توصیه سازنده اولین واکسن کرونا برای تزریق دُز یادآور

به گزارش ستاد ارتباطات و اطلاع‌رسانی جایزه مصطفی(ص)، با افزایش نگرانی‌­ها مبنی بر گسترش سریع سویۀ اُمیکرون در سراسر جهان و احتمال کاهش اثربخشی دو دُز واکسن کووید19، اوگور شاهین، بنیان­گذار و مدیرعامل شرکت داروسازی بایواِن‌تِک و برگزیدۀ سومین دوره جایزۀ مصطفی(ص)، نحوۀ غلبه بر این چالش جدید را توضیح داد.

شاهین در مصاحبه با اشپیگل گفت: اُمیکرون «گونه‌­ای غیرمنتظره» بود. به گفته این استاد ایمونولوژی، جهش ویروس‌­ها در کل اتفاقی طبیعی است، اما سویۀ جدید سارس کووید 2 با کمال تعجب خیلی زود اتفاق افتاده است. وی اظهار داشت که وقوع این سویۀ جدید را تا یک سال دیگر انتظار نداشت اما اکنون این سویه در بین ما است.

شاهین گفت: در ابتدا مشخص نبود که آیا این سویه به راحتی می­‌تواند از سیستم ایمنی فرار کند یا خیر. اما خوشبختانه مشخص شد که اُمیکرون سویه­‌ای با فرار ناقص است که اصولاً با واکسیناسیون قابل کنترل است.

شاهین اظهار کرد: برنامه‌هایی برای یافتن پاسخ دارند و از بهار سال پیش برای مقابله با سویه­‌های جدید این ویروس آماده شده‌اند. بر اساس داده‌­های اولیه مطالعه آنها، افرادی که حداقل سه دُز واکسنِ بایوان­تک را دریافت کرده­‌اند، اکنون باید به خوبی در برابر سویۀ اُمیکرون محافظت شوند.

وی خاطرنشان کرد: سه دُز به طرز قابل توجهی این سویه را خنثی می­‌کند. داده‌­های بیشتر مطالعۀ ما قدرت حفاظت سه دُز واکسن و طول زمان اثربخشی آن را نشان خواهند داد.

برگزیدۀ جایزۀ مصطفی(ص)، ضمن تصریح مراحل این مطالعه، گفت: اولین کاری که ما در آزمایشگاه انجام می‌­دهیم بررسی چگونگی مهار ویروس‌­ها و جذب آن­ها به سلول‌­ها توسط آنتی بادی­‌ها است. اگر آنتی بادی­‌ها این کار را به‌خوبی انجام دهند، از عفونت و در نتیجه بیماری در هر سطحی جلوگیری می‌کنند.

شاهین ادامه داد: دومین مؤلفه­‌ای که ما بررسی می‌­کنیم، عملکرد حافظه سیستم ایمنی از طریق سلول­‌های T است. حتی در غیاب آنتی بادی‌ها، حافظه خوب ایجاد شده توسط واکسیناسیون موجب مبارزۀ موفقیت‌آمیز سلول‌های T با ویروس پس از عفونت می‌شود. در مورد اُمیکرون، ما معتقدیم سلول‌های T باید تا حد زیادی موثر باشند. بنابراین محافظت خوبی در برابر بیماری شدید وجود دارد، حداقل به طور موقت.

شاهین در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط فعلی افراد چه مدت پس از دریافت دُز دوم نیاز به تزریق دُز یادآور دارند، گفت: اگر اُمیکرون به گسترش خود ادامه دهد، که به نظر می­رسد اینطور باشد، ارائه واکسن یادآور پس از سه ماه از لحاظ علمی منطقی خواهد بود.

شاهین همچنین خاطرنشان کرد که اگر سویۀ اُمیکرون همچنان غالب باشد، برای افرادی که دُز سوم را دریافت می‌کند، تزریق دُزی دیگر در تابستان مورد نیاز خواهد بود. وی اظهار کرد: با این حال، دُز چهارم نیز می‌تواند واکسنی باشد که با سویۀ اُمیکرون سازگار شده است.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر کفایت تزریق دُزهای یادآور با واکسن فعلی و عدم نیاز به یک واکسن سفارشی پاسخ داد: ما باید منتظر باشیم و ببینیم که آیا اُمیکرون غالب می‌شود و پس از آن شرایط بالینی چگونه است. پاسخ به همه این سوالات چند هفته دیگر طول خواهد کشید.

شاهین در مورد اُمیکرون گفت: در چند روز گذشته غرق در این فکر بودم که چرا ما باید در حال حاضر شاهد سویه­‌ای مانند اُمیکرون باشیم؛ چه چیزی باعث ایجاد این سویه شده است. به یاد آوردم که اوایل سال گذشته نگران یک چیز بودم: در افرادی که سیستم ایمنی سرکوب شده دارند، ویروس ممکن است زمان زیادی برای جمع­‌آوری جهش­‌ها و تکامل داشته باشد. به نظر من این دقیقاً همان اتفاقی است که برای اُمیکرون افتاد. ویروس توانست روند تکامل طولانی مدت خود را در گروه کوچکی از افراد طی کند.

شاهین در پاسخ به این سوال که آیا این سویه تنها تصادفی ناخوشایند بود یا اینکه چنین گونه­‌های به شدت جهش یافته­‌ای تهدیدی دائمی هستند، پاسخ داد: «مطمئناً ممکن است به دفعات بیشتر اتفاق بیفتد. اساساً به این صورت است که با شیوع اُمیکرون، سویۀ ویروسی که بعد از آن می‌­آید باید چیز جدیدی برای جهش به نسل بعدی داشته باشد. در این صورت ما دائماً با یک پاتوژن جدید روبرو خواهیم بود.»

شاهین اعلام کرده است که واکسن فعلی آنها در صورت نیاز برای مبارزه با سویۀ اُمیکرون می‌­تواند «نسبتاً سریع» سازگار شود.

اوگور شاهین جایزۀ مصطفی(ص) را در حوزۀ علم و فناوری زیستی و پزشکی برای دستاوردهایش در زمینۀ «توسعه و آزمایش بالینی واکسن‌های سرطان مبتنی بر mRNA که متناسب با مشخصات جهش یک بیمار سرطانی هستند» قبل از شیوع ویروس کرونا در جهان دریافت کرد.