کرونا در ایران، مسیر حرکت به سمت آموزش نوین را سرعت بخشید

معاون پژوهش، برنامه ریزی و توسعه منابع آموزش و پرورش فارس در گفت و گو با پانا با بیان اینکه مولفه‌های آموزش و پرورش به طور قطع در چند سال آینده تغییر خواهد کرد گفت: «در حال حاضر مؤلفه‌های جدید آموزش و پرورش در زیست‌بوم جدید قابل تعریف است و باید با توجه به آن فرایند یادگیری را به صورت موثر دنبال کنیم. قطعا آموزش و پرورش، پس از کرونا از نظر زیر بنا و شکل با آموزش و پرورش قبل از کرونا متفاوت خواهد بود.»

ارتقاء سطح سواد دیجیتالی اولیاء، از مزایای دوران کرونا است

محسن کلاری ادامه داد: «با همه مشکلات و کمبودهایی که ویروس کرونا برای آموزش ایجاد کرد، کرونا سبب ارتقاء سواد دیجیتالی در اولیا و دانش‌آموزان شد که این امر منجر به ارتقاء زیرساخت و بستر الکترونیکی نیز شد؛ درنتیجه اولیاء و متخصصین و صاحب نظران آموزش و پرورش متوجه تغییر در رویکردهای آموزش، پرورش و تربیت شده‌اند.»

او با بیان اینکه در زیست‌بوم جدید مولفه‌های ما از نظر تربیتی دچار تغییر اساسی شده‌اند گفت: «یک سال و نیم است که دانش‌آموزان ما در منزل هستند و نوع ارتباط تربیتی که باید با معلمان و اولیای مدرسه می‌گرفتند متفاوت شده است.»

معاون پژوهش، برنامه ریزی و توسعه منابع آموزش و پرورش فارس ادامه داد: «در زیست‌بوم جدید نوع ارتباطی که دانش‌آموزان با وسائل الکترونیکی داشته‌اند دستخوش تغییر و منجر به بروز آسیب‌هایی در دانش‌آموزان شده است که قطعا به محض بازگشایی مدارس، آموزش و پرورش باید برای رفع عادت‌هایی که در استفاده از وسایل الکترونیکی در دانش‌آموزان ایجاد شده به دنبال راه حل باشند و برنامه‌های میان مدت و دراز مدتی به لحاظ استفاده درست از ابزار الکترونیکی در برنامه‌ها و تصمیم سازی‌ها در نظر بگیریم.»

خانواده‌ها در جریان آموزشی و پرورشی فرزندانشان نقش دارند

او با بیان اینکه خانواده‌ها در زمان پیش از کرونا در جریان روند آموزشی و پرورشی فرزندانشان بوده‌اند، اما اکنون خود خانواده‌ها در جریان آموزشی و پرورشی فرزندانشان نقش دارند، گفت: «نگاه بسیاری از اولیا به تربیت، آموزش، مولفه‌های آموزشی و پرورشی تغییر کرده و بسیاری از آنها با انتقادات و پیشنهادهای خود در راستای بهبود روند آموزشی کمک شایانی به آموزش و پرورش می‌کنند و به نوعی دستیار آموزشی ما به شمار می‌روند.»

او اظهار کرد: «سطح سواد دیجیتال معلمان قابل مقایسه با قبل از کرونا نیست و در تولید محتوا و برگزاری کلاس‌های مجازی بسیار متحبر شدند، گرچه آموزش مجازی جای آموزش حضوری را نمی‌گیرد، اما قطعا این تجربه‌ها کمک می‌کند که آموزش مجازی را در کنار آموزش حضوری دنبال کنیم.»

کلاری اضافه کرد: «گرچه زیست‌بوم جدید در دنیا متناسب با دین و مذهب، فرهنگ، بوم، اجتماع و شرایط آب و هوا متفاوت است، اما استفاده از تجربه سایر کشورها برای ما می‌تواند ارزشمند باشد.»

او با بیان اینکه ارکان آموزش حضوری و ارکان آموزش الکترونیک با یکدیگر متفاوت است گفت: «در ارکان آموزش حضوری معلم، دانش‌آموز و کتاب از جمله ارکان آموزشی هستند اما در ارکان آموزش الکترونیکی محتوا جای کتاب را می‌گیرد، در نتیجه می‌توان گفت ارکان آموزش حضوری و الکترونیکی دستخوش تغییر شده است.»

