موسویان:استراتژی امنیتی آمریکادرخاورمیانه علیه خواست مردمی است

موسویان ادامه داد :«سردار جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مصاحبه اخیر خود اعلام کرد که ایران به آموزش صدهزار نیروی داوطلب مردمی در کشورهای عراق و سوریه در زمینه انتقال تجربه و دانش نظامی کمک کرده تاآنها بتوانندازارتش های ملی این دو کشورحمایت کنند. وی همچنین اظهار داشت که استراتژی ایران در مقابله با تروریسم داعش موثرتر از آمریکا واقع شده باوجودی که در این راستا آمریکا بودجه هنگفتی در مقایسه با ایران هزینه کرده است.»

پژوهشگر دانشگاه پرینستون افزود: «قدردانی ازتلاش ایران درمبارزه با تروریسم داعش در سفر رسمی رئیس جمهور ایران به عراق که توجه جهانیان را جلب کرد، به وضوح قابل مشاهده بود. دیدار رئیس جمهور روحانی در عراق و استقبال کم سابقه مقامات عراقی از ایشان در قیاس با سفر اخیر ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به این کشور، قابل تامل است. در پایان دسامبر 2018، ترامپ به صورت مخفیانه به عراق سفر کرد وهواپیمای وی در تاریکی شب در یکی از پایگاهای آمریکا در عراق فرود آمد بدون آنکه مقامات عراقی از او استقبال رسمی کنند. رئیس جمهور، نخست وزیر و رئیس پارلمان عراق حاضر به دیدار با او نشدند.»

او گفت: «از سوی دیگر، سفر رئیس جمهور روحانی به بغداد از پیش اعلام شد و هواپیما در روز روشن در بغداد فرود آمد و مقامات عالی رتبه عراقی ازوی به گرمی استقبال کردند و با تمام مقامات عالی رتبه عراق و نیز بالاترین مقام های مذهبی ازجمله آیت الله العظمی سیستانی ملاقات داشت. علل این تفاوت های آشکار در سفر دو رئیس جمهور ریشه در دو استراتژی متفاوت منطقه ای این دوکشور دارد.»

موسویان تصریح کرد: «برخی از تحلیلگران درمنطقه خاورمیانه و فراتر ازآن معتقدند انقلاب اسلامی سال 1357درایران،نقطه عطفی است که بسیاری ازتحولات خاورمیانه تحت تاثیرآن اتفاق افتاده است. شاید یکی از ویژگی های برجسته ایران پس از انقلاب، روابط تلخ و متلاطم با آمریکا بوده است. بسیاری از تحلیگران جهانی استدلال کرده اند که شواهد کافی وجود دارد که در برخی موارد مهم، به طور سیستماتیک همگرایی و همسویی در منافع ایران و آمریکا وجود دارد. به عنوان مثال، رژیم طالبان در افغانستان و رژیم صدام حسین درعراق، هر دو دشمن مشترک آمریکا و ایران بودند. درحال حاضر نیز آنها مبارزه با داعش و شبکه های گسترده گروه های تروریستی مانند القاعده، النصره و بوکوحرام را به عنوان اولویت های اصلی امنیت ملی می دانند.»

به گفته این دیپلمات سابق ایرانی، بااین وجود، این سوال مطرح می شود که چرا چنین همگرایی وهمسویی در منافع امنیتی و ملی، زمینه ساز بهبود روابط دوجانبه ایران و آمریکا نشده است؟.به طورقطع یک پاسخ به این سوال مربوط به کوته بینی وتنگ نظری درسیاست های خارجی آمریکا نظیر حمایت مستمر از متحدانی در منطقه می شود که باعث و بانی تروریسم درمنطقه هستند.مستندات موثق حاکی ازحمایت مالی و تدارکاتی عربستان سعودی ازسازمان های تروریستی مانند القاعده،النصره و داعش است که باعث تقویت و گسترش افکار افراطی وتروریستی شده است. به عبارت دیگر منابع مالی و مغزشویی ایدئولوژیکی گروه های تروریستی مستقیما از طرف متحدین خود آمریکا در منطقه صورت می گیرد. بنابراین حمایت نظامی وسیاسی آمریکا از متحدانی صورت می گیرد که با ایجاد جنگ های فاجعه بار مانند حمله به یمن مسئول ایجاد بی ثباتی در منطقه هستند.

عضو پیشین گروه مذاکره کننده هسته‌ای ادامه داد: «اما دلیل مهمتردرمورد عدم بهبود روابط ایران وآمریکا این است که آمریکا منافع ملی خود را در سرمایه گذاری روی دولت های متحد در خاورمیانه می بیند که به مخالفت با خواست ملتها منجرشده است. این نوع نگرش سابقه تاریخی نیز دارد. از تلاش در سرنگونی دولت منتخب دکتر مصدق در سال 1332 که صنعت نفت ایران را ملی کرد، تا حمایت از رژیم های دیکتاتوری در منطقه مثل شاه ایران، سران عربستان سعودی، حسنی مبارک مصر وبن علی درتونس، آمریکا پیوسته منافع ملی خود را درحمایت از دولت های غیر دمکراتیک دانسته است.»

