دغدغه‌های پیش‌روی وزارت کلان آموزش و پرورش
امیری: برای کیفیت‌بخشی و اجرای سند تحول باید بودجه ویژه و اختصاصی پیش‌بینی شود
تهران (پانا) - یک کارشناس آموزش و پرورش تاکید کرد هدف اصلی آموزش و پرورش آماده کردن افراد برای پذیرش مسئولیت‌هاست و در این بین معلم نقش تسهیل‌گر را بر عهده دارد، مهمترین مهارتی که هر فرد در آموزش و پرورش باید یاد بگیرد، مهارت چگونگی مواجه با مسئله و در نهایت حل مسئله است.
باقر امیری در گفت‌وگو با پانا درباره ماموریت‌های پیش روی وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد: «در بسیاری از کشورهای دنیا، سرویس مدارس، ساخت و ساز مدارس، تامین تجهیزات مدارس و... بر عهده دستگاه‌های دیگر است، کار آموزش و پرورش فقط تعلیم و تربیت دانش‌آموزان، کیفیت بخشی، بروز آوری و برگزاری کارگاه‌های آموزش ضمن خدمت برای دانش افزایی معلمان و... است.»
وی افزود: «هر کاری نیازمند افراد متخصص و حرفه ای در فن خود است، نمی‌توان از آموزش و پرورش که وظیفه اصلی آن تعلیم و تربیت دانش‌آموزان است انتظار ساخت، ساز، تهیه سرویس مدارس و... داشت. اگر دستگاه‌های دیگر احساس مسئولیت و به وظایف خود در قبال آموزش و پرورش فرزندان این کشور عمل کنند بار بزرگی از روی دوش آموزش و پرورش برداشته اند، کار آموزش و پرورش همان طوری که از نام آن بر می‌آید فقط تعلیم و تربیت است.»
کیفیت بخشی نظام تعلیم و تربیت
امیری بیان کرد: «یکی دیگر از وظایف آموزش و پرورش کیفیت بخشی و اثربخشی نظام تعلیم و تربیت است. این کیفیت بخشی را می‌توان از جنبه‌های مختلف مورد توجه قرار داد. توانمندسازی و کارآیی معلمان یکی از مهم ترین وظایف آموزش و پرورش است همچنین آماده کردن معلمان در طول سال تحصیلی برای ورود به کلاس درس با برگزاری کارگاه‌های آموزشی و مهارتی از دیگر وظایف است.»
این کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: «در بحث کارکردهای آموزشی و تربیتی مدرسه، فرایند یادگیری و یاددهی دانش‌آموزان یکی از دغدغه‌های دست اندرکاران نظام تعلیم و تربیت است، مهمترین مؤلفه آموزش و پرورش مؤلفه یاددهی و یادگیری است. از این رو هرگونــه اصلاح یا بازنـگری در نظام آموزش و پرورش در درجه اول باید معطوف به فرایند یاددهی و یادگیری باشد.»
وی با اشاره به اینکه تربیت معلم به عنوان پایه اصلی آموزش و پرورش است افزود: «تربیت نیروی انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش مدت‌هاست که مورد توجه مسئولان و دست اندرکاران آموزش و پرورش قرار گرفته است. متخصصان امر تعلیم و تربیت معتقدند آموزش و پرورش برای تربیت نسل آینده کشور نیازمند قانون گزینش، جذب، استخدام و نگهداشت نیروی انسانی ویژه خود است، نباید از هر طریقی نیروی مورد نیاز آن تامین شود، شرط اساسی در تامین نیروی انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش باید تخصص، فن و حرفه معلمی باشد کسی که فن و تخصص معلمی را یاد گرفته است به عنوان معلم در آموزش و پرورش به کار گرفته شود. معلم منبع علم و دانش آموزش و پرورش است از طریق اوست که دانش‌آموز با مسائل مختلف جامعه آشنایی پیدا کرده و آمادگی حضور در جامعه را پیدا می‌کند.»
امیری ادامه داد: «ایجاد جو همدلی، همراهی و مشارکت در جامعه یکی از کارکردهای نظام تعلیم و تربیت ایجاد جو همراهی، همدلی، همکاری و مشارکت در بین اعضای جامعه است تا آنها در کنار همدیگر بتوانند مسائل و مشکلات خود و آموزش و پرورش را مرتفع کنند. آموزش و پرورش یکی از ارزان ترین و گسترده ترین نهادهای اجتماعی و آموزشی کشور است که از طریق آن می‌توان ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی را در جامعه نهادینه کرد.»