معاون پژوهش، برنامه ریزی و توسعه منابع آموزش و پرورش فارس تاکید کرد: «تربیت اجتماعی و دینی به صورت غیرحضوری نمی‌تواند تاثیر لازم را بر دانش‌آموزان داشته باشد و در فضاهای تربیتی و آموزشی ارتباط حضوری که در بین معلم و دانش‌آموز است، باید بازنگری شود و با استفاده از بستر به وجود آمده توسط کرونا باید آموزش را غنای بیشتری دهیم و شکل آن را عوض کنیم. شاید دیگر لازم به حضور دانش‌آموزان برای بعضی از دروس در مدرسه نباشد، ولی در عوض برنامه حضور دانش‌آموزان در مدرسه برای امور پرورشی مانند تربیت اجتماعی و دینی و تربیت بدنی برنامه‌ریزی شود.»

او با بیان اینکه در زیست‌بوم جدید آموزش و پرورش، ضمن تعدیل مشکلاتی که در یک سال و نیم گذشته برای دانش‌آموزان ایجاد شده، باید مشکلات را رفع کنیم گفت: «انتظار می‌رود آموزش و پرورش، با برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از تجربه‌ صاحب نظران تعلیم و تربیت و انجمن اولیا و مربیان بتواند در این زمینه نقش خود را ایفا کند تا از اولیاء نیز برای ارتقای آموزش و پرورش در دوران پساکرونا استفاده شود.»

به گفته‌ کلاری افزایش سطح مشارکت خانواده‌ها و اولیا در تسهیل یادگیری دانش‌آموزان در زیست‌بوم جدید پدیده‌ قابل ملاحظه‌ای است به طوریکه هر خانه به یک کلاس درس تبدیل شد، در نتیجه ما در ایام کرونا به تعداد دانش‌آموزانمان، کلاس درس داشتیم.

کلاری ادامه داد: «آموزش و پرورش در زیست‌بوم جدید قطعا در سراسر دنیا متحول و دایره‌ اطلاعاتی ما بیشتر می‌شود و این تحول در محتوای الکترونیکی نیز ظهور خواهد کرد، چرا که با توجه به سرعت رشد فناوری، آموزش و پرورش به عنوان متولی آموزش کشور و اولیا به عنوان همراهان و همکاران و پشتیبانان آموزش باید خود را آماده‌ انعطاف بزرگی کنند و این انعطاف هنگامی رخ می‌دهد که نیاز به تغییر اساسی در دستگاه تعلیم و تربیت احساس شود.»

معاون پژوهش، برنامه ریزی و توسعه منابع آموزش و پرورش فارس یکی از ارکان آموزش الکترونیکی را ارزیابی برشمرد و گفت: «ارزیابی جهات مختلفی از جمله محتوا، معلم و دانش‌آموز دارد که نتایج آن از هر کدام از این سه مورد، آموزش و پرروش را در مسیر بهبود روند آموزش الکترونیک یاری می‌دهد.»

او با بیان اینکه اکثر دوره‌هایی که در زمان کرونا برای معلمان برگزار شده در راستای آموزش تولید محتوا بوده است خاطرنشان کرد: «محتواهای زیادی در شاد و در سایر پیام‌رسان‌ها توسط معلمان تولید شد.»

کلاری اظهار کرد: «در زیست‌بوم جدید، آموزش‌های ضمن خدمت کوتاه مدت برای معلمان متناسب با درخواست آنها خواهد بود و از گروه‌های آموزشی، معلمان، نماینده معلمان و نماینده مدیران نظرسنجی می‌کنیم و متناسب با هر آنچه در دوران پساکرونا نیاز به آنها دارند دوره‌‌ها را برگزار می‌کنیم.»

