در گفت و گو با پانا عنوان شد:
مدرسه محلی برای تحقق آموزش‌های اجتماعی
آموزش و پرورش عنصر تغییر دهنده سرنوشت هر جامعهای است/داشتن فضای مجازی متعالی در گرو داشتن آموزش و پرورش متعالی است
شیراز(پانا)–- شروع آموزش مجازی در دنیا و همچنین در ایران، در بسیاری از ممنوعه‌ها را برای دانشآموزان باز کرد که یکی از آنها استفاده مداوم از گوشی تلفن همراه و اینترنت بود. گوشی تلفنی که ورود آن به مدرسه در تمام این سال‌ها ممنوع بود و دانشآموزان از سوی خانواده نیز تحت کنترل استفاده از این ابزار بودند به واسطه آموزش مجازی و کلاس درسی که تبدیل به گروه‌های مجازی شد، یکباره در فضای اینترنت غوطه‌ور شدند؛ این امر در کنار تمام نکات مثبتی که به همراه داشت معایبی از جمله رشد آسیب‌های اجتماعی و گرایش به فردیت را در افراد و به ویژه دانشآموزان افزایش داد.
اکبر ابراهیمی اولیاء یک دختر دانشجو و یک پسر ١٦ ساله در گفت‌وگو با پانا با اشاره به لزوم حمایت اولیاء از فرزندان خود گفت: در راستای استفاده حداکثری دانشآموزان از کلاس‌های مجازی اولیاء می‌توانند با خرید بسته اینترنت، فراهم سازی بستر برگزاری کلاس‌های مجازی و کنترل ساعت‌‌های مطالعه فرزندانشان از فرزند خود حمایت کنند و به آنها روحیه دهند.
ارتقاء دانش اولیاء از فضای مجازی در کاهش آسیب‌های اجتماعی درگیر با فرزندان موثر است
ابراهیمی اظهار کرد: اولیاء با ارتقاء دانش خود از فضای مجازی می‌توانند استفاده از فضای مجازی را به سمت ارتقای سطح علمی و اخلاقی فرزندان خود هدایت کنند چرا که در صورت نبود دانایی کافی توسط اولیاء این امر میسر نمی‌شود.
وی ادامه داد: اگر روابط اولیاء با فرزندان خود دوستانه باشد اولیاء می‌توانند فرزندان خود را راهنمایی و هدایت کنند.
ابراهیمی با بیان اینکه تربیت دانشآموزان در کلاس‌های حضوری بسیار موثرتر از کلاس‌های مجازی است گفت: آسیب‌های جسمی، روحی و اجتماعی درگیر با دانشآموزان از هنگامی که کلاس‌های درس را به صورت مجازی دنبال می‌کنند نسبت به گذشته پیشی گرفته است.
به گفته وی در صورت برگزاری کلاس‌های حضوری اولیاء دغدغه سلامتی فرزندان خود را دارند که با انجام واکسیناسیون این نگرانی کاهش پیدا می‌کند.
مشاور یکی از مدارس آموزش و پرورش ناحیه 2 شیراز نیز چالش‌های روانی آموزش‌های مجازی در ایام کرونا را نبود روش تدریس مناسب، پایین بودن سواد دیجیتالی دانشآموزان، عدم درآمد کافی برای تهیه تکنولوژی مناسب و مورد نیاز دانشآموزان برشمرد.
شهرام ده بزرگی بیان کرد: دانشآموزان می‌توانند نرم افزارهای آموزشی که در غالب بازی به تدریس کتابهای درسی نیز می‌پردازد را تهیه کنند تا از فضای مجازی استفاده مفیدی داشته باشند.
ده بزرگی ادامه داد: والدین می‌توانند با ارتقاء سواد مجازی خود و استفاده مناسب از آن استفاده از فضای مجازی را به سمت ارتقاء سطح علمی و اخلاقی فرزندان خود هدایت کنند.
سن نوجوانی مرحله هویت‌یابی و پایه‌ریزی شخصیت است
این مشاور مدرسه ادامه داد: آسیب‌های فضای مجازی می‌تواند سبب بروز مشکلات عصبی یا پایین آمدن کیفیت خواب در نوجوانان می‌شود در نتیجه هورمون رشد در کودکان و نوجوانان متوقف و چرخه خواب و بیداری دانشآموزان مختل می‌شود و رشد روانی _ اجتماعی و شکل‌گیری شخصیت در دانشآموزان را به تأخیر می‌اندازد.
ده بزرگی اضافه کرد: ریشه وسواس در نوجوانان در اختلالات اضطرابی و ترس از شکست است بنابراین وبگردی باعث تشدید اختلالات اضطرابی، وسواس، گوشه گیری، افسردگی و در نهایت اعتیاد به فضای مجازی می‌شود.
