بررسی دلایل افت شاخص بورس

به گزارش دنیای اقتصاد، ریزش ۴/ ۱درصدی نماگر اصلی بازار در حالی به وقوع پیوست که شاخص کل هموزن با افت ۸۸/ ۱ درصدی همراه شده و به سطح ۷۴۶هزار واحد رسیده است. شاخص کل بازار سهام، طی روز معاملاتی گذشته کف تشکیل شده در محدوده ۲میلیون و ۱۴۲هزار واحد را از دست داده و به ۲میلیون و ۱۲۸هزار واحد رسید. بازار سرمایه، همچنان تحت تاثیر ریسک‌های داخلی و تصمیمات شبهه‌دار سیاستگذار، روند فرسایشی را در پیش گرفته و در صورتی که محرک بنیادی جدیدی، عامل حرکت بازار را فراهم نیاورد، در مرحله اول، این روند فرسایشی ادامه‌دار بوده و در مرحله دوم، در صورت افزایش بیشتر ریسک‌های داخلی، شاخص کل می‌تواند اعداد بسیار پایین‌تری را ببیند.

نامه‌پراکنی‌های مختلف و تصمیمات یک شبه دولت برای صنایع یکی از مهم‌ترین ریسک‌های داخلی بازار است. نامه افشای پالایش نفت اصفهان مبنی بر تعدیل منفی سود هر سهم، نماد «شپنا» را با افت شدیدی همراه کرد. این موضوع، در حالی بود که سهام کوچک بازار با صف فروش سنگینی همراه بودند. با وجود اینکه به عقیده تحلیلگران بنیادی، بازار سهام به لحاظ P/ E در محدوده مناسبی برای ورود قرار دارد و به لحاظ تکنیکالی نیز بازار در محدوده حمایتی مهمی واقع شده است، اما بدون یک محرک بنیادی مثبت ایجاد یک روند صعودی دور از انتظار بوده و احتمالا بازار به روند فرسایشی ادامه خواهد داد.

دستکاری سود یک پالایشی

پالایش نفت اصفهان، طی افشایی در سامانه کدال اعلام کرد که به دلیل لغو شناسایی سود تسعیر درآمدهای ارزی، سود هر سهم شرکت به میزان ۲۲ریال کاهش می‌یابد. این در حالی است که این شرکت در ۱۴تیر امسال، طی افشایی در سامانه کدال اعلام کرده بود که به دلیل شناسایی سود تسعیر ارز، سود هر سهم شرکت به میزان ۱۷تومان افزایش می‌یابد. تصمیمات ناگهانی و عقب‌نشینی فوری از رویکردهای مثبت در صنعت پالایشی موجب شده است تا این صنعت که یکی از پرریسک‌ترین صنایع بورسی به لحاظ بنیادی است، به باتلاقی برای سهامداران تبدیل شود. این صنعت که از سال گذشته تاکنون، با افت کرک اسپرد و قیمت‌های جهانی همراه بوده و نرخ تسعیر ارز این صنعت نیز به صورت کاملا دستوری تعیین می‌شود، تحت فشارهای داخلی و خارجی بسیار زیادی قرار دارد. از تصمیمات هفته گذشته مبنی بر تسعیر ارز این صنعت با دلار ۳۸هزار تومانی و عقب‌نشینی فوری سیاستگذار از این سیاست، تا اطلاعیه‌ای که در روز گذشته توسط پالایش نفت اصفهان منتشر شد، می‌توان این پیام را دریافت کرد که دولت با صنایع بزرگ بورسی سر ناسازگاری داشته و با فشار مضاعف بر این صنایع حال بازار سرمایه را نامساعد کرده است. همین که دولت با سود شرکت‌ها که متعلق به تک تک سهامداران است، به این شکل بازی می‌کند و آن را دستکاری می‌کند، عملا اعتماد را به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه به خصوص شرکت‌های بزرگ کاهش داده و همین امر می‌تواند محرک جدیدی برای بازارهای موازی به خصوص دلار باشد. با توجه به شرایط صنایع بزرگ بورسی و ریسک‌های تحمیل شده بر این صنایع، احتمالا بازار و به خصوص شاخص کل به افت شدید خود ادامه خواهد داد.

بهبود نسبی فضای رکودی در بازارهای جهانی

با وجود اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد امکان افزایش نرخ بهره در سال میلادی جدید، می‌تواند فضای اقتصادی را رکودی‌تر کند، بسته‌های محرک اقتصادی چین، سبب شده است تا بازارهای جهانی هفته گذشته را با رشد هرچند اندک آغاز کنند.

به‌طوری که در بازار فلزات اساسی، یکدست سبزپوش شده و بهای هر تن مس، با رشد ۵/ ۰درصدی به ۸هزار و ۴۱۹دلار، آلومینیوم با رشد ۹/ ۰درصدی به ۲هزار و ۱۶۸دلار و روی با رشد ۴/ ۱درصدی به ۲هزار و ۳۸۶دلار افزایش یابد. همچنین بهای قیمت نفت برنت در آغاز معاملات روز سه‌شنبه با افزایش ۳/ ۰درصدی به ۹۲/ ۷۷دلار به ازای هر بشکه رسید. دلیل افزایش قیمت نفت را می‌توان به کاهش عرضه توسط بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت نسبت داد. اما انتظارات سرمایه‌گذاران مبنی بر افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو می‌تواند قیمت نفت را تحت تاثیر قرار داده و روند نزولی قیمت نفت دوباره آغاز شود.

