با نسل جدید مدارس به اسم مدارس آموزش از راه دور، هیچ فردی از خدمات آموزشی محروم نمی‌ماند
فرصت طلایی برای هزاران فراگیر در مدارس آموزش از راه دور
تهران (پانا) - آموزش از راه دور در مدارس، دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی، تنها راه کمک به آموزش افرادی است که به هر دلیلی از تحصیل در محیط‌های آموزشی جامانده‌اند و یا به دنبال شروع و تکمیل روند آموزشی خویش با استفاده از این شیوه‌ای نوین هستند. علی‌رغم اینکه در شیوه آموزش حضوری بسیاری از فراگیران مبادرت به یادگیری می‌کنند اما همچنان هستند افرادی که به دلیل مشغله و عدم امکان کسب دانش و تجربه نمی‌توانند به مدرسه عادی و یا دانشگاه یا مؤسسات آموزشی به شکل حضوری برای ادامه تحصیل بروند.
مریم احمدی _ امروزه در کشورهای مدرن آموزش از راه دور بسیار متداول است. برای این روش ممکن است از ویدیو، رایانه، پست الکترونیک و تکنولوژی مرتبط با اینترنت استفاده شود. آموزش از راه دور با بهره‌وری از اینترنت امکان‌پذیر می‌شود. تاریخچه سیستم آموزش مجازی در دهه اول سال 1717 میلادی آغازشده است. این نوع آموزش در سال 1854 در کشورهای مدرن از طریق جزوه خلاصه‌شده فعالیتش گسترش پیدا کرد. پیدایش آموزش از راه دور در ایران به سال 1366 بازمی‌گردد. درواقع آموزش از راه دور با اولویت پذیرش بازماندگان از تحصیل راه‌اندازی شده است. اهداف این مؤسسات آموزشی ارتقاء سطح علمی، فراهم کردن امکان آموزش از راه دور و آموزش بخشی از نیروهای متخصص جامعه است. اعتبار عمرانی بعضی از این مراکز آموزشی که در شهرهای بزرگ واقع‌شده‌اند تا سال 1384، بیش از 2.4 میلیارد تومان بوده است.
فرصت طلایی برای هزاران فراگیر در مدارس آموزش از راه دور
تقریباً با آغاز به کار مدارس آموزش از راه دور در سال 1383، سالانه در حدود 240 هزار نفر از خدمات این مدارس استفاده کرده‌اند و باوجود بیش از 1700 مدرسه آموزش از راه دور فعال در کشور حدود 186هزار دانش‌آموز مشغول به تحصیل هستند. این نوع مدارس یک فرصت طلایی است برای تمام افرادی که تحصیلات ابتدایی دارند و بعد از آن هرکس در هر سن و شغلی می‌تواند ادامه تحصیل دهد.
آموزش از راه دور جایگزین مناسب آموزش حضوری
فراگیران مدارس آموزش از راه دور به دودسته بزرگ‌سالان (افراد بالای 18 سال) و لازم‌التعلیم‌ها تقسیم می‌شوند. لازم‌التعلیمی‌ها افرادی هستند که شرایط سنی برای تحصیل را دارند اما به دلیل برخی موارد خاص که کمیسیون خاص آموزش‌وپرورش تشخیص می‌دهد، امکان ادامه تحصیل در مدارس عادی و روزانه را ندارند و باید از خدمات مدارس آموزش از راه دور استفاده کنند مانند افراد متأهل و دارای معلولیت. این تفاوت در ارائه خدمات نشان از انعطاف خوب سیستم آموزش از راه دور دارد.
