نفس های آخر شیرینی سنتی در پایتخت 57 ساله ایران

باقلوای پیچ و لوزینه، نان‌نخودی، نان‌قندی، نان‌برنجی، نان‌بادامی (قرابیه)، نان‌گردویی، حاج‌کریمی، پادرازی، نان‌چایی، نان‌چرخی، اتابکی و ولیعهدی از شیرینی‌های سنتی معروف قزوین هستند و این شیرینی‌ها در گذشته به وسیله تنور و ذغال پخت می‌شده و کم کم آپولو، جای روش قدیمی را گرفته و امروزه فر، دستگاه پخت شیرینی سنتی در قزوین است.

یکی از کارشناسان میراث فرهنگی پیرامون علت رونق شیرینی‌پزی در قزوین عنوان می‌کند: «وجود باغ‌های پسته، بادام و گردو در دشت‌های قزوین و استفاده از این محصولات در شیرینی‌ها یکی از عوامل رونق شیرینی پزی و مهارت بانوان شهر در این زمینه است.»

ویروس کرونا همه چیز و همه کس را در کشور تحت‌الشعاع خود قرار داده و با آغاز شیوع این ویروس، بسیاری از اصناف و صنایع، زمین‌گیر شده‌اند؛ قنادی‌ها و شیرینی‌فروشی‌ها یکی از این صنایع هستند که این روزها دیگر رونق گذشته را ندارد.

ویروس کرونا همزمان با فرارسیدن نوروز 99 وارد کشور شد و اواخر بهمن ماه این مهمان ناخوانده همه کشور ما را درگیر خود کرد. در این بین صنف قنادان و شیرینی‌فروشان از جمله اصنافی بودند که چندین ماه قبل از عید، مواد اولیه برای تولید شیرینی شب عید خود را تهیه کرده و بسیاری از آن‌ها حتی شیرینی‌های خود را از قبل تولید کرده بودند.

ویروس کرونا انتظار 11 ماهه قنادان برای بهره برداری از بازار شب عید را زودتر از موعد به پایان رسانید و کاری کرد تا محصولات تولیدی این زحمت‌کشان روی دستشان بماند و مردم از خرید این محصولات روی برگرداندند.

یکی از قنادان قزوینی در این خصوص به پانا می گوید: «شیرینی‌فروشی‌ها و قنادی‌ها از چند جهت با ورود ویروس کرونا ضربه دیدند؛ نخست اینکه این ویروس در برهه ای وارد کشور شد که ما بازار شب عید را از دست دادیم، دوم اینکه مردم حساسیت‌هایی داشتند و استقبال آن‌ها از خرید شیرینی پایین آمد و سوم اینکه در برهه‌ای با دستور ستاد مقابله با کرونا مغازه‌ها بسته شدند و همین امر باعث شد تا بسیاری از شیرینی‌های ما از بین برود، چون که شیرینی یک محصول فاسد شدنی است و شاید در مقایسه با دیگر صنوف ما بیشترین آسیب را از این جهت دیدیم.»

وی در مورد میزان فروش خود، اعلام می کند: «در مقایسه با روزهای اوج کرونا، اخیرا اوضاع فروش شیرینی بهتر شده است، اما هنوز ما شرایط خوبی نداریم، چرا که همانطور که می دانید هتل‌ها بسته شده‌اند و مراسمات هم برگزار نمی‌شود، پس یکی از بازارهای خوب ما برای فروش شیرینی از بین رفته است.»

یکی دیگر از قنادان در مورد حساسیت مردم نسبت به مصرف شیرینی، اظهار می‌کند: «بعضی از شیرینی‌های ما در دمای 400 درجه پخته می‌شوند و در بسته‌بندی و چینش آن‌ها نیز تمام موارد بهداشتی رعایت می‌شود؛ پس مردم نگران این قضیه نباشند.»

ویروس کرونا امسال پرونده سفرهای نوروزی را هم بست تا گردشگران نتوانند وارد قزوین شوند و نبود این سرمایه‌های ارزشمند در شهر سبب شد تا قنادان شهر به ویژه شیرینی فروشی‌های خیابان امام(ره) و سرای سعدالسلطنه از موهبت گردشگران بهره‌مند نشوند.

