دبیر ادبیات فارسی آموزشگاه شهید مصطفی خمینی فیروزکوه:
خیام بزرگ‌ترین ریاضی‌دان تمدن اسلامی است
فیروزکوه (پانا) - دبیر ادبیات فارسی آموزشگاه شهید مصطفی خمینی فیروزکوه، خیام را بزرگ‌ترین ریاضی‌دان تمدن اسلامی دانست و گفت وی به واسطهٔ رباعیاتش شهرت جهانی پیدا کرد.
مهدی خیرخواه، دبیر ادبیات فارسی آموزشگاه شهید مصطفی خمینی شهرستان فیروزکوه به مناسبت بزرگداشت خیام نیشابوری همزمان با ۲۸ اردیبهشت ماه،در گفت‌وگو با پانا گفت:«حکیم عمر خیام که بی‌شک از مفاخر ملی ایران و از نوابغ فلسفه جهان است، در ۲۸اردیبهشت سال ۴۳۹ هجری قمری در نیشابور دیده به جهان گشود. وی از ریاضی‌دانان ، ستاره‌شناسان و شاعران بنام ایران در دوره سلجوقی است. یکی از برجسته‌ترین کارهای خیام را می‌توان اصلاح گاه‌شماری ایران در زمان خواجه نظام‌الملک، وزیر ملک‌شاه سلجوقی دانست.مرصادالعباد ، تاریخ جهان‌گشا، تاریخ گزیده حمدالله مستوفی و مونس‌الاحرار از آثار اوست.»
وی افزود:«حکیم ابوالفتح یا ابوحفص‌عمرابراهیم خیام که القابی نظیر خواجه امام، حجه‌الحق، سیدالحکما و فیلسوف‌العالم را به او نسبت داده‌اند، علاوه بر ریاضیات و نجوم، در علم حکمت و تفسیر و حدیث نیز مهارت داشته است؛ همچنین خیام در دانش ریاضی، چهار قرن از زمان خودش جلو بود؛ چون یافته‌هایش در جبر، بیشتر به عصر دکارت و پاسکال و نیوتن مربوط می‌شود تا زمان خودش و این است که باید وی را بزرگ‌ترین ریاضی‌دان تمدن اسلامی به شمار آورد. کتاب «جبر و مقابله» او اثر مهمی است که به چند زبان ترجمه شده است. همچنین این مسئله هم مشهور است که خیام در هندسه به «اصل توازی» رسید. یعنی کشف کرد که از هر نقطه خارج از یک خط فقط می‌توان یک خط موازی با آن رسم کرد و در جبر هم موفق به طبقه‌بندی و حل معادله‌های درجه اول و دوم و سوم شد.»
خیرخواه تصریح کرد:«تقویم امروز ایرانی نیز، حاصل محاسباتی است که خیام و جمعی از دانشمندان، در زمان جلال‌الدین‌ملک‌شاه سلجوقی انجام دادند و به نام تقویم جلالی خوانده می‌شود.»
وی خاطرنشان کرد:«آوازهٔ وی بیشتر به‌واسطهٔ نگارش رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. همچنین رباعیات خیام را به اغلب زبان‌های زنده ترجمه کرده‌اند، ادوارد فیتز جرالد رباعیات او را به زبان انگلیسی ترجمه کرده‌است که مایهٔ شهرت بیشتر وی در مغرب زمین شده است.»
این دبیر ادبیات فارسی، در مورد رباعیات خیام که در زمان حاضر به آنها شهرت دارد، گفت:«به واسطه تعصب مردم و افکار فلسفی خاص خیام تنها عده‌ای از دوستان و نزدیکان او می‌دانستند که او شاعر است و رباعیات نیز پس از مرگ او منتشر شده است. در کتاب نزهه‌الارواح شهر زوری از شعر خیام سخن گفته شده که ٧٠ یا ٨٠ سال پس از مرگ خیام نوشته شده است. همچنین در کتاب مرصادالعباد نجم‌الدین رازی نیز از دو رباعی او یاده شده است.»
وی با اشاره به کتاب‌های خیام که به زبان فارسی نوشته شده، افزود:«رساله نوروزنامه، هم یکی از مهم‌ترین کتاب‌های خیام است که در رابطه با مبحث آداب عید نوروز در دوره ساسانیان است؛ خیام کارهای زیادی در دوره حکومت آل‌بویه انجام داد که رصدخانه ملک‌شاه سلجوقی نمونه بارز آن بود.»
مهدی‌خیرخواه، در پایان گفت:« او در سال ۵۳۶ هجری قمری در شهر نیشابور دفن شد که مزار این شاعر بزرگ در فاصله کمی در کنار مزار عطار نیشابوری قرار دارد که یاد و خاطره چنین انسان بزرگی را گرامی می‌داریم.»
دانش‌آموز خبرنگار: فاطیما ایلکا
ارسال دیدگاه