آموزش و پرورش نیازمند همراهی و همکاری سایر دستگاه‌ها و مردم است
این کارشناس آموزش و پرورش گفت: «آموزش و پرورش به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها باشد، بنابراین نهادها و دستگاه‌های دیگر هم باید همراه و همیار آموزش و پرورش باشند، شهرداری‌ها برای راه اندازی و ساماندهی سرویس مدارس و اردوهای دانش‌آموزی، وزارت مسکن و شهر سازی در ساخت و ساز و تامین مدارس، وزارت ارتباطات و اطلاعات در تامین زیرساخت‌های لازم برای آموزش مجازی، وزارت جهاد کشاورزی در تامین نیازهای هنرستان‌های کشاورزی، وزارت صمت در تامین نیازهای هنرستان‌های کاردانش و ماشین آلات مورد نیاز آنها، وزارت بهداشت رصد مسائل بهداشتی و درمانی مدارس، وزارت ورزش رصد و پرورش جسمی دانش‌آموزان و... با آموزش و پرورش همکاری و همراهی کنند.»
وی با تاکید براینکه کار آموزش و پرورش فقط باید تعلیم و تربیت دانش‌آموزان و تامین نیروی متخصص، کارآمد، اثربخش و آموزش دیده مورد نیاز آنها باشد عنوان کرد: «بنیان و اساس تربیت مسئولان آینده کشور از آموزش و پرورش سرچشمه می‌گیرد، کشوری که خواهان آینده ای روشن و توسعه یافته است، بیشترین سرمایه گذاری را در امر آموزش و پرورش انجام می‌دهد. بذرهای کاشته شده در نهاد آموزش و پرورش بعداً به درختان تناوری تبدیل می‌شوند که هم سایه بانند و هم تکیه گاه، برای پرورش این درختان باید از بهترین باغبان‌ها و بهترین کودها و مواد معدنی استفاده شود.»
آماده کردن دانش‌آموزان برای ورود به عرصه‌های اجتماعی
امیری گفت: «آماده کردن دانش‌آموزان برای ورود به عرصه‌های اجتماعی و پذیرفتن مسئولیت‌ها و مشارکت در طرح‌ها و برنامه‌های اجتماعی و فرهنگی و انتقال دانش به نسل آینده از دیگر وظایف نظام تعلیم و تربیت است. هدف اصلی آموزش و پرورش آماده کردن افراد برای پذیرش مسئولیت‌هاست و در این بین معلم نقش تسهیل گر را بر عهده دارد، مهم ترین مهارتی که هر فرد در آموزش و پرورش باید یاد بگیرد، مهارت چگونگی مواجه با مسئله و در نهایت حل مسئله است. بسیاری از کارکردهای دیگر که از طریق آموزش و پرورش در جامعه اتفاق می‌افتد، اینجاست که نقش و جایگاه آموزش و پرورش به عنوان یک دستگاه تاثیرگذار و موثر در امر تعلیم و تربیت دانش‌آموز کشور مشخص و هویدا می‌کند.»
این کارشناس آموزش و پرورش مهمترین دستاورد آموزش و پرورش را افزایش کیفیت یادگیری و یاددهی دانش‌آموزان؛ تربیت معلمانی توانمند، کارآمد، اثربخش و موثر در امر تعلیم و تربیت دانش‌آموزان؛ توسعه مشارکت و حمایت اولیای دانش‌آموزان در امر تعلیم و تربیت؛ توسعه آموزش مجازی و دسترسی سریع و آسان به اطلاعات؛ توسعه عدالت آموزشی؛ بالابردن کیفیت، دقت و صحت مطالب درسی و علمی دانست.
اجرای سند تحول بینادین نیازمند بودجه ویژه است
وی افزود: «بودجه آموزش و پرورش برای اجرای سند تحول بنیادین کافی نیست، برای اجرای کامل این سند باید دو کار اساسی و مهم انجام شود یکی ایجاد فهم و درک مشترک در مجموعه آموزش و پرورش و دیگری اختصاص بودجه ویژه برای اجرای سند تحول بنیادین. بودجه آموزش و پرورش بیشتر صرف هزینه‌های پرسنلی حقوق و مزایای کارکنان آن می‌شود، برای کیفیت بخشی و اجرای سند تحول باید یک بودجه ویژه و اختصاصی پیش بینی شود تا آموزش و پرورش بدون دغدغه نسبت به اجرای آن اقدام کند.»
امیری ادامه داد: «نکته مهم دیگری که باید به آن توجه شود این است که اجرای این سند به تنهایی از عهده آموزش و پرورش خارج بوده و برای اجرای آن نیازمند همراهی و همکاری ملت، دولت و مجلس است. در صورتی که ملت، دولت و مجلس در کنار آموزش و پرورش باشند می‌توان به اجرای سند تحول بنیادین امیدوار بود وگرنه با این بودجه آموزش و پرورش نباید انتظاری بیش از این برای اجرای سند تحول بنیادین داشت.»
این کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نسبت به اسناد بالادستی که در کشور تهیه شده اند و هنوز اجرا نشده اند بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، افزود: «تنها عیب کار این است که این توجهات فقط در حد حرف باقی مانده است اگر این حرف‌ها همراه با درک و فهم مشترک و بودجه مناسب برای اجرای آن باشد می‌توان به اجرای کامل سند تحول بنیادین امیدوار بود. به هر حال برای اجرای سند تحول بنیادین باید همه به میدان بیایند و دست در دست هم برای اعتلای آموزش و پرورش کشور تلاش و کوشش کنند.»
