مدرسه باید آماده بحران‌باشد

همه اینها سبب می‌شود که تصمیم‌گیری خوب دچار اخلال ‌شود. تعریف سلامت این است: وجود رفاه جسمی، روانی و اجتماعی، یعنی سلامت فقط به‌معنای نبود بیماری یا معلولیت نیست. وقتی تعریف سلامت این است یعنی می‌توان آن را در مثلث امنیت، تربیت و سلامت بگذاریم. یعنی اگر سلامت نداشته باشیم، امنیت نداریم و اگر تربیت درستی نداشته باشیم، سلامت‌مان به خطر می‌افتد. در مدارس چند چالش بزرگ داریم؛ آموزش‌های لازم به‌صورت مهارتی در بسیاری جاها وجود ندارد. خیلی جاها بچه‌ها فقط به‌صورت شفاهی مواردی را یاد می‌گیرند اما در رفتارشان دیده نمی‌شود.

در موضوع شیوع کرونا تاکید ما بر این است که بچه‌ها سه گام ابتدایی را یاد بگیرند: بپوشانید (هنگام سرفه و عطسه)، دست ندهید و روبوسی نکنید و دست‌ها را درست بشویید. اما واقعیت این است که اینها هنوز برای بچه‌ها به رفتار تبدیل نشده است. ما آموزش شستن صحیح دست‌ها را خیلی وقت است شروع کرده‌ایم اما واقعا این 20 ثانیه طول کشیدن و شستن درست کف دست، لای انگشت‌ها و مچ فقط در زمان اپیدمی‌هاست که جدی گرفته می‌شوند. از طرف دیگر ما باید زیرساختی کار کنیم و به‌خصوص به‌سمت همکاری خانواده‌ها برویم که به‌هنگام بیماری بچه‌ها را راهی مدرسه نکنند. خیلی وقت‌ها می‌گویند بچه درسش عقب می‌افتد و یک جوری سعی می‌کنند ظاهر قضیه را جوری درست کنند که این فرهنگ جا بیفتد که به محض دیدن علایم بیماری بچه‌ها را در خانه نگه دارند.

در بحث تجهیزات مدارس که در وضعیت فعلی مطرح می‌شود باید گفت که مدرسه همیشه باید کمک‌های اولیه داشته باشد، همیشه سرایداران باید از روپوش و دستکش استفاده کنند و کارت سلامت داشته باشند. صابون مایع و محلول‌های گندزدا باید همیشه در مدارس وجود داشته باشد نه اینکه وقتی با مشکل مواجه شدند. به‌محض مبارزه با اپیدمی و پاندمی که همه‌ چیز باید آماده باشد تازه شروع می‌کنیم به رسیدگی به وضعیت زیرساخت‌های بهداشتی و درست کردن فرهنگ. در بحران است که به فکر می‌افتیم و نیاز به فرهنگ و تجهیزات و همدلی اولیا. نوسازی مدارس باید مدرسه‌ای که می‌سازد را با تجهیزات کامل تحویل دهد تا در چنین مواقعی بشود از آنها استفاده کرد. نباید مثلا در زمان زلزله به این فکر بیفتیم که مدرسه آیا راه خروج درست و امن دارد یا درهایش به داخل باز می‌شود یا بیرون. مدرسه باید همیشه آماده بحران باشد. ساعت مدرسه‌ها باید به افق سلامت کوک شود و این موضوع همیشگی باشد.

در موقعیتی ایده‌آل که مدرسه‌ها آمادگی مقابله با بحران را داشته و ارتباط میان بخشی درستی بین آنها و مسوولان باشد، می‌توانیم بگوییم که از مردم جلوتر هستیم، اما در موقعیت فعلی مردم از ما به‌عنوان آموزش و پرورش جلوتر هستند. مردم هستند که در فضای مجازی اعلام می‌کنند: این ما هستیم که بچه‌های‌مان را مدرسه نمی‌فرستیم، در صورتی‌که ما باید تصمیمی می‌گرفتیم که برای مردم ایجاد آرامش ذهنی کند و اعتماد آنها به ما بذر امیدی در دل‌شان بکارد.

همه اینها نشان می‌دهد که در برنامه درسی بچه‌ها حتما باید هفته‌ای دو ساعت زنگ سلامت وجود داشته باشد. حدود 12 سال پیش هیات وزیران مصوب کردند که دو ساعت در هفته دانش‌آموزان درس سلامت داشته باشند اما هرگز اجرایی نشد. به‌واسطه این مصوبه، ساعت کار مراقبان سلامت مدارس (که 30 ساعت موظفی در هفته دارند) به سیستم17-12 تغییر می‌کرد، یعنی بخشی از کارشان آموزشی و بخشی از آن عملی می‌شد. این موضوع هم هیچ‌‌وقت محقق نشد و الان مراقبان سلامت از زنگ‌های بیکاری بچه‌ها برای آموزش شستن دست‌ها و مراقبت‌های بهداشت فردی و بهداشت بلوغ استفاده می‌کنند. الان زنگ خطر خوبی است برای اینکه این موضوع هم در ساعت درسی بچه‌ها فکر شود و هم جذب مراقبان سلامت. استاندارد جهانی می‌گوید که به ازای هر 750 نفر یک مراقب سلامت باید وجود داشته باشد و این موضوع با اولویت ابتدایی مورد توجه قرار گیرد. ما با این استاندارد فاصله زیادی داریم و حالا باید دست به جذب مراقبان سلامت بیشتری بزنیم.

سراغ هر خانواده‌ای که بروید روی کلاس‌های فوق‌برنامه درسی تاکید دارند. اگر موضوع ضرورت سلامت بچه‌ها و اولویت آن برای خانواده‌ها جا بیفتد، دیگر آنها هستند که باید برای تجهیزات و امکانات سلامت مطالبه‌گر باشند. خانواده‌ها باید بخواهند که فرهنگ سلامت ارتقا پیدا کند. همین حالا بخشی از این اپیدمی به رفتار خانواده‌ها بازمی‌گردد. ببینید وقتی مدرسه‌ها تعطیل می‌شوند به‌دنبالش جاده هراز و چالوس و مسیر قشم و بندرعباس شلوغ می‌شود، در صورتی‌که وقتی باور خانواده این باشد که باید در موضوعات سلامت‌محور مشارکت داشته باشد، اعلام لزوم ماندن در خانه‌ها را جدی می‌گیرد.

*معاون تربیت ‌بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش شهرستان‌های استان تهران

منبع: اعتماد