سحر شیخی*
مروری اجمالی بر اختلالات نوشتن، راه‌های شناخت و راه‌حل آن‌ها
دانش‌آموزان بسیاری در نوشتن، چه از لحاظ املایی و چه از لحاظ مفهومی دچار مشکل‌هایی در دستخط، هجی‌کردن و نوشتن انشا هستند، شناسایی علت و یافتن راهکار مناسب می‌تواند در این موارد، برای معلمان نتیجه مفیدی را به‌همراه داشته باشد.
با آغاز سال تحصیلی و حضور دانش‌آموزان در کلاس‌های درس، یادگیری دروس توسط آن‌ها در حال شکل‌گیری است و طبیعتاً تعدادی از آن‌ها دچار اختلالاتی در نوشتن هستند، با توجه به اهمیت موضوع، مروری اجمالی بر اختلال نوشتن، علت آن و راهکارهای برون‌رفت از این معضل که در کتاب «اختلالات یادگیری» نوشته دانیل پی هالاهان، مطرح شده، خواهیم پرداخت.
زبان نوشتاری در سلسله مراتب توانایی‌های زبانی بعد از گوش دادن، صحبت کردن و خواندن، یاد گرفته می‌شود. بنابراین هرگونه مشکلی در سایر زمینه‌ها مانند گوش دادن، سخن گفتن و خواندن می‌تواند بر یادگیری زبان نوشتاری تأثیر منفی داشته باشد.
تعدادی از دانش‌آموزان، در دستخط مشکل دارند، یعنی در شکل‌دهی و روان‌نویسی حروف با مشکل مواجه هستند، بنابراین با اختلال در انشا هم روبرو می‌شوند، اکثر معلمان مجرب، می‌توانند به آسانی دستخط ضعیف را تشخیص دهند، راهکاری که در این موارد توصیه می‌شود، سرمشق‌دهی توسط معلمان و تمرین توسط دانش‌آموزان، تقویت و خودآموزی است.
تعدادی دیگر از دانش‌آموزان در هجی کردن و بخش کردن کلمات مشکل دارند و این خود باعث اختلال در نوشتن می‌شود، دیکته گرفتن، سرهم نویسی و بازشناسی حروف، راه‌های شناخت این مشکل است و راهکارهای حل آن، تمرین هجی کردن، درنگ زمانی، هجی کردن تک‌واژها و اضافه کردن یک کلمه است.
بخش دیگری از مشکلات نوشتن مثل خواندن، هجی کردن و دستخط، به انشا برمی‌گردد، دانش‌آموزان با ناتوانی‌های یادگیری، در مهارت‌های پایه نوشتن، تجدیدنظر، خزانه واژگان، جاافتادگی موضوع، استفاده از واژگان، سبک نوشتن، سازماندهی پاراگراف‌ها و به‌کارگیری عناصر نوشتن مثل محیط‌ها و ویژگی‌های شخصیتی مشکل دارند.
توانایی نوشتاری را نمی‌توان به راحتی توسط سوالات چندگزینه‌ای و صحیح- غلط ارزیابی کرد، انشا نوشتن مستلزم توانایی ترکیب نمونه‌های نوشتاری است و معلمان می‌توانند برای ارزیابی این توانایی، بطور منظم، نوشته‌های دانش‌آموزان را در مورد موضوعات مختلف، داوری کنند.
یکی از راهکارهای رفع مشکل نگارش انشا این است که دانش‌آموزان باید عقاید خود را بیان کنند، اما جنبه‌های اساسی نوشتن را فراموش نکنند، آن‌ها باید تمرین کنند تا با برنامه‌ریزی بنویسند و در صورت نیاز در مطلب خود تجدیدنظر کنند، معلمان نیز لازم است تا قواعد نوشتن را با بازخورد هدایت‌کننده بطور منظم به دانش‌آموزان ارائه دهند.
* کارشناس ارشد رفتار حرکتی
ارسال دیدگاه