جواد حق لطفی، رئیس کمیته خدمات حمل‌ونقل ستاد اجرایی هماهنگی خدمات سفر استان قزوین در همین رابطه از کاهش 68 درصدی تردد خودروها در راه های ارتباطی استان در عید نوروز امسال در مقایسه با عید سال گذشته خبر می دهد و می گوید: «از 25 اسفندماه سال 98 تا 16 فروردین ماه سال 99 چیزی حدود هفت میلیون و 184 هزار و 883 خودرو در راه های ارتباطی استان تردد داشته اند که این آمار کاهش جدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته و به دلیل شیوع ویروس کرونا و دستور ستاد مقابله با کرونا برای خودداری مردم از مسافرت، سفرهای نوروزی به قزوین کاهش زیادی داشته است.»

همچنین شهرداری قزوین که همیشه آغوشش برای میزبانی از گردشگران باز بود و برنامه های متنوعی را برای عید تدارک می دید، امسال با صدور اطلاعیه‌ای به مردم شهرهای دیگر گفت که برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا به قزوین نیایند و اعلام کرد: «مردم قزوین مردمانی میهمان نوازند و امید داشتیم که نوروز امسال نیز هموطنانمان از اقصی نقاط کشور را در شهرمان ببینیم، اما امسال میهمان ناخوانده‌ای که شهر قزوین را نیز درگیر خود کرده، ما را از پذیرایی میهمانان معذور کرده است و از همه هموطنان می خواهیم از انتخاب قزوین به عنوان مقصد گردشگری خودداری کنند و امیدواریم به زودی بتوانیم میزبان شایسته‌ای برای شهروندان در شهری به قدمت تاریخ باشیم.»

در این مسیر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان قزوین نیز دست به کار شد و اماکن تاریخی و موزه های قزوین را تعطیل و هتل ها، خانه مسافرها، میهمان پذیرها، اقامتگاه های بوم گردی و هتل آپارتمان ها را از پذیرش مسافر منع کرد.

یعنی شیرینی فروشی های سنتی قزوین به دلیل ویروس کرونا در نوروز امسال، آن ظرفیت دو میلیون مسافری که در نوروز 98 از آثار تاریخی و طبیعی قزوین بازدید کرده بودند را از دست دادند و حضور گردشگران در بازارهای قزوین نزدیک به صفر شد.

نصرت اله حیدری، رئیس اتحادیه قنادان و شیرینی‌فروشان قزوین نیز در گفتگو با پانا، عدم حضور مسافران نوروزی در قزوین را یکی دیگر از عوامل کاهش فروش شیرینی سنتی قزوین عنوان و بیان می کند: «سال های گذشته گردشگران استقبال خوبی از شیرینی‌های سنتی قزوین همچون نان برنجی، قندی، نازک، نخودی، چرخی، باقلوا لوزی و پیچ و سایر محصولات سنتی ما داشتند و قنادی‌ها و شیرینی‌فروشی‌های قزوین به ویژه در خیابان امام(ره) و سرای سعدالسلطنه میزبان این مسافران بودند، اما ویروس کرونا مانع حضور مسافران نوروزی شد و قنادان از این بخش هم ضرر کردند.»

حیدری با اعلام اینکه امسال ما در صنف قنادان و شیرینی‌فروشان افزایش قیمت نداشته ایم، به کاهش 70 درصدی فروش شیرینی در استان اشاره و اظهار می‌کند: «بیماری کرونا 70 درصد قنادی‌های استان را فلج کرده و این مشکل برای همه قنادی ها و شیرینی فروشی های کشور اتفاق افتاده است.»

رئیس اتحادیه صنف قنادان و شیرینی‌فروشان قزوین از دولت می خواهد به این صنف کمک کند تا قنادی ها از بحران کرونا خارج شوند و بیان می کند: «اخیرا ثبت نامی را انجام داده ایم، اما هنوز دولت هیچ کمکی را به ما نکرده و بسیاری از مراکز ما در استان قزوین تعطیل شده است.»

همانطور که آمارها گویا هستند، قنادی‌ها و به خصوص شیرینی‌فروشی های سنتی قزوین از قِبَل ویروس کرونا آسیب جدی دیده و شیرینی سنتی فروشی های قزوین به نفس نفس افتاده‌اند؛ پس چه خوب است که پیش از تعطیلی این مراکز و به فراموشی سپرده شدن این شیرینی‌های خوشمزه فکری به حال آن ها بکنیم.

گزارش: مسعود میرزایی