«چراغ برات» آیین ماندگار نيشابور

به گزارش خبرنگار پانا از خراسان رضوی . زيارت اهل قبور در اسلام تاکيد شده و در اين باره رواياتي وجود دارد که بر همگان توصيه مي کند در حالت شادي و غم (که هر دو جزو فراز و نشيب زندگي انسان هاست) شايسته است انسان به قبرستان برود تا «واقعيت مرگ» و ناپايداري دنيا را درک کند و به ياد قيامت بيفتد و از گناه دوري کند.

آيين چراغ برات در ماه هاي مبارک رمضان و شعبان يک سنت پسنديده و سفارش بزرگان دين است و در کنار زيارت اهل قبور به دليل اين که مدت۳ روز اقوام و خويشان براي اجراي اين مراسم در کنار هم هستند نوعي صله رحم هم به شمار مي آيدو مراسم چراغ برات در ميان مردم شهرستان نيشابور از شور و حال خاصي برخوردار است.

آيين چراغ برات از بعدازظهر روز ۱۲ شعبان به مدت ۳ روزآغاز و مردم با حضور بر مزار درگذشتگان تا غروب آفتاب در آن مکان مي مانند و انواع خوراکي ها از قبيل خرما، شيريني، شربت يا ميوه در تابستان و در فصل زمستان با چاي، نان هاي محلي، آش رشته و ... را بر سر مزار درگذشتگان مي چينندو از افرادي که براي قرائت فاتحه بر سر مزار حضور پيدا مي کنند، پذيرايي مي شود.

مردم اين منطقه بر اين باورند که در اين ۳ شبانه روز که با ميلاد با سعادت امام عصر(عج) مصادف مي شود، مردگان آزاد هستند و زندگان با گراميداشت ياد آن ها نه تنها با اين عمل خير، برات آزادي درگذشتگانشان را از آتش جهنم از خداوند طلب مي کنند بلکه آزادي خود از آتش جهنم و آمرزش را نيز از امام دوازدهم، حضرت مهدي(عج) خواستار مي شوند.

اسلام بر زيارت اهل قبور در مناسبت هاي زيادي به خصوص در شب و روز جمعه تاکيد کرده است و شاهد هستيم که بيشتر مردم در موقعيت هاي مختلف براي خيرات و خواندن فاتحه به مزار درگذشتگان مي روند اما اين که چرا در ماه شعبان و در مدت ۳ روز چراغ برات موکد است، شايد به دليل اين است که ميلاد امام عصر(عج) فرصتي پيش مي آورد که مردم براي خود و اموات از آن امام همام طلب بخشش و آمرزش کنند.

در تشریح معنی رسم چراغ برات نیز گفته اند که در اين جا چراغ به معني «روشنايي» و «نشان دادن راه» است که انسان به چاله هاي دنيا که همان گناهان است سقوط نکند و «برات» هم در واژه يعني براي اموات و درگذشتگان طلب رهايي و آزادي از دوزخ و خلاصي از بار گناهان را با صدقات و خيرات مردم از خداوند آرزو مي کنند.

هر چند زيارت اهل قبور پسنديده و سفارش شده است ممکن است هر عمل صالحي دچار آسيب هايي هم بشود. البته مزار درگذشتگان مکاني است که انسان بايد به ياد مرگ و قيامت باشد و عبرت بگيرد و پرداختن به امور مادي با مسائل ديني و مذهبي ما منافات دارد که اين موارد بايد مورد توجه قرار گيرد.

چراغ برات در استان خراسان رضوی با عناوین مختلفی چون برات غریبان، اسرا، مسافران، زنده‌ها و برات مرده‌ها برگزار می شود که از این میان برات مرده‌ها در ‎ شعبان با شور و حال خاصی همراه می‌شود.

این سنت باید به عنوان میراث ناملموس و به عنوان سنتی معنوی در نیشابور حفظ شود و ضرورت دارد پرونده‌ای در زمینه ثبت این اثر معنوی تشکیل شود.

گر چه اين آيين و سنت نيک و پسنديده است اما در بعضي از موارد افرادي به علت ناآگاهي اين امر خير و سنت حسنه را تبديل به آسيب مي کنند چراکه قبرستان جاي تفکر و انديشيدن به عاقبت زندگي دنيايي و در نهايت به قيامت و طلب آمرزش براي اموات است که مومنين بايد هوشيار باشند اين آيين ها و سنت هاي پسنديده را با کارهاي نا ثواب خود دچار آسيب نکنند و به گونه اي عمل کنند که با تعاليم اسلامي هم خواني داشته باشد.