رشد نرخ باروری در خراسان جنوبی
جمعیت خراسان جنوبی افزایش می یابد
بیرجند (پانا) - در سال‌هایی که بسیاری از استان‌های کشور با کاهش نرخ باروری دست و پنجه نرم می‌کنند، خراسان جنوبی در مسیر متفاوتی قرار گرفته است؛ روندی که نه‌تنها بارقه‌ای از تغییر جمعیتی را نوید می‌دهد، بلکه به گفته کارشناسان، پنجره‌ای طلایی برای توسعه این استان کم‌جمعیت و پُرظرفیت گشوده است.
بر اساس آمارهای رسمی، روند نرخ باروری خراسان جنوبی از سال ۱۳۹۹ تاکنون رو به رشد بوده و همین موضوع باعث شده که این استان، در میان ۱۵ استان برتر کشور از نظر افزایش نرخ باروری قرار بگیرد.
سیر تاریخی یک شاخص مهم جمعیتی
به گفته‌ی علی بهدانی، سرپرست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان جنوبی، نگاهی به گزارش‌های مستند آماری از وضعیت جمعیت در این استان نشان می‌دهد که روند باروری کل استان از سال ۱۳۷۶ با نرخ ۲.۶۹ درصد تا سال ۱۳۹۰ با نرخ ۲.۴۸ درصد، کاهشی بوده است.
اما در ادامه و از سال ۱۳۹۱، این روند تغییر مسیر داده است. بین سال‌های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵، نرخ باروری استان از ۲.۴۸ درصد به ۲.۸۵ درصد رسیده که نشان‌دهنده یک دوره رشد جمعیتی در آن بازه زمانی بوده است.
با این حال، این افزایش ادامه‌دار نبود. طبق داده‌های سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹، نرخ باروری استان مجدداً کاهش یافته و به۲/۳۱ درصد رسیده است.
رشد تازه؛ برگشت به مدار افزایش
بر پایه اظهارات بهدانی، در سال ۱۴۰۰، نرخ باروری استان به ۲/۲۳درصد رسیده بود. اما این عدد در سال ۱۴۰۲ به ۲/۳۲ درصد افزایش یافت. این تغییر هرچند کوچک، اما مهم تلقی می‌شود چراکه در شرایط کاهش کلی نرخ باروری در کشور، خراسان جنوبی از معدود استان‌هایی بوده که در سال ۱۴۰۲ رشد در نرخ باروری را تجربه کرده است.
به گفته وی، این آمارها مستند و رسمی هستند و به وضوح نشان می‌دهند که استان در وضعیت بهتری نسبت به بسیاری از استان‌های کشور قرار دارد.
تثبیت یک دستاورد؛ برنامه‌ریزی برای آینده
بهدانی با اشاره به این تغییر مثبت جمعیتی، تاکید کرد:«این دستاوردهای خوب، نیازمند نهادینه شدن، تثبیت، تداوم، مستمرسازی و خلق الگوهای جدید و مطلوب برنامه‌ریزی با نگاه تشویقی است. این اقدامات باید با هدف آینده‌ای توسعه‌محور برای ایران اسلامی و استان خراسان جنوبی دنبال شود».
وی افزود: «اراده برای قدم گذاشتن در مسیر توسعه و همت برای حرکت در این راه، نیازمند برنامه‌ریزی، دقت و برخوردار بودن از داده‌های آماری مستند برای ترسیم یک نقشه راه کارگشا و کارآمد است. جمعیت، از جمله این مقوله‌هاست، به خصوص آن‌که ایران در مسیر توسعه، آبادانی و پیشرفت قرار گرفته، لذا نیاز به توجه ویژه در حوزه نیروی انسانی دارد».
فرصت استراتژیک برای استان
یکی از نکات کلیدی در صحبت‌های سرپرست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان جنوبی، اشاره به «پنجره جمعیتی» است؛ مفهومی که به باور کارشناسان توسعه، یکی از فرصت‌های بی‌بدیل برای رشد اقتصادی و اجتماعی هر منطقه به شمار می‌رود. پنجره جمعیتی به بازه‌ای گفته می‌شود که بیش از ۷۰ درصد جمعیت در سن فعالیت کاری (۱۵ تا ۶۴ سال) هستند و این فرصت باعث افزایش ظرفیت نیروی کار و رشد اقتصادی می‌شود.
وی در این‌باره تصریح کرد: «در این میان، نکته حائز اهمیت و مهم که برای همه خدمتگزاران حوزه توسعه استان به شدت حیاتی بوده، موضوع باز شدن پنجره جمعیتی برای استان در سال‌های اخیر است».
به گفته بهدانی، اگر در جامعه‌ای حداقل ۷۰ درصد از جمعیت در بازه سنی ۱۵ تا ۶۴ سال، یعنی سن فعالیت و کار، باشند، آن جامعه وارد پنجره جمعیت می‌شود. این دوره، دوره‌ای است که می‌تواند باعث شکوفایی تولید، بهبود اقتصاد خانوار و شکل‌گیری پس‌انداز و سرمایه‌گذاری شود.
وی افزود: «ازمنظر نگاه به شعار سال یعنی سرمایه‌گذاری برای تولید نیز، بطور قطع جالب توجه است که بدانیم کارشناسان جمعیت، پنجره جمعیتی را یک «هدیه جمعیتی» می‌دانند. چرا که در طول دوره‌ای که پنجره جمعیتی گشوده می‌شود، افزایش جمعیت در سن کار، رشد تولید ناخالص داخلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد».
تغییر الگوها ، افزایش سرمایه‌گذاری
سرپرست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان با اشاره به آثار ملموس این شرایط توضیح داد: «این موضوع، تغییر الگوی مصرفی، کاهش هزینه‌های عمومی خانوارها مثل بهداشت و آموزش، و افزایش امکان پس‌اندازهای شخصی و سرمایه‌گذاری‌های ملی را به دنبال دارد».
او ادامه داد: «بر این اساس، به نوعی می‌توان اعلام کرد که در سال‌های اخیر یکی از استثنایی‌ترین فرصت‌ها و یکی از طلایی و مغتنم‌ترین شرایط برای استان در مسیر توسعه ایجاد شده است».
نقش داده و سیاست‌گذاری
بهدانی همچنین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان جنوبی را به عنوان مرجع آمار، داده‌ها، محتوای مستند و تحلیل‌های متقن در حوزه جمعیت معرفی کرد و گفت: «این سازمان می‌تواند نقش بسیار اثرگذاری در برنامه‌ریزی‌های جمعیتی با رویکرد آینده‌نگر در استان داشته باشد».
جمعیت؛ کلید توسعه استان
روند افزایشی نرخ باروری و بهره‌مندی خراسان جنوبی از فرصت طلایی پنجره جمعیتی، این استان را در مسیر توسعه پایدار و افزایش توان نیروی انسانی قرار داده است. حفظ و استمرار این روند مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، حمایت مستمر و همکاری همه‌جانبه است تا این ظرفیت به سرمایه‌ای ماندگار برای آبادانی و پیشرفت منطقه تبدیل شود. در نهایت، آینده خراسان جنوبی به نیروی جوان و پویایش وابسته است که اکنون با گشوده شدن پنجره جمعیتی، افق‌های نوینی پیش رو دارد.
ارسال دیدگاه