شوری بی‌سابقه آب در خوزستان؛ زنگ هشدار برای امنیت غذایی

بر اساس گزارش‌های رسمی منتشر شده توسط وزارت نیرو و سازمان جهاد کشاورزی، شوری آب در مناطق پایین‌دست رودخانه‌های کارون و کرخه به حدی رسیده که کشت بسیاری از محصولات استراتژیک مانند گندم، برنج و نیشکر را عملاً غیرممکن کرده است. افزایش میزان EC (هدایت الکتریکی آب) در برخی مناطق به بیش از ۷۰۰۰ میکروموس رسیده که چندین برابر حد تحمل اکثر گیاهان زراعی است.

تحلیلگران محیط زیست این وضعیت را نتیجه چند عامل به هم پیوسته می‌دانند کاهش بارندگی‌های سالانه، تغییر مسیر طبیعی رودخانه‌ها به دلیل سدسازی‌های بی‌رویه در بالادست، مدیریت نادرست رهاسازی آب و همچنین پیشروی آب شور خلیج فارس به رودخانه‌های جنوب کشور. این روند نه تنها تولید محصولات کشاورزی را تهدید کرده بلکه منجر به مهاجرت اجباری روستاییان، نابودی شغل‌های وابسته به کشاورزی و گسترش فقر در منطقه شده است.

شور شدن منابع آب همچنین اثرات مخربی بر اکوسیستم‌های محلی دارد. گونه‌های گیاهی و جانوری که به آب شیرین وابسته بودند، یا دچار کاهش شدید جمعیت شده‌اند یا به طور کامل از زیستگاه‌های سنتی خود کوچ کرده‌اند.

کارشناسان بر این باورند که حل این بحران نیازمند برنامه‌های احیای جامع منابع آب، تغییر الگوهای کشت به سمت گونه‌های مقاوم به شوری، کنترل برداشت آب‌های سطحی و زیرزمینی، و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین تصفیه و شیرین‌سازی آب است. در غیر این صورت، بحران شوری می‌تواند به عاملی تعیین‌کننده در تشدید ناامنی غذایی و مهاجرت‌های گسترده داخلی در کشور تبدیل شود.