وی ادامه داد: بازی با تبلت و گوشی همراه فرصت آموزش، خواندن، نوشتن و حتی اجتماعی شدن و برقراری ارتباط با دیگران را از کودکان سلب می‌کند در نتیجه ما شاهد ضعف در شکل‌گیری هویت، افسردگی و گوشه‌گیری در نوجوانان هستیم.
این مشاور بیان کرد: سن نوجوانی مرحله هویت‌یابی و پایه‌ریزی شخصیت است ولی آسیب‌های ناشی از فضای مجازی و سطحی نگری ناشی از آن مانع رشد اجتماعی و توانمند سازی روانی _ اجتماعی دانشآموزان می‌شود.
به گفته وی ارتباط مجازی فرصت یادگیری آداب زندگی را به طور عملی از نوجوانان سلب می‌کند.
مدرسه محل تحقق آموزش اجتماعی
در ادامه این گفت‌وگو رئیس اداره آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش فارس نیز معتقد است پیامدهای منفی برگزاری کلاس‌های درسی به صورت مجازی بیشتر از دایر بودن برگزاری کلاس‌های درسی به صورت حضوری است.
روح اله سخایی در گفت‌وگو با پانا ادامه داد:«آموزش زیست اجتماعی، تحمل افکار دیگران، چگونگی مواجهه با مشکلات در جامعه و احترام به حریم دیگران همه این موارد در محیط مدرسه محقق می‌شود. بنابراین مدرسه محل تحقق آموزش اجتماعی است، اما در فضای مجازی مدرسه نمی‌تواند محل آموزش اجتماعی باشد در نتیجه دور شدن دانشآموزان از آموزش حضوری تبدیل شدن دانشآموزان به انسان‌های تک بعدی را به دنبال دارد.»
وی با اشاره به اینکه ایام کرونا آسیب‌های رایج در بین دانشآموزان را مضاعف کرده است گفت:« عدم ارتباط دانشآموزان با همکلاسی‌های خود و عدم حضور در کلاس درس نیز در کنار آسیب‌های درگیر با دانشآموزان در ایام کرونا به چشم می‌خورد. حتی در یک بازه زمانی ما شاهد خودکشی‌های فراوان دانشآموزان استان فارس بودیم.
رئیس اداره آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش فارس اظهار کرد:«در هنگامی که دانشآموزان، آموزش را به صورت مجازی دنبال می‌کنند شرایط تخلیه انرژی برای آنها کمتر از گذشته فراهم است. در نتیجه عدم تاب آوری، سرخوردگی، انزجار از فضای خانواده را برای دانشآموزان به دنبال دارد.»
سخایی آسیب را هنجارشکنی‌هایی که اصول استاندارد زندگی بشری را با خطر مواجه کند عنوان کرد و گفت: «هر مسئله‌ای که در این قالب بگنجد را، می‌توان آسیب عنوان کرد. آسیب در ابعاد خانوادگی، تحصیلی، روانی، اعتقادی همراه با پرخاشگری، کم حوصلگی، مقایسه زندگی دانشآموزان با کاربران فضای مجازی بروز می‌کند.»
وی بیان کرد:« اشراف نوجوانان و جوانان بر فضای مجازی بیشتر از سایر افراد است، اما این اشراف گاهی اوقات سبب افزایش توقعات یک دانش‌آموز می‌شود در صورتی که در اکثر مواقع، میزان توقعات دانش‌آموز با زندگی او همخوانی ندارد و می‌تواند عاملی برای بروز آسیب باشد.»
به گفته وی در فضای مجازی وضعیت تحصیلی و روانی، سازگاری با محیط، ارتباط با خانواده و مبادلات اجتماعی دانشآموزان تحت تاثیرات منفی قرار گرفته است.
عدم برطرف سازی مشکلات فضای مجازی با فیلتر
رئیس اداره آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش فارس بیان کرد:« برخی راحت‌ترین راه کنترل آسیب‌های فضای مجازی را فیلتر عنوان می‌کنند در صورتی که با فیلتر کردن آسیب‌های این فضا برطرف نمی‌شود، همانطور در هنگام رواج تلفن ثابت در خانه‌ها شاهد مزاحمت‌های پی در پی همسایه‌ها برای یکدیگر بودیم اما به مرور زمان فرهنگ استفاده از تلفن به وجود آمد.»
سخایی فضای مجازی را یک پنجره زیبا برشمرد و گفت:« در جامعه بشری نمی‌توان پنجره‌های زیبا را بست بلکه باید فرهنگ استفاده از این پنجره زیبا را در میان جامعه بشری ترویج داد.»
وی نظام سیاسی کشور را از عناصر تاثیرگذار بر افکار عمومی دانست و گفت:«هر چه نظام سیاسی یک کشور غیر انسدادی‌تر باشد آن جامعه فضای بهتری دارد و آسیب‌های کمتری را تجربه خواهد کرد.
سخایی به لزوم آموزش مهارت استفاده از فضای مجازی، همراهی خانواده‌ها با فرزندانشان، ایجاد فضایی صمیمانه توسط والدین در مسیر فرهنگ سازی استفاده از فضای مجازی اشاره کرد.
