‌جشنواره حوا، طرحی نو برقامت زن در سینما

اساسا نگاه ما به مقوله زن و خانواده با نگاه غرب به مقوله زن و خانواده هم به لحاظ شکلی و هم به لحاظ محتوایی با یکدیگر متفاوت است. نگاه جامعه غربی به زن و خانواده‌، ماده‌گرا و در محدوده جهان‌بینی دنیویی تعریف می‌شود و همه چیز از این دریچه دیده می‌شود. در سینما‌، تاتر‌، موسیقی و سایر هنرهای غرب هم چنین نگاهی را می‌شود به روشنی رصد کرد. در حالیکه در جامعه شرقی و به خصوص در دین حنیف اسلام نگرش جامعه به زن و خانواده معطوف به عواطف انسانی و ملاحظات دینی‌، عرفی و اعتقادی است که در آن اخلاقیات‌، منهیات و فطرت انسانی نقش پررنگی دارند.

این تفاوت دیدگاه شرق و غرب به زن و خانواده را می‌شود در ساحت آثار سینمایی هم به روشنی دید‌. سینما به‌خاطر در برگیری حیرت‌انگیزش مانند بسیاری از مقوله‌های دیگر، زن و خانواده را از نگاه خودش بر پرده تابانده است. در سینمای مرد‌سالار‌، زن به مقتضای حضور و تاثیرش چهره نموده و به همان اندازه هم بر محیط پیرامونش تاثیر گذاشته است. در سینمای مرد سالار‌، زن همواره در سایه حضور مردان دیده شده است و البته که این تصویر چندان که انتظار می‌رود کامل و جامع و به حقیقت نزدیک نیست و عجیب است که شالوده اصلی سینما کمتر تلاش کرده چهره واقعی زن و خانواده امروز را بازنمایی کند. اگر هم تصویر متفاوتی از زن به مخاطب ارائه شده (که طبعا تفاوت ماهوی با سایر آثار داشته) نتیجه تلاش و ممارست فردی کارگردان و فیلمساز بوده که زیست متفاوتی را در جامعه تجربه کرده و بالطبع مطالبه متفاوتی هم از جامعه داشته است. در حالیکه جریان اصلی فیلمسازی دنیای امروز نگاه دیگری به زن و جایگاه او در خانواده و اجتماع دارد و نشان داده که قرائت او بیشتر حول محور کسب سود بیشتر و سرگرمی و تفریح می‌چرخد. معلوم است که برای سینمای جهان عدد و رقم و تجارت سودهای کلان حرف اول و آخر را می‌زند و همه چیز باید در این کته گوری دیده شود. سینمای جهان زن را کالایی می‌بیند که می‌تواند بیشتر و بیشتر آن را در معرض دید بگذارد. با چنین دیدگاهی، طبیعی است که این سینما هیچگاه نتواند درونیان، منویات وضمیر حقیقی زن را کالبد شکافی و واکاوی کند. به همین خاطر هم هست که بخش عمده‌ای از تولیدات کارخانه فیلمسازی غرب یکسو گرایانه، کم‌مایه‌، سطحی‌، مصرفی، مصنوعی، مبتذل و سرشار از آب ورنگ است که در دنیای واقعی محلی از اعراب ندارند.

جشنواره حوا به‌عنوان جشنواره ای که با شعار «ما پای خانواده ایستاده ایم» به میدان آمده می تواند هویت و معنای تازه‌ای به زن و خانواده در حوزه سینما بدهد. تعریف تازه‌ای از زن قهرمان در جامعه و خانواده ارائه کند و طرحی نو در اندازد. در جامعه ما که زن و خانواده هویت و نقش ویژه‌ای دارند، باید آن را در سینما الگو‌سازی کرد و جشنواره حوا بنا بر تعریفش این پتانسیل و این ظرفیت را دارد‌، که این مهم را به انجام برساند.

*منتقد سینما