از نظر محتوای آموزشی تمام مدارس از یک مدل و الگو پیروی می‌کنند و همان دروسی که در مدارس عادی دولتی تدریس می‌شود، در این مدارس نیز انجام می‌شود اما کتاب‌های این مدارس طوری طراحی‌شده است که فراگیر در 80 درصد موارد به معلم نیازی ندارد. بخش غیردولتی این مجموعه را اداره می‌کند و به فراگیران هزینه آموزشی تعلق می‌گیرد و اگر حمایت آموزش‌وپرورش از این بخش نبود، هزینه‌های آموزشی به‌مراتب بالاتر بود. هزینه هر واحد درسی هم بسته به شرایط متفاوت هر استان متغیر است. حداکثر تعداد واحدهایی که فراگیر در یک نیمسال بسته به نظر و تشخیص مشاور می‌تواند دریافت کند بین 18 تا 20 واحد است. فراگیران لازم‌التعلیم، رایگان تحصیل می‌کنند و فراگیران بزرگ‌سال درمجموع هزینه بالایی را برای استفاده از خدمات نمی‌پردازند.
گذشت زمانی که مکتب‌خانه‌ای بود و ملایی برای درس یاد دادن، هرچند که امروز دفتر و قلم و مدرسه و معلم امر ضروری هر خانه و خانواده برای فرزندان است اما همچنان هستند افرادی که در حسرت تحصیل و درس‌ومشق در این سرزمین نفس می‌کشند و نمی‌توانند به مدرسه عادی دسترسی داشته باشند. مدرسه کم نیست، فقط شرایط برخی از افراد به‌گونه‌ای تغییریافته که نمی‌توانند مانند هر دانش‌آموزی به مدارس عادی روند و مانند بقیه هم‌سن‌وسالان خود تحصیل کنند. به همین دلیل حسرت یادگیری درس و تحصیل را به جان می‌خرند و سرنوشت خود را گونه‌ای دیگر بدون تحصیلات رقم می‌زنند.
با نسل جدید مدارس به اسم مدارس آموزش از راه دور، هیچ‌کس از خدمات آموزشی محروم نمی‌ماند
اما این در حسرت ماندن با ابتکارات و شیوه‌های نوین امروزی آموزش‌وپرورش، قابل‌حل و دیگر پایان‌یافته است. با نسل جدید مدارس به اسم مدارس آموزش از راه دور، هیچ‌کس از خدمات آموزشی محروم نمی‌ماند و همه می‌توانند درس بخوانند.
امروزه دانش‌آموزان دارای شرایط ویژه اقصی نقاط کشور که هیچ، حتی از دورترین نقاط جهان نیز در مدارس ایران تحصیل می‌کنند و به موفقیت می‌رسند و درواقع از دور درس خواندن هم عالم و صفایی دارد و کار خیلی‌ها را راحت کرده و به رویایی دست‌یافتنی گروهی از افراد تبدیل‌شده است.
نهال مدارس آموزش از راه دور چگونه رشد کرد؟
گودرز شاهمرادی مدیر آموزش از راه دور وزارت آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با پانا با اشاره به تاریخچه تأسیس آموزش از راه دور در ایران، گفت: «ششم آذرماه 1375 شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل‌گیری آموزش از راه دور را مصوب کرد و درنهایت التزام به اجرای آن از سال 1383 اتفاق افتاد و مراکز آموزش از راه دور تأسیس و پس از آن به مدرسه تبدیل شدند. درواقع آموزش از راه دور با اولویت پذیرش بازماندگان از تحصیل راه‌اندازی شده است.»
مدیر آموزش از راه دور وزارت آموزش‌وپرورش بیان کرد: «تقریباً با آغاز به کار مدارس آموزش از راه دور در سال 1383، سالانه در حدود 240هزار نفر از خدمات این مدارس استفاده کردند و حال یک هزار و 703 مدرسه آموزش از راه دور فعال در کشور حدود 186هزار دانش‌آموز مشغول به تحصیل‌دارند. این نوع مدارس یک فرصت طلایی است برای تمام هم‌وطنانی که تحصیلات ابتدایی دارند و بعد از آن هرکس در هر سن و شغلی می‌تواند ادامه تحصیل دهد.»