وی با بیان اینکه در راستای فرهنگ‌سازی آموزش و پرورش می‌تواند بیشترین نقش را ایفا کند، گفت:«در جامعهای که فرهنگ سازی شده می‌توان ارزش‌ها، ایدئولوژی‌ها، اخلاق و قانون را حفظ کرد.»
آموزش، عنصری در راستای نهادینه کردن فرهنگ
رئیس اداره آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش فارس آموزش را عنصری در راستای نهاینه کردن فرهنگ برشمرد و گفت:«یکی از عناصری که می‌تواند فرهنگ استفاده از فضای مجازی را نهادینه کند آموزش است.»
سخایی، چک کردن گوشی نوجوان توسط پدر و مادر را عامل ویران کننده ارتباط بین اعضای خانواده برشمرد و گفت:«این عمل فاصله اولیاء و نوجوان را افزایش می‌دهد و اعتماد به نفس را از نوجوان می‌گیرد.»
وی ادامه داد:« تسلط اولیاء بر فضای مجازی عنصری برای پیشگیری از فروپاشی ارتباط اولیاء و نوجوانان است چرا که عدم تسلط اولیاء بر فضای مجازی سبب عدم توجه دانشآموزان به حرف پدر و مادر می‌شود.»
سخایی با بیان اینکه نبود توجه کافی والدین به نوجوانان می‌تواند باعث بروز آسیب در بین نوجوانان شود گفت:« برقراری ارتباط دوستانه بین نوجوان و اولیاء از بروز بسیاری از آسیبها پیشگیری می‌کند.»
رئیس اداره آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش فارس اظهار کرد:«گرچه شکاف بین نسلی برقراری ارتباط دوستانه بین اولیاء و نوجوانان را دشوار می‌کند، اما با رضایت نسبی و صرف نظر کردن از برخی خواسته‌ها توسط اولیاء و نوجوانان می‌توانیم شاهد برقراری ارتباط خوب در بین اولیاء و نوجوانان باشیم.»
سخایی با اشاره به لزوم جلوگیری از ورود مطالب فضای مجازی به فضای حقیقی گفت:«دوستی در فضای مجازی از جمله این موارد است که می‌تواند سبب ایجاد مشکل برای نوجوانان شود.»
وی گفت:«هیچ موقع نمی‌توان ادعا کرد که آسیب و بحرانی در بین دانشآموزان نداریم بلکه می‌توانیم با فرهنگ سازی این آسیبها را به کمترین حد ممکن برسانیم.»
سخایی خانواده، نهادهای اجتماعی و سیاسی غیر دولتی، رسانه‌ها، الگوپذیری از شخصیت‌های مشهور را عنصر کوتاه مدت در کاهش آسیب‌های اجتماعی در بین دانشآموزان برشمرد و افزود:«ثابت شده است که تحصیل دانشآموزان در آموزش و پرورش عنصر بلند مدتِ کاهش آسیبها در بین دانشآموزان است.»
وی همچنین بنیادی‌ترین عنصر تغییر دهنده سرنوشت هر جامعهای را «آموزش و پرورش» عنوان کرد و گفت:« با توجه به اینکه کل افراد جامعه از مجرای آموزش و پرورش عبور می‌کنند باید مجرای آموزش و پرورش را از طریق فرهنگ سازی احیاء کنیم.»
به گفته رئیس اداره آسیب‌های اجتماعی اداره کل آموزش و پرورش فارس با توجه ویژه به آموزش و پرورش و گماردن نیروهای مستعد در این مجموعه می‌توانیم شاهد وجود جامعهای سالم با کمترین آسیب باشیم.
سخایی با بیان اینکه به صورت قطعی نمی‌توان استفاده دانشآموزان از اینترنت را موجب کاهش ارزش‌های خانواده برشمرد، گفت:«اینترنت شمشیر دو لبه‌ای است که دانش‌آموز می‌تواند از آن استفاده مفیدی داشته باشد و ورود به فضای مجازی را نمی‌توان مضر دانست، چرا که فضای مجازی در حال حقیقی شدن است و مردم در این فضا نیازهای روزمره خود را برطرف می‌کنند.»
وی افزود:«نسل نوجوانان بدون تلاش، نیاز خود را از دیگران درخواست می‌کنند و راحت طلبی در وجود آنها نهادینه می‌شود در نتیجه ما شاهد بروز برخی از آسیبها از جمله انزجار از والدین، ناسازگاری با محیط، عدم تاب آوری و کاهش فعالیت‌های فیزیکی در بین نوجوانان هستیم.»
سخایی دانایی را مغلوب انسان و جامعه برشمرد و گفت:«در دنیای جدید تنها علم و دانایی است که می‌تواند جامعه را اداره کند.»
خبرنگار: محمد فروتن
ارسال دیدگاه