همچنین ثبات قیمت‌ها در بورس کالا تحت تاثیر بازارهای جهانی و افت قیمت دلار، سبب شده است تا بورس کالا نیز یکی از عوامل تاثیرگذار منفی بر بازار سرمایه باشد. افت همزمان تولید و قیمت‌ها در بورس کالا به واسطه قطعی احتمالی برق نیز یکی از عواملی است که می‌تواند بر عملکرد صنایع و صورت‌های مالی اثرات منفی بگذارد.

بورس از دید آمار

نگاهی به ارزش معاملات خرد بازار سهام نشان می‌دهد که همچنان این متغیر اعداد بسیار پایینی را به ثبت رسانده و روند رخوت‌انگیز بورس ادامه‌دار است. با وجود اینکه ارزش معاملات طی ۴ روز معاملاتی اخیر نسبت به هفته گذشته بهبود یافته و شرایط بهتری را تجربه کرده است، اما همچنان میانگین متحرک ۵روزه ارزش معاملات پایین‌تر از میانگین متحرک ۱۰روزه قرار دارد و متغیرهای بنیادی اثر منفی خود را بر فضای معاملاتی بازار سرمایه نیز گذاشته‌اند. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد همچنان بازار سرمایه شاهد خروج پول حقیقی‌ها از بازار بوده و با توجه به شرایط داخلی و عدم وجود چشم‌انداز مشخص و شفاف در آینده اقتصادی کشور، ترجیح سرمایه‌گذار بر بازاری با ریسک کمتر و بازدهی بالاتر است.

سرکوب سهام کوچک

یکی از اتفاقات مهم در بورس سه‌شنبه، افت قیمتی نمادهای کوچک بازار به بهانه خبرهای مربوط به شاخص‌سازهای بازار بود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ساعات پایانی معاملات بازار سهام، تقاضا در شاخص‌سازهای بورسی تا حدودی تقویت شده و سهامداران، صف‌نشین نمادهای کوچک بازار برای فروش سهام خود شدند.

این موضوع در نماگرهای اصلی بازار نیز کاملا مشهود است. به‌طوری که شاخص هموزن افت شدیدتری را نسبت به شاخص کل تجربه کرده است. به نظر می‌رسد خبرهای منفی از صنایع مختلف و احتمال تعطیلی برخی از شرکت‌های بزرگ بورسی به دلیل تورم شدید انرژی، همزمان با اعلام رشد اقتصادی مثبت و کاهش سرعت رشد نقدینگی تناقض عجیبی را در فعالان اقتصادی و بورسی ایجاد کرده و اعتمادها را به پایین‌ترین سطح رسانده است.

بورس را چه می‌شود؟

بورس تهران همچنان تحت تاثیر تصمیمات خلق‌الساعه سیاستگذار به روند رنج‌گونه خود ادامه می‌دهد. به‌طوری که ریسک تصمیمات داخلی در حال حاضر بیشترین تاثیر را بر بازار سرمایه گذاشته است.

با وجود بهبود نسبی قیمت‌های جهانی و افزایش نرخ در کامودیتی‌ها همچنان نمادهای دلاری بازار سرخ‌پوش بوده است. یکی از عوامل دیگری که بر روند بازار موثر است، نرخ دلار است که در حال حاضر به دلیل خبر آزادسازی منابع و بازارسازی سیاستگذار در بازار ارز، از مرز روانی ۵۰عبور نکرده است و طی هفته اخیر دلار هرات نیز به کانال ۴۹هزار تومان بازگشته است. با توجه به اینکه دولت در خصوص پتروشیمی‌ها و نحوه محاسبه نرخ گاز برای این صنعت تصمیم درستی اتخاذ نکرده است، احتمالا فشارها برای کاهش تولید و عرضه محصولات پتروشیمی به عنوان یکی از پردرآمدترین و ارزآورترین صنایع کشور افزایش می‌یابد.

از این رو، احتمال تحریک دلار و افزایش نرخ آن در بازار آزاد و در نهایت بازار نیمای ثانویه وجود دارد. علاوه بر این، احتمال پایان برجام با تداوم تحریم‌های اروپا علیه ایران نیز می‌تواند عامل مهمی برای حرکت دوباره دلار در بازار آزاد باشد. از آنجا‌ که در شرایط فعلی، بازار سرمایه حساسیت بالایی نسبت به خبرها نشان داده و به دلیل کاهش سطح عمومی واکنش شدیدی را به خبرهای منفی نشان می‌دهد، محرک بنیادی مثبتی مانند دلار می‌تواند قیمت‌ها را از سطوح حمایتی فعلی به ایجاد قله‌های جدید سوق دهد. اما با در نظر گرفتن شرایط فعلی و تداوم تصمیم‌های ناگهانی در بازار، احتمالا بازگشت بازار دور از انتظار خواهد بود.