پانا از جایگاه پژوهش دانشآموزی در کشور گزارش می‌دهد؛
پژوهش در مدارس نهادینه می‌شود
تهران (پانا) - هفته پژوهش در سال جاری با شعار «پژوهش و فناوری؛ پیشران تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» از روز گذشته در کشور آغاز شد و مطابق معمول، هر یک از روزهای این هفته به تناسب نامگذاری شده‌اند و امروز 20 آذرماه دومین روز هفته پژوهش و فناوری، تحت عنوان «مدرسه و آینده‌سازان خلاق» نام گرفته است.
از آنجا که پژوهش به عنوان حیاتی‌ترین اصل تعلیم و تربیت به‌شمار می‌رود، متولیان زیرنظام‌های آموزشی نیز به مساله پژوهش بیش از گذشته اهمیت می‌دهند لذا نهادینه کردن و تقویت امر پژوهش و تحقیقِ علمی در مدارس، برای گرایش دانش‌آموزان به سمت فعالیت‌های پژوهشی می‌تواند در آینده علم و فناوری کشور بسیار اثرگذار باشد.
به اعتقاد اساتید دانشگاهی، جایگاه پژوهش در پیشرفت جامعه به اندازه‌ای اهمیت دارد که باید از سطوح پایین‌تر آموزش در دستور کار معلمان، مدیران مدارس و مسئولان آموزش‌و‌پرورش قرار بگیرد تا فرهنگ پژوهش‌محوری در بین آینده‌سازان ایران تقویت شود و کودکان و نوجوانان با چگونه فکر کردن و یافتن راه حل برای پاسخ مساله آشنایی پیدا کنند. آنها معتقدند پژوهش‌محوری در مدارس موجب می‌شود تا دانش‌آموزان مهارت‌های واکاوی و تبیین مسائل و آزمون فرضیه‌ها را بیاموزند.
نگاه ویژه آموزش عالی به پژوهش دانشآموزی
اما چند سالی است که نگاه پژوهشی دربین فعالان عرصه تعلیم و تربیت عمیقتر شده است که این رویکرد مهم و هدف‌دار در بین دانش‌آموزان و معلمان با کسب رتبه‌های برتر در جشنواره‌های مختلف گواه این ادعا است. شعار امسال هفته پژوهش نیز «پژوهش و فناوری؛ پیشران تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» انتخاب شده است تا زمینه‌ای باشد برای روی‌آوردن علاقمندان به خصوص معلمان و دانش آموزان به سمت پژوهش. از طرفی حاکم شدن فضای پرسشگری و جستجوگری در مدارس از جمله مواردی است که باید به آن توجه شود. پیمان صالحی، معاون پژوهشی وزیر علوم در نشست خبری هفته پژوهش از توجه ویژه به بخش پژوهش‌های دانشآموزی در هفته پژوهش امسال خبر داده و گفت: «در هفته پژوهش‌وفناوری سال ۱۴۰۱ روز ویژه‌ای با عنوان مدرسه آینده‌سازان خلاق برای آموزش و پرورش در نظر گرفته شده است.»
وی گفت: «امسال سعی کرده‌ایم طعم جشنواره‌های پژوهشی دانشآموزی و دانشجویی افزایش یابد و فقط مختص دانشگاه‌ها و آموزش عالی نباشد. همچنین نمایشگاه‌های دستاورد پژوهش و فناوری در استان‌ها برگزار می‌شود که رئیس پارک علم و فناوری استان در آن حضور دارند.»
رئیس ستاد ملی هفته پژوهش و فناوری تاکید کرد: «حوزه آموزش و پرورش از نظر آموزش های علمی، دستاوردها و تعلیم و تربیت برای وزارت علوم بسیار مهم است؛ بنابراین باید ارتباط آموزش و پرورش و آموزش عالی را تقویت کنیم تا تعاملی باشد که این ارتباط در برخی نقاط آغاز شده و گسترش یافته است. بنابراین یک روز ویژه با عنوان مدرسه آینده‌سازان خلاق برای آموزش و پرورش در نظر گرفته‌ایم و زنگ پژوهش در مدارس کشور به صدا درخواهد آمد.»
وی درخصوص همکاری با آموزش و پرورش در هفته پژوهش گفت: «هماهنگی انجام شده است که دانش‌آموزان مدارس منتخب در روزهای مختلف هفته پژوهش و فناوری به همراه والدین به دانشگاه‌ها دیدار کنند تا خانواده‌ها دید شفافی از دانشگاه‌ها به دست آورند. علاوه بر بازدیدهای دانشآموزی تلاش کردیم بازدیدهای دانشجوها نیز در این هفته از مراکز افزایش پیدا کند.»
معاون پژوهشی وزیر علوم درباره موانع استمرار بازدید دانش‌آموزان از دانشگاه‌ها توضیح داد: «روسای دانشگاه‌ها دید منفی ندارند اما باید با تدابیری پیوستگی این اقدام را تضمین کنیم. وزارت آموزش و پرورش از این اقدام استقبال کرده است و بخش آموزش عالی نیز از آن استقبال می کند. باید تلاش کنیم این اقدام به مناسبت های مختلف مانند روز دانش آموز و دانشجو و غیره در طول سال تداوم یابد.»
تجلیل از 100 پژوهشگر برتر دانشآموزی
صالحی در خصوص توجه به پژوهش‌های دانش آموزی، توضیح داد: «دانش‌سراهای آموزش و پرورش در سراسر کشور بسیار فعال هستند و در حوزه‌های علمی مانند نانو، زیست فناوری، گیاهان دارویی و غیره خوب عمل کرده‌اند. باید با اعمال سیاست‌های تشویقی این پژوهش‌ها را تقویت کنیم. بر اساس توافق‌ها با وزارت آموزش و پرورش ۱۰۰ نفر از پژوهشگران برتر دانشآموزی در هفته پژوهش تجلیل می‌شوند.»
دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی نیز از مساله پژوهش و ترویج پژوهش در میان دانش‌آموزان غافل نیستند و به فراخور به موضوع ورود کرده‌اند. مهدی فکور، معاون پژوهشی دانشگاه تهران درباره اقدامات انجام‌شده در حوزه پژوهش دانشآموزی به پانا گفت: «در دانشگاه تهران به‌طور معمول رویدادی برای دانش‌آموزان و دانشجویان برگزار می‌شود که یک روز باز در نظر گرفته می‌شود تا توانمندی‌های دانشگاه تهران به دانش‌آموزان معرفی شود که اگر دانش‌آموزان، این دانشگاه را به‌عنوان محل تحصیل خود انتخاب کنند، چه امکاناتی خواهند داشت.»
معاون پژوهشی دانشگاه تهران اضافه کرد: «برای هفته پژوهش و فناوری نیز معاون پژوهشی وزیر علوم تاکید کرده‌اند که برنامه‌های مختلفی برای استان‌ها برگزار می‌شود.»
مدرسه مهمترین بستر برای نهادینه‌سازی فرهنگ پژوهش است
وی خاطرنشان کرد: «روحیه پرسشگری باید از سال‌های اول تحصیل در دانش‌آموزان نهادینه شود، مدرسه مهمترین بستر برای نهادینه‌سازی فرهنگ پژوهش است و در آموزش با دو رکن اساسی معلم و دانش‌آموز در ارتباط است و لازم است از روش‌های پژوهشی متناسب با اقتضائات دانش‌آموزان استفاده شود.»
ارسال دیدگاه