متحول سازی طرح ارزیابی از معلمان

او از متحول سازی طرح ارزیابی از معلمان با عنوان "تجارب برتر تدریس" پس از 40 سال خبر داد و گفت: «در آموزش ایام کرونا شاخص‌های ارزیابی گذشته را کنار گذاشتیم و شاخص‌های جدیدی از جمله تولید محتوای جدید، خلاقیت‌های معلمان در زیست‌بوم جدید و جلوه‌های ویژه معلمی را به عنوان شاخص اصلی ارزیابی در این طرح در نظر گرفتیم.»

معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و توسعه منابع آموزش و پرورش فارس با اشاره به اینکه معلمان با دلسوزی، ابتکار و خلاقیت توانستند این سال سخت تحصیلی را سپری کنند، ادامه داد: «بیش از 22 هزار معلم دولتی و غیردولتی در این جشنواره شرکت کردند و امسال تمام معلمان رسمی و حق‌الزحمه‌ای امکان حضور در این طرح داشتند؛ استقبال معلمان از این جشنواره برای ارائه تجربه‌های نوینی که در تدریس داشتند بسیار بالا بود.»

اتصال بیش از 98 و نیم درصد از مدارس فارس به اینترنت

کلاری در ادامه این گفت و گو از اتصال بیش از 98 و نیم درصد از مدارس فارس با همکاری مخابرات فارس به اینترنت خبر داد و گفت: «قبل از کرونا کمتر از 60 درصد از مدارس فارس به اینترنت متصل بوده‌اند که این پیشرفت در اتصال به اینترنت نشان دهنده تفاوت بستر آموزش و پرورش در دوران پسا کرونا است.

او اظهار کرد: «زیست‌بوم جدید همه‌چیز را متحول کرد و شاید نیاز باشد که با بازبینی سند تحول بنیادین و توجه به ویژگی‌های زیست‌بوم جدید، مواردی حذف و اضافه شود.»

تمرکزگرایی در محتوای کتب درسی کنار گذاشته شود

معاون پژوهش، برنامه ریزی و توسعه منابع آموزش و پرورش فارس با بیان اینکه در تمام دنیا آموزش به صورت مرکزی کنترل و به صورت بومی اجرا می‌شود گفت: «لزومی ندارد که مطالب کتب درسی در کشور مطابق یکدیگر باشد بلکه باید تمرکزگرایی کنار گذاشته شود و فضای کافی به هر استان و منطقه داده شود تا بتواند برای آموزش و پرورش خود تصمیماتِ بومی و محلی بگیرد.ر

او با بیان اینکه باید خود را آماده تغییرات بزرگی در پساکرونا به واسطه زیست بوم جدید کنیم، گفت: «پذیرش تغییرات به چابکی خاصی نیاز دارد و هرچه سیستم اداری بزرگتر و پیچیده‌تر باشد پذیرش و تحقق تغییرات سخت‌تر خواهد بود و همین امر دلیلی بر اهمیت اجرای تمرکز زدایی از سیستم آموزشی و بومی‌سازی آن است.»

زیست‌بوم جدید عامل حرکت به سوی بستر سازی

کلاری تاکید کرد: «کرونا در کشور ما موجب شد تا مسیر آموزش نوین به سرعت طی شود، مسیری که در صورت نبود کرونا، شاید تا ١٠ سال آینده نیز به آن نمی‌رسیدیم و از طرفی معلمان هم تا این حد به این سطح از آمادگی در تولید محتوا نمی‌رسیدند و سعی می‌کردند روش سنتی خود را ادامه دهند اما در حال حاضر ما شاهد اتفاق خوبی هستیم و آموزش الکترونیک به خوبی جای خود را در کشور و در بین تمام خانواده‌ها باز کرد.»

او با بیان اینکه در بسیاری از مقوله‌های آموزشی مدل محتوای الکترونیکی بهتر از حضوری است گفت: «آموزش ترکیبی(آموزش مجازی در کنار آموزش حضوری) می‌تواند برای دانش‌آموزان مدل آموزش خوبی باشد و در پساکرونا باید به سمت آموزش ترکیبی برویم.»

نزدیک به 900 هزار دانش‌آموز استان فارس در 9 هزار و 500 واحد آموزشی دولتی و غیردولتی مشغول تحصیل هستند؛آموزش و پرورش استان فارس دارای 68 هزار پرسنل رسمی و 18 هزار نیروی غیررسمی دارد.

خبرنگار: محمد فروتن