فراگیران و نوع خدمات مدارس آموزش از راه دور
وی درباره فراگیران این مدارس ادامه داد: «فراگیران مدارس آموزش از راه دور به دودسته بزرگ‌سالان (افراد بالای 18 سال) و لازم‌التعلیم تقسیم می‌شوند. لازم‌التعلیمی‌ها افرادی هستند که شرایط سنی برای تحصیل را دارند اما به دلیل برخی موارد خاص که کمیسیون خاص آموزش‌وپرورش تشخیص می‌دهد، امکان ادامه تحصیل در مدارس عادی و روزانه را ندارند و باید از خدمات مدارس آموزش از راه دور استفاده کنند مانند افراد متأهل و دارای معلولیت . این تفاوت در ارائه خدمات نشان از انعطاف خوب سیستم آموزش از راه دور دارد.»
وی با اشاره به اینکه نوع خدمات مدارس آموزش از راه دور به شکل نیمه‌حضوری و غیرحضوری است، گفت: «دانش‌آموزان به شکل کتاب پایه و خدمات دیداری شنیداری از خدمات این مدارس بهره می‌گیرند. شکل الکترونیکی هم برای بهرهگیری از خدمات، بیشتر برای مدارس خارج از کشور استفاده می‌شود و امیدواریم از این ظرفیت هم بتوانیم برای مدارس داخل کشور در سال آینده بهره ببریم.»
فراگیران مدارس آموزش از راه دور در 80 درصد موارد به معلم نیازی ندارند
شاهمرادی درباره محتوای کتاب‌های درسی آموزش از راه دور تصریح کرد: «ازنظر محتوای آموزشی تمام مدارس از یک مدل و الگو پیروی می‌کنند و همان دروسی که در مدارس عادی دولتی تدریس می‌شود، در این مدارس نیز انجام می‌شود اما کتاب‌های این مدارس طوری طراحی‌شده است که فراگیر در 80 درصد موارد به معلم نیازی ندارد.»
شاهمرادی حیطه عملکرد مدارس آموزش از راه دور را دوره اول و دوم متوسطه دانست و اظهار کرد: «افرادی که دوره دبستان را سپری کرده باشند می‌توانند برای ادامه تحصیل از مدارس آموزش از راه دور تا اخذ مدرک دیپلم استفاده کنند و هیچ محدودیت سنی نیز وجود ندارد.»
وی افزود: «بنابراین افرادی که موفق به اتمام دوره دبستان نشده‌اند باید تا پایان دوره ابتدایی در نهضت سوادآموزی تحصیل کنند و از این نظر تفاهم‌نامه‌ای با سازمان نهضت سوادآموزی منعقدشده تا پس از اتمام دوره تحصیلی ابتدایی افراد بی‌سواد آن‌ها به سمت آموزش از راه دور برای ادامه تحصیلات ارجاع و معرفی شوند.»
هزینه‌های مدارس آموزش از راه دور
وی بابیان اینکه بخش غیردولتی این مجموعه را اداره می‌کند، گفت: «به فراگیران هزینه آموزشی تعلق می‌گیرد و اگر حمایت آموزش‌وپرورش از ابن بخش نبود، هزینه‌های آموزشی به‌مراتب بالاتر بود.هزینه‌ای که برای هر فراگیر در هر نیمسال تحصیلی پیش‌بینی شده است شامل 50 هزار تومان شهریه ثابت به ازای دریافت حداقل 8 واحد درسی است که درصورتی‌که کمتر از این تعداد، واحد اخذ شود، شهریه ثابت نصف خواهد شد (یعنی 25 هزار تومان). همچنین هزینه هر واحد درسی هم‌بسته به شرایط متفاوت هر استان از 5 هزار تومان تا 11 هزار تومان متغیر است.»
