شالویی: وزارت ارشاد و آموزش و پرورش برای معرفی مفاخر ایران زمین با یکدیگر تعامل دارند

عصر امروز محمود شالویی در نشست خبری بزرگداشت حکیم شیخ شهاب‌الدین سهروردی (شیخ اشراق) با اشاره به این مطلب که دولت مردمی در دوره جدید فعالیت خود، برپایی گرامی‌داشت و بزرگداشت مفاخر را در اولویت قرار داده است، گفت: با توجه به اینکه در سال گذشته بزرگداشت نظامی توانست در تمامی نقاط جهان به معرفی جامعی از او بپردازد به معرفی شیخ اشراق در جهان پرداخته و از اقدام انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برای معرفی سهروردی تقدیر کرد.

وی در ادامه با اشاره به این مطلب که جای بسی تاسف است که شخصیت والایی چون شیخ اشراق همچنان در میان بخش‌هایی از جامعه علمی بشری ناشناخته است ، افزود: این امر اقتضا می‌کند که همه توان خود را برای معرفی او به کار ببریم. هانری کرمن فیلسوف، ایران‌شناس و اسلام‌شناس فرانسوی درباره شیخ اشراق گفته است به اندازه ابن سینا برای غربی‌ها شناخته شده نیست و باید گفت متاسفانه شیخ اشراق برای خود ما و شرقی‌ها هم به اندازه کافی شناخته شده نیست.

شالویی در ادامه سخنان خود یادآور شد: انجمن مفاخر فرهنگی در دولت جدید وارد مرحله رو به رشدی شده است. این انجمن در دوره‌های قبل نیز کار معرفی بزرگان را انجام می‌داده است اما در دوره جدید ما در تلاش هستیم تا این معرفی در سطح جهانی صورت بگیرد و تاکنون موقعیت‌هایی هم بدست آورده‌ایم.

وی خاطرنشان کرد: از میان این شخصیت‌ها سهروردی فیلسوف بزرگی است که روشنی بخشی او ادامه داشته و در سال‌های پیش رو نیز همه از فیض وجودش بهره‌مند خواهند شد. او توانست مکتب جدیدی را تاسیس کند که مشتاقان زیادی از جمله ملاصدرا را در قلمرویی از حوزه فکری خود جا بدهد و مکتب اشراق شعاع نوری است که شیخ شهاب آن را پرتو افکنی کرد.

دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه اظهار کرد: قصد داریم بنای یادبود سهروردی را در سهرورد بنا کنیم و یک بسیج عمومی شکل گرفته که در سهرورد زنجان این یادبود شکل بگیرد که علاقمندان بتوانند در آنجا به عنوان یک قطب فلسفی و فرهنگی کشور فعالیت داشته باشند.

وی با بیان اینکه هدف دولت مردمی در این دوره این است که افراد فاخر را نه فقط به جامعه علمی و آکادمیک که به عموم مردم و حتی در مدارس نیز معرفی کند، گفت: گرامی‌داشت این دانشمند گرانمایه تا قبل از ۸ مرداد سال جاری در شهرهای تهران، زنجان، سهرورد و همچنین کشورهای سوریه و هندوستان برگزار می‌شود.

شالویی در پاسخ به پانا درباره تفاهم با وزارت آموزش و پرورش برای شناساندن مفاخر ایران زمین گفت: خوشبختانه تعامل بسیار خوبی با وزارت آموزش و پرورش داریم و قرار بر این شده است چهره هایی چون سهروردی و دیگر مفاخر کشور در سامانه شاد به دانش آموزان معرفی شوند همچنین سعی داریم از طریق فضای نمایشی و دیگر هنرها این چهره ها را به جامعه عام معرفی کنیم.

در ادامه این نشست بلخاری اظهار کرد: سه نکته درباره شیخ اشراق وجود دارد؛ اول این که در تاریخ، بزرگانی هستند که نقش‌شان محدود به نقش علمی نمی‌شود بلکه نقش تمدنی هم بازی می‌کنند. سهروردی در قرن پر چالش ششم مانند خواجه نصیرالدین طوسی در قرن هفتم چنین نقشی را در شکل‌گیری فرهنگ و تفکر ایرانی بازی کرد و با نقش‌آفرینی به‌موقع در برابر حملات خاقانی یا فخررازی در تهافت الفلاسفه به حکمت و فلسفه قد علم کرد و حکمت اشراق را بنیان گذاشت.

نکته دوم این است که انجمن مفاخر پیش از انقلاب پایه‌گذار بناهای یادبود بسیاری در سراسر کشور بوده که امروز مانند آرامگاه ابن سینا و سایرین شناخته شده هستند. امیدواریم این امر مهم و مغفول با همکاری وزارت ارشاد احیا شود و ما تلاش داریم ساخت بناهای یادبود را مانند جریان پیش از انقلاب احیا کنیم. این حرکت از ساخت بنای یادبود شیخ اشراق در سهرورد آغاز خواهد شد.

به گفته بلخاری نکته سوم درباره اهمیت پایه‌گذاری این حرکت در زنجان و همدان است. میان حکمت مشاء و اشراق رابطه مستحکمی برقرار است. نه حکمت اشراقی سهروردی آن چنان اشراقی است که از عقل گریزان باشد و نه حکمت مشاء ابن سینا آن چنان عقلانی است که بویی از اشراق نبرده باشد. بنابراین ایده جذاب ارتباط برقرار کردن میان دو پایگاه این دو حکمت در همدان و زنجان، مطرح و پیگیری شد و مراسم کلنگ‌زنی آن فردا برگزار می‌شود.

