در گفت‌وگو با پانا:
فریدون نجفی: نیاز به آموزش سینما از مدرسه آغاز می‌شود
نسل جدید از سینمای کودک ما جلوتر است
تهران (پانا) _ فریدون نجفی، کارگردان فیلم سینمایی «موی گرگ»، با تأکید بر ضرورت بازنگری در شیوه آموزش و تولید آثار سینمایی برای نسل جدید می‌گوید ذائقه مخاطب ایرانی در نتیجه تولیدات تکراری و تجاری شکل گرفته است. او معتقد است آموزش سینما از مدارس و ارتقای سواد بصری کودکان می‌تواند نگاه آینده سینمای ایران را متحول کند.
فریدون نجفی، کارگردان فیلم سینمایی «موی گرگ»، در گفت‌وگو با خبرنگار پانا با انتقاد از وضعیت ذائقه‌سازی در سینمای ایران گفت: «در سینمای ما معمولاً ذائقه مخاطب به‌گونه‌ای شکل گرفته که بیشتر به فیلم‌های تکراری، کلیشه‌ای و صرفاً سرگرم‌کننده تمایل دارد؛ در حالی که در بسیاری از کشورهای دنیا مخاطبان حتی برای تماشای مستند به سینما می‌روند و این آثار با استقبال خوبی مواجه می‌شوند. در واقع، ما خودمان با نوع تولیدات‌مان این ذائقه را ساخته‌ایم.»
وی با اشاره به تجربه‌ای شخصی از نمایش فیلم مستند برای دانش‌آموزان افزود: «یک بار در برنامه‌ای آموزشی، فیلم مستندی را برای دانش‌آموزان به نمایش گذاشتیم. ابتدا فقط حدود ۲۰ نفر از میان ۸۰۰ دانش‌آموز حاضر شدند فیلم را ببینند و آن هم با بی‌میلی. اما پس از پایان فیلم، همان ۲۰ نفر چنان تحت تأثیر قرار گرفتند که فردای آن روز جمع زیادی از دانش‌آموزان دیگر را برای تماشای فیلم تشویق کردند و سالن با بیش از صد نفر پر شد. همین نشان می‌دهد اگر فیلم خوب و مؤثر ساخته شود، حتی مخاطب بی‌اعتماد نیز جذب آن خواهد شد.»
نجفی با تأکید بر نقش آموزش و پرورش در تربیت مخاطب فرهنگی گفت: «من سال‌ها معلم بوده‌ام و معتقدم باید درس سینما وارد مدارس شود. زمانی که در جشنواره برلین حضور داشتم، در یکی از سانس‌ها ۸۰۰ دانش‌آموز برای تماشای فیلم من آمده بودند. نکته جالب این بود که پس از نمایش فیلم، دانش‌آموزان نقد می‌کردند، پرسش می‌پرسیدند و نگاه تحلیلی داشتند. بعد متوجه شدم در سیستم آموزشی آن‌ها درس سینما تدریس می‌شود و همین باعث شده از کودکی سواد بصری و درک سینمایی پیدا کنند. چنین نسلی در آینده انتخاب‌گر آگاه‌تری خواهد بود.»
وی با اشاره به تأثیر فضای مجازی بر ذائقه نسل جدید توضیح داد: «امروز بچه‌ها به واسطه فضای مجازی به آثار متنوعی از جمله فیلم‌های پیکسار و والت‌دیزنی دسترسی دارند. این فیلم‌ها هم سرگرم‌کننده‌اند و هم از نظر هنری و تکنیکی در سطح بالایی قرار دارند. بنابراین ما نیز ناچاریم از تجربه و سبک آن‌ها بیاموزیم و در عین حفظ هویت بومی، کیفیت آثار خود را ارتقا دهیم.»
نجفی درباره فضا و جهان فیلم خود گفت: «فیلم در منطقه چهارمحال و بختیاری و در میان طبیعتی خشن و در عین حال شاعرانه فیلم‌برداری شد؛ منطقه‌ای که هنوز آیین‌هایی مانند شاهنامه‌خوانی در ایذه زنده است. همین بستر فرهنگی و طبیعی، به شکل ناخودآگاه در فیلم اثر گذاشت و حال‌و‌هوایی شاعرانه به آن بخشید. در موی گرگ تلاش کرده‌ام این فضا را در کنار معصومیت کودکان و لطافت جهان ذهنی آن‌ها به تصویر بکشم.»
