منشأ آلودگی‌‌ هوای تهران در روزهای اخیر چیست؟

از ابتدای امسال تاکنون، تهران ۹ روز هوای پاک، 183 روز هوای قابل قبول، 72 روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس جامعه و 10 روز هوای ناسالم برای همه افراد داشته است. اما این روزها وضعیت هوای تهران دوباره قرمز شده و نفس بسیاری در کلانشهرهای مختلف از جمله تهران به شماره درآمده است. شرایطی که باعث شد تا اعضای کارگروه اضطرار آلودگی هوا تصمیم بگیرند که فعالیت آموزشی در مدارس استان تهران تا فردا پنج‌شنبه 30 آذرماه به‌صورت غیرحضوری ادامه یابد.

حالا چند روزی است که هوای تهران دوباره آلوده شده و وضعیت کیفیت هوا هم بین نارنجی و قرمز رفت و برگشتی است. بر اساس آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، شاخص کیفیت هوا اکنون بر روی عدد ۱۱۹ قرار گرفته و وضعیت هوای تهران در شرایط نارنجی است. این شاخص در ۲۴ ساعت گذشته بر روی عدد ۱۳۷ قرار گرفته بود و هوا برای گروه‌های حساس جامعه آلوده و در وضعیت نارنجی قرار داشت. از طرفی سازمان هواشناسی هم اعلام کرده وضعیت کاهش کیفیت هوا و افزایش آلاینده‌ها حداقل تا دو روز آینده ادامه دارد. صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا درباره وضعیت جوی کشور طی دو روز آینده به پانا گفت: طی دو روز آینده در غالب مناطق کشور جوی پایدار حاکم خواهد بود و با توجه به پایداری و سکون هوا غلظت آلاینده‌های جوی در شهرهای صنعتی به‌ویژه در کرج، تهران، اراک و اصفهان افزایش می‌یابد که موجب کاهش کیفیت هوای این مناطق خواهد شد.

سازمان حفاظت محیط زیست و وزارتخانه های نفت و نیرو بارها اعلام کرده‌اند که در تهران مازوت‌سوزی انجام نمی‌شود اما هربار با شدت گرفتن آلاینده‌ها و غیرحضوری شدن فعالیت مدارس، موضوع مازوت‌سوزی در رسانه‌ها مطرح می‌شود. روز گذشته نیز داریوش گل‌علیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست نیز در گفت‌وگویی صراحتا اعلام کرد که در شهرهای تهران، کرج و اصفهان مازوت‌سوزی انجام نمی‌شود.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم همچنین اظهار کرد: نیروگاه‌هایی که در آن‌ها مازوت‌سوزی انجام می‌شود درون محدوده شهری نیستند. به‌طور مثال نیروگاه شازند اراک از کلانشهر فاصله دارد اما عامل تشدید کننده آلودگی هوای این شهر است و با وجود اینکه از محدوده شهری فاصله دارد اما مورد قبول سازمان حفاظت محیط زیست نیست و باید عملکردها به‌گونه‌ای باشد که عوامل تشدیدکننده آلودگی هوا بر عوامل اصلی اضافه نشود و وضعیت را بدتر نکنند.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: امیدواریم وزارت نفت برنامه‌ریزی مناسبی برای ناترازی انرژی داشته و به دنبال بهینه‌سازی مصرف انرژی باشد تا مصرف انرژی گاز کاهش یابد این در حالیست که ما در نیمه‌دوم سال متاسفانه با ناترازی انرژی و مصرف بیش از حد مواجهیم اما اگر مصرف سوخت، دمای موتورخانه‌ها و... را کنترل کنیم می‌توانیم حداقل ۵۲۵ کیلومتر مکعب صرفه جویی گاز داشته باشیم و کمبود گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها را نیز جبران کنیم.

وی تاکید کرد: بر اساس ماده ۱۳ قانون هوای پاک تمامی مراکز صنعتی، تولیدی، عملیات معدنی، خدماتی، عمومی و کارگاهی اعم از دولتی و غیردولتی موظفند از سوخت استاندارد مصوب استفاده کنند. درصورت نبود سوخت مناسب، واحدهای مذکور مکلفند به هر نحو ممکن ترتیبی اتخاذ کنند تا آلاینده‌های منتشره در حدود مجاز انتشار آلاینده‌های هوا باشد اما متاسفانه در شرایط ناترازی انرژی قرار داریم و استفاده از سوخت‌هایی مانند مازوت در دستور کار قرار می‌گیرد. امیدواریم تدابیری در نظر گرفته شود که مصرف مازوت در نیروگاه‌های کشور به حداقل برسد.

همچنین رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست پیشتر نیز درباره مازوت‌سوزی نیروگاه‌ها هنگام آلودگی هوا به پانا گفته بود: فقط نیروگاه‌های بخاری قابلیت مصرف مازوت دارند و 16 نیروگاه بخاری در کشور وجود دارد، بقیه نیروگاه‌ها گازی و سیکل ترکیبی هستند که امکان مصرف مازوت ندارند، در تهران هم فقط نیروگاه بعثت، نیروگاه بخاری است که از سال 1391 بخش مصرف مازوت آن پلمپ شده است و در کلانشهرهایی مانند تهران و اصفهان هستند چندین سال است که مصرف مازوت ندارند اما با این وجود سالهاست که آلودگی هوا وجود دارد و باید به دنبال رفع عوامل اصلی آلودگی هوا بود.

گل‌علیزاده با بیان اینکه مشکل آلودگی هوا منابع متحرک و ساکن است، تصریح کرد:‌ حدود هفت میلیون خودروی فرسوده و بیش از 10 میلیون موتورسیکلت فرسوده در کشور تردد می‌کنند که نیاز به نوسازی دارند اما این روند به‌کندی انجام می‌شود و بیش از 80 درصد آنها به سن فرسودگی رسیده‌اند که منجر به افزایش آلودگی هوا به ویژه در کلانشهرها می‌شوند.