نقش رسانه‌ها در معرفی کارکردهای آموزش و پرورش
وی عنوان کرد: «رسانه‌ها در جهان امروز یک پای نهادینه سازی و ایجاد وحدت و همراهی در جامعه نسبت به طرح‌ها و برنامه‌های دولت‌ها هستند. رسانه به عنوان یکی از بازوهای تعلیم و تربیت می‌توانند مسیر تحول بنیادین این نهاد اجتماعی و فرهنگ ساز را هموار کنند. رسانه‌ها از طریق ایجاد مطالبه و دغدغه در جامعه نسبت به مسائل تعلیم و تربیت فرزندانشان آنها را به مشارکت در طرح و برنامه‌های آموزش و پرورش بویژه لزوم ایجاد تحول بنیادین در آن، ترغیب کنند. رسانه‌ها در کنار آموزش و پرورش، ابزاری مهم برای توسعه ارتباطات و نهادینه کردن ارزش‌های اجتماعی در جامعه هستند و به عنوان عامل مهم و موثر در تغییر مناسبات و ساختارهای یک جامعه نقش ایفا می‌کنند. از مهم ترین کارکردهای یک رسانه در جوامع بشری بحث آموزشی و تربیتی آنهاست که موضوع مهم و مورد توجه جدی کشورهاست.»
امیری اظهار کرد: «این وسایل با قابلیت فراگیری، نفوذ بالا و تاثیرگذاری در زمینه آموزش و پرورش با توسعه ساختارهای موجود و گسترش وظایف آموزشی نقش اساسی را در اجتماعی شدن افراد جامعه ایفا می‌کنند. بنابراین با برنامه ریزی و استراتژی متناسب با شرایط و مقتضیات جامعه می‌توان برای تغییر نگرش مردم به آموزش و پرورش از رسانه‌ها استفاده مطلوب، بهینه و موثر کرد. یکی از این موارد بحث سبک سازی آموزش و پرورش از مسئولیت‌هایی است که ارتباطی با کارکردهای آن ندارد بلکه وسیله اند برای دستیابی به اهداف متعالی نظام تعلیم و تربیت فرزندان این مرز و بوم و یار و همراهی هستند در کنار آموزش و پرورش برای ایجاد تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت کشور.»
این کارشناس آموزش و پرورش بیان کرد: «اهمیت و نقش آموزش و پرورش در بهسازی و توسعه زندگی فردی و اجتماعی موجب شده است که جامعه و اولیای دانش‌آموزان انتظار داشته باشند، مدرسه محیطی آرامش بخش، رشد دهنده و زمینه‌ساز پرورش استعدادهای بالقوه فرزندان آنها باشد. تحقق اهداف متعالی آموزش وپرورش و لزوم توجه به روحیات و ویژگی‌های دانش‌آموزان، تفاوت‌های ناشی از شرایط جغرافیایی و محیطی و محدودیت منابع و امکانات، ایجاب می‌کند که به مدارس قدرت تصمیم‌گیری، استقلال کاری، انعطاف پذیری و امکان مشارکت بیشتری در طرح‌ها و برنامه‌های آموزشی و تربیتی داده شود تا فضای عمومی مدرسه پویا، پرنشاط و فعال شده و توانمندی‌ها و خلاقیت‌های عوامل اجرایی، معلمان و دانش‌آموزان مدارس را به خوبی شکوفا شود.»
وی در پایان تاکید کرد: «سیاست‌ها و راهبردهای اساسی آموزش و پرورش از جمله تمرکززدایی، مدرسه محوری و توسعه مشارکت همه جانبه و تفویض اختیارات لازم به مدارس، زمینه مناسب‌تری برای تحقق اهداف تعلیم و تربیت فراهم می‌کند. مدرسه به عنوان قلب تپنده آموزش و پرورش که جریان دانش و آگاهی را به جامعه پمپاژ می‌کند از مهم ترین نهادهای اجتماعی و آموزشی است، بنابراین تربیت صحیح دانش‌آموزان در ابعاد مختلف دینی و اجتماعی و کشف استعدادها و هدایت و رشد متوازن روحی، معنوی و جسمانی آنان باید مورد توجه جدی دست اندرکاران نظام تعلیم و تربیت و مسئولان نظام قرار گیرد و بار آن را از مسئولیت‌های نامتوازنی که بر دوش آن گذاشته اند سبک کرده و بسیاری از موضوعاتی که ربطی به آموزش و پرورش ندارند به دستگاه‌های ذی نفع دیگری واگذار شود تا آموزش و پرورش فارغ بال از آن مسائل فقط به دنبال توسعه و پیشرفت بیشتر و کیفیت بخشی به نظام تعلیم و تربیت باشد.»
ارسال دیدگاه