رئیس انجمن مفاخر افزود: از سال ۹۵ فعالیت‌های انجمن برای معرفی مفاخر ملی آغاز و پیش از این هم برنامه‌های دیگری با حضور اندیشمندانی از ترکیه، سوریه و سایر نقاط جهان برگزار شد و مجموعه کتاب‌هایی به چاپ رسید. در این همایش‌های سخنرانان اندیشمندی چون مهدی محقق، حدادعادل، نجفقلی حبیبی، منوچهر صدوقی سها و بسیاری دیگر به سخنرانی پرداخته‌اند. به علاوه سخنرانی‌های کوچک و بزرگی هم در فضای مجازی برگزار شده که در بسط دانش عمومی تأثیرگذار باشد. مقالات این همایش‌ها هم در مجموعه‌ها و کتاب‌ها به چاپ رسیده و در دسترس است.

شالویی در پاسخ به تمایز این همایش با نمونه‌های قبلی گفت: برنامه امسال در سطح جهانی برگزار می‌شود و برخلاف همایش که تنها چند روز است اصل بزرگداشت و معرفی شیخ اشراق با برنامه‌های متعدد مانند هفته‌های فرهنگی وزارت ارشاد در کشورهای دیگر تا آخر سال ادامه خواهد داشت. به علاوه نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم مفاخر ما به مردم معرفی شوند اما از سینما، نمایش و موسیقی کمک نگیریم. بنابراین ساخت آثار سینمایی و تلویزیونی در برنامه قرار دارد و مذاکراتی با هنرمندان موسیقی و تجسمی شده تا آثاری در این زمینه تولید شود.

بلخاری گفت: سهروردی اندیشمندی است که زبان او با تمثیل درآمیخته و این جایگاه تمثیلی استعداد وسیعی ایجاد می‌کند تا هنرمندان وارد عرصه معرفی اندیشه، آثار و رویکردهای سهروردی شوند.

شالویی افزود: شیخ اشراق ۵۰ اثر مکتوب دارد که بیش از نیمی از آن‌ها، به زبان فارسی نوشته شده‌اند و از این جهت هم این اندیشمند خدمت بزرگی به ایران و زبان فارسی داشته که مایه مباهات و معرفی به مردم کشور است.

حبیبی ضمن ابراز تأسف از محدود شدن رشته حکمت اشراق به یک واحد درسی در دانشگاه گفت: خانه سهروردی در زنجان مشخص است اما مدت‌ها قبل خراب شده و ساختمان جدیدی بر آن ساخته شده که قابل بازیابی نیست. بنابراین قرار شد تا در منطقه دیگری بنای یادبود احداث شود.

وی درباره اهمیت سهروردی متذکر شد: اوژن یونسکو، نویسنده شهیر فرانسوی در نامه‌ای به هانری کربن، مترجم آثار شیخ اشراق به فرانسه از او بابت شناساندن چنین حکیمی تشکر کرده و این یکی از نشانه‌های حکمت عالم‌گیر اوست. موضوعی که خودش هم اشاره کرده بود. ظاهراً یک بار شیخ، خوابی می‌بیند و تعبیر آن را به همراهش چنین می‌گوید که «من روزی جهان را خواهم گرفت» اما آن فرد مخالفت می‌کند و شیخ اصرار می‌ورزد. به نظر من آن روز همین روز است. چرا که می‌بینیم حکمت اشراق در همه جا تدریس می‌شود و فقط در چین کرسی نداشت که آن هم با تلاش‌های دکتر اعوانی، ترجمه آثار صورت گرفته و اخیراً وارد دانشگاه‌های چین شده است. او جهان را گرفته و این کار شیخ بسیار قابل تقدیر است که توان زبان فارسی را برای بیان مفاهیم پیچیده فلسفی، ارتقا داده و مهم‌ترین مسئله فهم و درک اندیشه اوست که امیدواریم فرصت آن برای مردم کشور خودمان هم دست دهد.

زین‌العابدین، نیز در تشریح فعالیت‌های هنری برای بزرگداشت سهروردی گفت: نگاه شیخ اشراق برای تولیدات هنری ظرفیت بالایی دارد اما تاکنون مورد توجه قرار نگرفته و در همین راستا با هنرمندان تجسمی صحبت کرده‌ایم و فراخوانی در این زمینه به زودی منتشر خواهد شد. به علاوه فراخوان ارسال نمایشنامه درباره شیخ هم قرار است منتشر شود و گروه‌های موسیقی هم آثاری را برای این منظور خلق کرده‌اند.

در پایان این نشست شالویی درباره ضرورت ایجاد کمیته ایده‌پردازی برای فعالیت‌های مؤثر فرهنگی در جهت شناساندن مفاخر کشور به گروه‌های مختلف مردم گفت: تلاش‌های زیادی تاکنون صورت گرفته اما این کار بسیار دشوار است و همت بلند می‌طلبد و احتیاج به زمان، امکانات بیشتر و به‌روزتر دارد اگر بخواهیم این شناساندن را به سطح انتظارات درست در سطح مفاخر کشور برسانیم. خوشبختانه نگاه جدی وزارت فرهنگ در دوره جدید نشان می‌دهد به این امر اهتمام دارد و آن را در اولویت قرار داده است.