

کویر خلیل‌آباد

آنچه برای گردشگران کویر در حاشیه جنوب شهرستان خلیل‌آباد در خاطرشان نقش می بندد؛ صرف صبحانه محلی (تخم مرغ شیره که یکی از اصیل‌ترین غذاهای خراسان می باشد) در کنار سیاه چادر عشایری و نوشیدن چای آتشی و دم‌نوش های کویر به همراه سیب زمینی زغالی، تجربه لذت بخش و تداعی گوشه ای از زندگی کویری زیر آسمان نیلگون در هوای دل انگیز را برای گردشگران در کویر نمک جعفرآباد به همراه خواهد داشت.

گردشگری مذهبی خلیل‌آباد

چهار امام‌زاده آرمیده در خاک شهرستان خلیل‌آباد بی‌بی حور و بی‌بی نور روستای جابوز، شاهزاده قاسم (ع) در روستای ارغا، سید حسن (ع) در روستای میرآباد و امام‌زاده هادی (ع) در روستای شوراب سالانه پذیرای تعداد زیادی از زائرین و گردشگران است.

سوغات خلیل‌آباد

خلیل آباد نیز مانند سایر شهرستانها دارای برخی تولیدات هنرهای سنتی و صنایع دستی است که جزو سوغات آن ناحیه محسوب می شود و قالی های بافت خلیل آباد، گلیم های الوان، فرآورده های حصیری و پارچه های دستباف از این جمله هستند اما مهمترین فرآورده و سوغات خلیل آباد کشمش و خشکبار این منطقه است که همانند کشمش کاشمر به سراسر ایران صادر می شود.

نظام آبادی در پایان از مسافران و گردشگران دعوت کرد که از این جاذبه های تاریخی، طبیعی و گردشگری دیدن کنند.

گزارشگر: ابوالفضل مودب