موسویان نوشت: «از سوی دیگر، ایران سرمایه گذاری روی ملت ها و نه فقط دولتها را به عنوان استراتژی موثر خود تعریف کرده، همان سیاستی که از اوایل انقلاب در داخل خود کشور آغاز و اجرا کرد. در جنگ تحمیلی رژیم صدام که در ابتدا با کمبود منابع انسانی در ارتش ملی ایران توام بود، به دستور امام خمینی (ره)،نیروهای مردمی بسیج به عنوان ارتش 20 میلیونی مردمی به دفاع از تمامیت ارضی کشور به پا خواستند.»

او ادامه داد: «ایرانیان از تمامی طبقات اجتماعی و ادیان و مذاهب مختلف اما با گرایش های ملی، داوطلبانه برای دفاع از کشور خود علیه متجاوز برخاستند.طی چهاردهه گذشته، این مدل نیز درسایرنقاط منطقه تکرار شده است. در اوایل دهه 60حزب الله لبنان باکمک و آموزش نیروهای ایرانی برای حفظ تمامیت ارضی لبنان ومقابله با تجاوزات اسرائیل شکل گرفت. در عراق نیز بعد ازظهور یک گروه تروریستی و اشغالگر بنام داعش، بر اساس فتوای مرجع عالی قدر آیت الله سیستانی، نیروی بسیج مردمی حامی دولت متشکل از دهها هزار نفر از مردم عادی شکل گرفت. از این رو، تکیه به نیروهای مردمی برای مقابله با تهدیدهای امنیت ملی در منطقه، از مدل بسیج در ایران الهام گرفته شده است.»

پژوهشگر مذکور تصریح کرد: «اکنون آمریکا در روابط خود با بغداد و نیروی بسیج مردمی عراق مشکل دارد زیراآنها روابط خوبی با ایران دارند.با وجودی که آمریکا نقش موثر نیروی بسیج مردمی عراق دربازپس گیری خاک عراق ازداعش را مورد تحسین قرار داده، در عین حال آنها را تهدیدی برای خود تلقی می کند. پنتاگون تصریح کرده که بنای مقابله با نیروی بسیج مردمی عراق را ندارد و لذا بنظر می رسد که آنها را مورد حمله قرار نخواهد داد چون پایگاه مردمی در عراق داشته و از امید های آینده عراق هستند.»

به نوشته موسویان، مطمئنا حمایت ایران از گروه های مردمی تشکیل دهنده مبارزه با تروریسم در منطقه تنها به شیعیان محدود نمی شود. ایران همچنین از گروه مقاومت سنی مذهب مثل حماس در فلسطین نیز حمایت می کند. ایران حتی در قضیه فلسطین، که بزرگترین منبع بحران های خاورمیانه است،خود رابامردم فلسطین متحدکرده است که همچنان به مقاومت در برابر تجاوزات اسرائیل ادامه می دهند.مقاومت مردمی فلسطین به عنوان یک موضوع انسانی در دنیا مطرح است و از حمایت مردم نه فقط در جهان اسلام بلکه درسراسر دنیا برخوردار است.
وی افزود:متحدان ایالات متحده در منطقه یعنی اکثر کشورهای عربی خلیج فارس ومصر به ظاهر از فلسطین حمایت می کنند، اما در پشت صحنه، روابط پنهان ونزدیکی با اسرائیل برقرارکرده اند.به تازگی گزارش های معتبرومستند ابعاد وسیعی از روابط مخفی آنها با اسرائیل را فاش کرده است. درعین حال گروه های محبوب مردمی یعنی حماس فلسطین،حزب الله لبنان و نیروهای بسیج عراقی ازحمایت بسیاری از کشورهای منطقه و خارج از منطقه برخوردارند.

موسویان تصریح کرد: «به طور خلاصه، ایران و آمریکا دو استراتژی متفاوت در خاورمیانه را دنبال می کنند.آمریکا فقط سرمایه گذاری روی دولتهای منطقه را دردستورکار داشته درحالیکه ایران علاوه بر تلاش برای حفظ روابط حسنه با دولتها، تعامل با ملتها را دردستور کار داشته و سعی نموده که نیروی های مقاومت مردمی از دل ملتها شکل گیرند. این دو استراتژی مختلف پیامدهای مهمی در روابط آمریکا و ایران درمنطقه داشته و موجب عدم روابط دیپلماتیک بین دوکشور شده است. تا زمانی که آمریکا صدای مردم را نادیده بگیرد، با جنبش های مردمی مقابله کند و خواست های به حق ملت های خاورمیانه مانند فلسطینی ها را نادیده بگیرد، شاهد تشدید احساسات منفی درمنطقه علیه خود خواهد بود.»