وی حداکثر تعداد واحدهایی که فراگیر در یک نیمسال بسته به نظر و تشخیص مشاور مدرسه می‌تواند دریافت کند بین 18 تا 20 واحد دانست و درباره دریافت هزینه‌ها به شکل نیمسالی گفت: «فراگیران لازم‌التعلیم رایگان تحصیل می‌کنند و فراگیران بزرگ‌سال درمجموع هزینه بالایی را برای استفاده از خدمات نمی‌پردازند و هزینه هر نیمسال در حدود 150 تا 200هزار تومان می‌شود.»
تمام نیروهایی که در این مدارس کار می‌کنند علاوه بر سنجش رشته و مدرک تحصیلی حتماً گزینش می‌شوند
شاهمرادی درباره وضعیت معلمان این مدارس عنوان کرد: «با توجه به غیردولتی بودن مدارس آموزش از راه دور، نیروهای فعال این مدارس به‌صورت اضافه‌کاری، بازنشسته، رسمی و یا آزاد مشغول به کار هستند که هرکدام قانون مربوط به خود رادارند مانند نیروهای آزاد که تابع قانون کار هستند (یعنی به‌تناسب میزان ساعاتی که در آموزش‌وپرورش و مراکز، فعالیت می‌کنند و بر اساس قرارداد منعقدشده تابع قانون کار هستند).»
وی افزود: «البته تمام نیروهایی که در این مدارس کار می‌کنند علاوه بر سنجش رشته و مدرک تحصیلی حتماً گزینش می‌شوند و سپس مؤسس به شکل نیمسالی می‌تواند با آن‌ها قرارداد ببندد و این روند برای مدرسان و سایر عوامل اجرایی به این شکل است و روند به‌کارگیری برای معلمان با سایر کارکنان تفاوتی ندارد.»
مدیر آموزش از راه دور وزارت آموزش‌وپرورش درباره مکان برگزاری مدارس آموزش از راه دور، اظهار کرد: «بیشترین مدارس آموزش از راه دور در نوبت دوم مدارس دولتی تشکیل می‌شود و تعدادی از مدارس آموزش از راه دور توسط مؤسسان خریداری‌شده است و به‌صورت مجزا فعالیت می‌کنند.»
نظارت بر مدارس آموزش از راه دور
وی با اشاره به اینکه بر اساس قانون آموزش از راه دور مانند سایر مدارس است و همان نظارت‌ها برآن اعمال می‌شود، گفت: «طرح نظارت جامع دارای سه بخش نظارت همتا، نظارت تخصصی (سالی سه مرتبه این نظارت صورت می‌گیرد) و نظارت عالیه است و هر نیم سال وضعیت مدارس آموزش از راه دور بررسی می‌شود. آموزشی و پرورشی، اداری و مالی و فناوری ازجمله موارد نظارت تخصصی بر مدارس آموزش از راه دور است.»
آموزش از راه دور یک فرصت برای بازماندگان از تحصیل است
آموزش از راه دور یک فرصت برای بازماندگان از تحصیل یا علاقه‌مندان بهرهگیری از آموزش است که به دلیل شرایط خاص از قبیل: ازدواج دختران، زندانیان، افراد دارای معلولیت جسمی، کودکان کار، زنان خانه‌دار و افراد شاغل امکان حضور در مدرسه را ندارند که این شیوه نوین در آموزش‌وپرورش که از 6 آذرماه 1375 بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تأسیس شد می‌تواند چاره‌ساز این دسته از افراد باشد بنابراین با این شیوه آموزش هیچ‌کس از خدمات آموزشی محروم نمی‌شود اما این به معنای بی‌نیازی از حضور معلم نیست بلکه نوع تعامل مدرس و یادگیرنده متفاوت می‌شود.
فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بستر مناسب و گسترده‌ای در این نوع آموزش را فراهم می‌کند که با بهرهگیری از این ظرفیت می‌توان دانش‌آموزان بیشتری را تحت پوشش تحصیلی که یکی از مشکلات آموزش‌وپرورش کشور است را ایجاد کند که این مهم تنها با فراهم کردن زیرساخت‌های موردنیاز آموزش الکترونیکی مهیا می‌شود.
ارسال دیدگاه