وی با اشاره به تجربه کار با کودکان اظهار داشت: «کار با کودک بسیار دشوار است، چون نمی‌توان به او گفت این دیالوگ را دقیق بگو یا این حس را بازی کن. باید با او زندگی کرد و اجازه داد حس‌های طبیعی‌اش در لحظه شکل بگیرد. بسیاری از صحنه‌های فیلم حاصل لحظه‌های واقعی بچه‌هاست. به همین دلیل ساخت فیلم کودک و نوجوان یکی از سخت‌ترین شاخه‌های سینماست و هر کارگردانی جسارت ورود به آن را ندارد.»
نجفی درباره بازخورد مخاطبان نوجوان در جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان گفت: «استقبال نوجوانان از نمایش فیلم در جشنواره بسیار خوب بود. در دو سانس ویژه پسران، واکنش بچه‌ها برایم هیجان‌انگیز بود؛ آن‌ها پس از تماشای فیلم با اشتیاق درباره‌اش حرف می‌زدند و تحلیل می‌کردند. دیدن اینکه خود بچه‌ها پس از تماشای فیلم وارد بحث و نقد می‌شوند، برایم جذاب و الهام‌بخش است. این اتفاق در سال‌های گذشته بیشتر دیده می‌شد، زمانی که بچه‌ها نه‌تنها تماشاگر، بلکه منتقد هم بودند و این باعث تقویت اعتماد به نفس و نگاه تحلیلی‌شان می‌شد.»
این کارگردان با اشاره به تغییر ذائقه کودکان امروزی گفت: «نسل جدید از سینمای کودک ما جلوتر است. آن‌ها در دنیای هوش مصنوعی زندگی می‌کنند و اطلاعات را سریع تحلیل می‌کنند. دیگر نمی‌توان با لحن نصیحت‌آمیز پیام آموزشی را مستقیم منتقل کرد. بچه‌ها اگر داستان را باور نکنند، هیچ پیامی را نمی‌پذیرند. باید ابتدا با قصه‌ای جذاب آن‌ها را درگیر کرد و سپس در لایه‌های زیرین فیلم، پیام‌های تربیتی را منتقل کرد.»
وی درباره طبقه‌بندی آثارش توضیح داد: «در موی گرگ مخاطب اصلی من خانواده‌ها هستند. فیلم‌های قبلی‌ام مانند اسکی باز بیشتر برای کودکان بود و بچه گرگ‌های دره سیب برای نوجوانان، اما موی گرگ اثری خانوادگی است که آسیب‌های اجتماعی را از زاویه نگاه کودکان روایت می‌کند.»
نجفی در پایان درباره تازه‌ترین اثرش گفت: «فیلم جدیدم با عنوان خاکی از اوایل آبان اکران می‌شود و احتمالاً پخش آن با سرگروهی ایران‌مال انجام خواهد شد. تهیه‌کننده فیلم محمد کمالی‌پور است و من کارگردانی آن را برعهده دارم. در این فیلم بازیگرانی چون سارا بهرامی، سعید آقاخانی، فرید سجادی حسینی، کاظم نوربخش، آناهیتا افشار و علی عامل هاشمی حضور دارند. داستان درباره زنی است که در مواجهه با یک خرس وارد موقعیتی فانتزی و اجتماعی می‌شود. فیلم در جنگل‌های زاگرس روایت می‌شود و ادای دینی است به طبیعت آسیب‌دیده زاگرس و مسئله آتش‌سوزی‌های مکرر آن. این فیلم با وجود ساختار سینمایی‌تر، همچنان بار هنری خود را حفظ کرده است.»
وی افزود: «ساخت فیلم هنری در ایران دشوار است، چون سرمایه‌گذاران معمولاً به سمت آثار گیشه‌ای می‌روند. اما باور دارم سینمای اندیشمند هویت فرهنگی ما را شکل می‌دهد و نباید فدای فروش لحظه‌ای شود. طرح هنر و تجربه گام مثبتی بود؛ هرچند در اجرا کامل نبود، اما پلی میان سینمای ایران و جهان ایجاد کرد. امیدوارم دوباره بستری فراهم شود تا چنین فیلم‌هایی مجال دیده‌شدن و گفت‌وگو پیدا کنند.»
فاطمه آبروش
ارسال دیدگاه